Ubezpieczenia w Rolnictwie. Materiały i Studia. Nr 43/2012 - KRUS

ORGANIZACJA, EKONOMIKA I PROBLEMY SPOŁECZNE
Polityki Rolnej. Z danych o dopłatach bezpośrednich pozyskanych w 2010 r.
wynika, że kwota dopłat w przeliczeniu na 1 ha ziemi posiadanej (własnej
i dodzierżawionej), pozyskanych przez gospodarstwa z analizowanych typów
rolniczych, zawierała się w granicach od 884 zł do 1 231 zł. Wskaźniki charakteryzujące
poziom tych dopłat analizowanych typów gospodarstw, odniesione
do wskaźnika poziomu dopłat gospodarstwa specjalizującego się w uprawach
polowych, ukazały, że gospodarstwa specjalizujące się w chowie zwierząt
trawożernych pozyskały dopłaty w kwocie o 18,2 p.p. wyższej, a specjalizujące
się w uprawach ogrodniczych o 15,1 p.p. niższej od otrzymanej przez
gospodarstwa specjalizujące się w uprawach polowych (tabela 8).
Do oceny sytuacji dochodowej gospodarstw o różnym ukierunkowaniu
produkcyjnym użyto, podobnie jak w przypadku analizy wyników średniego
gospodarstwa, wartość dodaną netto 1 i dochód z rodzinnego gospodarstwa
rolnego, 2 przeliczone na osobę pełnozatrudnioną (osoba ta pracuje
w gospodarstwie rolnym co najmniej 2 200 godzin w roku), jednostkę
przeliczeniową pracy ogółem lub własnej.
Tak jak w przypadku zasobów, produkcji i kosztów, także w przypadku
nadwyżek ekonomicznych obserwowane jest wysokie zróżnicowanie
pomiędzy ukierunkowaniem produkcyjnym gospodarstw. Wskaźniki charakteryzujące
poziom wartości dodanej netto na osobę pełnozatrudnioną
i dochodu z rodzinnego gospodarstwa rolnego w przeliczeniu na własną
osobę pełnozatrudnioną z analizowanych typów gospodarstw, odniesione
do tych wskaźników z gospodarstwa specjalizującego się w uprawach
polowych, ukazały, że gospodarstwa specjalizujące się uprawach polowych
dostarczyły nadwyżki na poziomie najwyższym, a gospodarstwa specjalizujące
się w chowie zwierząt trawożernych na poziomie najniższym
(tabela 8).
Zamieszczone w tabeli 7 wskaźniki relacji dopłat do dochodu z rodzinnego
gospodarstwa rolnego ukazują bardzo duże zróżnicowanie znaczenia
dopłat w tworzeniu nadwyżek ekonomicznych pomiędzy typami
rolniczymi. Najniższy wskaźnik relacji (9,4%) odnotowano w gospodarstwach
specjalizujących się w uprawach ogrodniczych, a najwyższy w gospodarstwach
wyspecjalizowanych w chowie zwierząt trawożernych
(106,3%). Wskaźnik relacji dopłat do zrealizowanego dochodu, przewyższający
100%, oznacza, że część pozyskanych dopłat posłużyła do
zrównania przychodów do poniesionych kosztów działalności operacyjnej
tego gospodarstwa. Opisany stan wskazuje, że w obecnych warun-
1
Wartość dodana netto jest nadwyżką ekonomiczną odzwierciedlającą zrealizowaną
opłatę za wszystkie czynniki produkcji, tj. pracę, ziemię i kapitał, zaangażowane w działalność
operacyjną gospodarstwa rolnego w określonym roku obrachunkowym.
2
Dochód z rodzinnego gospodarstwa rolnego jest nadwyżką ekonomiczną pozostającą
posiadaczowi gospodarstwa rolnego na opłacenie własnych czynników produkcji.
99