Ubezpieczenia w Rolnictwie. MateriaÅy i Studia. Nr 43/2012 - KRUS
Ubezpieczenia w Rolnictwie. MateriaÅy i Studia. Nr 43/2012 - KRUS
Ubezpieczenia w Rolnictwie. MateriaÅy i Studia. Nr 43/2012 - KRUS
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ORGANIZACJA, EKONOMIKA I PROBLEMY SPOŁECZNE<br />
Rolnicy indywidualni najdłużej pozostawali poza systemem ubezpieczenia<br />
społecznego. 30 Bodźcem do objęcia ochroną socjalną ludności wiejskiej<br />
było prowadzenie znacznej liczby gospodarstw przez osoby w wieku<br />
emerytalnym bądź przedemerytalnym. Rolnicze ubezpieczenie społeczne<br />
na ziemiach polskich wywodzi się zatem z potrzeby zabezpieczenia ludności<br />
wiejskiej na starość. Zawierane wcześniej przez rolników umowy o dożywocie,<br />
umowy renty, dzierżawy czy sprzedaży, nie zawsze bowiem zapewniały<br />
spokojną starość ludziom pracującym w rolnictwie. Obowiązek<br />
ubezpieczenia społecznego dla rolników indywidualnych wprowadziła ustawa<br />
z 27 października 1977 roku. 31<br />
Aktualnie obowiązująca i wielokrotnie nowelizowana ustawa z 20 grudnia<br />
1990 r. o społecznym ubezpieczeniu rolników 32 zmieniła w istotny sposób<br />
cały system rolniczego ubezpieczenia społecznego. 33 Kształtowana<br />
w oparciu o najnowocześniejsze wzory zagraniczne, ustabilizowała sytuację<br />
socjalną ludności rolniczej i o wiele lat wyprzedziła rozwiązania przyjęte<br />
w systemie pracowniczego ubezpieczenia społecznego. 34 Przemiany społeczno-polityczne<br />
w Polsce po roku 1989 stanowiły bardzo istotny bodziec do<br />
przeprowadzenia reformy rolniczego ubezpieczenia społecznego.<br />
Najważniejszą zmianą dokonaną przez wspomnianą wyżej ustawę było<br />
wyraźne odseparowanie społecznego ubezpieczenia rolników od ubezpieczenia<br />
pracowniczego. Wyodrębnienie nowego systemu ubezpieczeń społecznych<br />
podkreśliła powołana do życia w drodze ustawy Kasa Rolniczego<br />
<strong>Ubezpieczenia</strong> Społecznego. Instytucja ta przejęła od Zakładu Ubezpieczeń<br />
Społecznych zadania związane z obsługą rolniczego ubezpieczenia<br />
społecznego. Bazą ekonomiczną <strong>KRUS</strong> stała się samodzielna gospodarka<br />
finansowa oparta na zasadzie pełnego rozrachunku, prowadzona na podsta-<br />
30<br />
Zob. Wierzbowski B., System zabezpieczenia społecznego rolników, Toruń 1981,<br />
s. 16 i nn.; Bierć A., Zaopatrzenie emerytalne rolników indywidualnych w PRL, Warszawa-Wrocław-Kraków-Gdańsk<br />
1979, s. 13 i nn.; Lutyk A., Sytuacja ludności rolniczej<br />
w starszym wieku, Warszawa 1984, s. 113 i nn., Stańczyk J., Świadczenia lecznicze<br />
i emerytalne dla rolników, Warszawa 1978, s. 120 i nn.; Prasznic U., Ewolucja podstawowych<br />
funkcji systemu zabezpieczenia społecznego rolników indywidualnych, Materiały<br />
informacyjne ZUS 1995, nr 8, s. 10 i nn.<br />
31<br />
Ustawa z dnia 27 października 1977 r. o zaopatrzeniu emerytalnym oraz innych<br />
świadczeniach dla rolników i ich rodzin, Dz. U. <strong>Nr</strong> 32, poz. 140.<br />
32<br />
Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, t.j. Dz. U.<br />
z 2008 r. <strong>Nr</strong> 50, poz. 291 ze zm.<br />
33<br />
Po raz pierwszy w jej postanowieniach zaznaczyły się w sposób wyrazisty elementy<br />
ubezpieczenia społecznego, które w poprzednich ustawach były wyraźnie podporządkowane<br />
ich pozaubezpieczeniowym funkcjom (przebudowy ustroju rolnego, wzrostu produkcji<br />
rolnej).<br />
34<br />
Kobielski W., Kierunki zmian w systemie społecznego ubezpieczenia rolników<br />
[w:] Jastrzębska J. (red), Ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w rolnictwie, Lublin<br />
2003, s. 27.<br />
62
Change language