Ubezpieczenia w Rolnictwie. Materiały i Studia. Nr 43/2012 - KRUS

USTAWODAWSTWO I ORZECZNICTWO
czeń”. Na poziomie związków wzajemności członkowskiej, podobnie jak
na poziomie całego towarzystwa, obowiązuje zasada rachunku ekonomicznego
(rachunek techniczny ubezpieczeń), co oznacza, iż związek musi być
rentowny, a w przypadku ponoszenia strat przez kolejne lata ulega likwidacji.
W sytuacji wypracowania nadwyżki o jej podziale decyduje walne
zgromadzenie członków związku. Nadwyżka na poziomie związku wzajemności
członkowskiej w praktyce przeznaczana jest zazwyczaj na obniżenie
lub utrzymanie poziomu składki ubezpieczeniowej [Kotowska i in.
2009]. Należy jednak podkreślić, iż w polskim systemie prawnym TUW-y
nie mają obowiązku, a jedynie możliwość tworzenia w ramach swojej struktury
związków wzajemności członkowskiej.
W świetle przedstawionych uregulowań prawnych, do głównych zalet
organizacji zakładu ubezpieczeń w formie organizacyjno-prawnej towarzystwa
ubezpieczeń wzajemnych można zaliczyć [Gołąb 2009]:
– spójność interesów właścicieli i klientów (tożsamość podmiotowa),
– brak presji właścicieli na zysk,
– niższe koszty administracyjne,
– brak wpływu osób trzecich na politykę i strategię,
– brak możliwości wrogiego przejęcia,
– wykorzystanie lokalnych wspólnot i więzi na poziomie akwizycji i kontroli
nad oszustwami i wyłudzeniami odszkodowań.
Niestety, we współczesnej rzeczywistości gospodarczej, wykorzystanie
wszystkich przypisanych TUW-om zalet nie jest łatwe, co wynika zarówno
z wymagań konkurencyjnego rynku, jak też z ram prawnych narzucających
określone wymagania kapitałowe.
Stan wzajemności ubezpieczeniowej w Polsce
Z przedstawionego we wstępnej części opracowania zarysu historycznego
wynika, iż rozwój ubezpieczeń jako takich był w znacznym stopniu
tożsamy z rozwojem ubezpieczeń wzajemnych. Można nawet stwierdzić, iż
większość znanych współcześnie ubezpieczeń bierze początek z idei wzajemności.
Dotyczy to zarówno ubezpieczeń dobrowolnych, jak i przymusowych,
gospodarczych, majątkowych, na życie itd. [Bratkowski 1999].
W Polsce przedwojennej działało kilkadziesiąt podmiotów zorganizowanych
w tej formie prawno-organizacyjnej, a ich udział w rynku kształtował
się na poziomie około 65% [Dygas 2007]. Z analizy aktualnej sytuacji na
rynku ubezpieczeniowym w Polsce ubezpieczania wzajemne mogą jawić
127