Ubezpieczenia w Rolnictwie. Materiały i Studia. Nr 43/2012 - KRUS

ORGANIZACJA, EKONOMIKA I PROBLEMY SPOŁECZNE
Bank Światowy stosuje nieco zmodyfikowaną wersję tego twierdzenia: system
PAYG jest bardziej opłacalny od systemu kapitałowego, gdy suma
stóp wzrostu wynagrodzeń i wzrostu zatrudnienia jest większa od stopy
procentowej. 8 S Golinowska zauważa iż, warunek jest nie do spełnienia
w długim okresie, z tego względu, że w krajach wysokorozwiniętych
(w państwach dobrobytu) nastąpił drastyczny spadek przyrostu ludności.
Zapomina się przy tym także często o podstawowej prawdzie rynków kapitałowych,
zgodnie z którą wyższa stopa wzrostu jest rekompensatą za
wyższe ryzyko.
Natomiast w kwestii łatwości tworzenia systemu repartycyjnego i szybkości,
z jaką mogą być przyznawane i realizowane świadczenia, w publikacjach
Banku Światowego przyznaje się rację poglądom N. Barra. Zauważa
się w nich jednak, że systemy repartycyjne są początkowo bardzo tanie
– kiedy nie ma zbyt wielu osób otrzymujących świadczenia. Pozwala to na
realizację świadczeń. Jednak ostrzega przed zbytnią hojnością wobec pierwszej
grupy emerytów, gdyż może się okazać, iż taka wysokość świadczeń
będzie nie do utrzymania dla następnych generacji, które płaciły składki
przez cały okres i w związku z tym mają pełne prawo do świadczeń.
Jako główną wadę repartycyjnego systemu finansowania elementów
zabezpieczenia emerytalnego uważa się powszechnie wrażliwość na zmiany
demograficzne. Ponieważ zebrane składki finansują bieżące świadczenia,
powstaje silny związek między liczbą osób w wieku produkcyjnym (opłacających
składki) a możliwościami finansowania świadczeń. Spadek liczby
osób w wieku produkcyjnym, płacących składki przy nie zmienionym poziomie
płac, wymusza natychmiast obniżenie świadczeń, podwyższenie składek
lub dofinansowanie przez państwo. Ten sam proces zaistnieje, gdy
będzie wzrastała liczba emerytów (np. w skutek wydłużenia przeciętnej
trwania życia), przy nie zmienionej liczbie ludzi czynnych zawodowo. System
repartycyjny powszechnie uznany jest za podatny na wpływy czynników
demograficznych, jednak N. Barr uważa, że podobną wadą obdarzony
jest także system kapitałowy. N. Barr odnotował, że „… konsumpcja
emerytów jako grupy jest produkowana przez następną generację pracowników
(…) ekonomiczną funkcję systemów emerytalnych jest podział
całej produkcji między pracowników i emerytów”. 9 Skonstruowany
przez N. Barra model 10 pokazuje, że zmniejszenie wielkości produkcji,
w wyniku spadku zasobów siły roboczej, powoduje zmniejszenie ogólnych
możliwości konsumpcyjnych. „Produkcja ta może zostać podzielona pomiędzy
pracowników i emerytów w różny sposób, jednak ich łączny popyt
jest ograniczony przez ogólną podaż.” Zatem zmiany demograficzne,
8
Avering The Old Age Crisis, s. 88.
9
Barr N.: Ekonomika... op. cit., s. 239.
10
Barr N.: Ibidem, s. 239-242.
106