Ubezpieczenia w Rolnictwie. Materiały i Studia. Nr 43/2012 - KRUS

ORGANIZACJA, EKONOMIKA I PROBLEMY SPOŁECZNE
Szybko malało w latach 1990-2009 pogłowie trzody chlewnej; przy czym
spadek ten miał charakter liniowy, w średnio rocznym tempie 0,24 mln sztuk.
Niestety prawdopodobnie trend ten utrzyma się do 2013 roku. Przyczyny tego
zjawiska nie są jasne, ponieważ postępowało ono nie tylko w gospodarstwach
o małej koncentracji chowu, ale także w gospodarstwach spółek Skarbu Państwa
i spółdzielniach produkcyjnych. Przyczyny mogą więc być wielorakie.
Spadek pogłowia objął w całym analizowanym okresie (1990-2009) także
pozostałe przeżuwacze (głównie owce) i konie, co pozwala sądzić, że oba
te procesy będą kontynuowane do 2013.
Odwrotna sytuacja wystąpiła w chowie drobiu: tu ponieważ pogłowie
rosło bardzo szybko w całym analizowanym okresie, w średnim rocznym
tempie 4-5%. Trend ten utrzyma się najprawdopodobniej do 2013 roku.
W zakresie wydajności zwierząt analizowano jedynie średnie roczne wydajności
jednostkowe (mleczność) krów i produkcję żywca w przeliczeniu
na 1 sztukę średniego stanu trzody chlewnej, dla których trendy miały charakter
liniowy. Średnie tempo przyrostu mleczności krów w tym okresie wynosiło
około 82 l rocznie. W roku 2009 np. mleczność była więc w Polsce
o 22% większa niż w 2000 roku. Spadek wolumenu produkcji związany ze
spadkiem liczby krów, a następnie stagnacją ich pogłowia, był więc łagodzony
wzrostem mleczności krów. Jednym z czynników, który wywarł wpływ na
przyrost mleczności krów, był spadek pogłowia tych zwierząt. Proces ten
postępował bowiem w gospodarstwach z małą koncentracją zwierząt, które
na ogół cechowała niewielka mleczność.
Przyrost mleczności krów mógł być większy zważywszy, że tylko blisko
60% ich pogłowia było inseminowane, 3 w tym część nasieniem buhajów
ras mięsnych. Tak więc duża część pogłowia krów mlecznych nie była objęta
postępem biologicznym.
Mimo przyrostu mleczności krów, powierzchnia paszowa (łącznie trwałe
użytki zielone i na gruntach ornych) w przeliczeniu na 1 sztukę dużą przeżuwaczy
i koni uległa zmniejszeniu. W latach 2005-2009 było to 0,85 ha,
a w projekcji na 2013 rok 0,77 ha, tj. o około 9% mniej, co należy rozumieć
jako objaw większej intensywności produkcji pasz objętościowych.
Produkcja żywca trzody chlewnej rosła natomiast w średnim rocznym
tempie około 2 kg w przeliczeniu na 1 sztukę średniego stanu, w efekcie:
w 2009 roku produkcja żywca na 1 sztukę średniego stanu odpowiadała
około 113% wyniku z 2000 roku. Podobnie jak w przypadku produkcji mleka,
produkcyjne skutki spadku pogłowia trzody chlewnej były częściowo łagodzone
przyrostem produkcji w przeliczeniu na 1 sztukę średniego stanu.
3
Dzun W., Adamski M.: Efektywność finansowo-ekonomiczna spółek hodowli
roślin i zwierząt, w tym głównie spółek, w których prawa udziałów wykonuje Agencja,
i ich znaczenie we wdrażaniu postępu biologicznego w rolnictwie, Zakład Ekonomiki
Gospodarstw Rolnych IERiGŻ-PIB, maszynopis, Warszawa, styczeń 2011 r., s. 39.
12