O Εκτοπισμός στην Κύπρο Οι Î£Ï Î½Î­Ï€ÎµÎ¹ÎµÏ‚ της Πολιτειακής και ... - PRIO

8 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα
Νομικές πτυχές
Οι νόμοι που διέπουν τη μεταχείριση των επηρεαζόμενων περιουσιών λόγω του εκτοπισμού
των ιδιοκτητών τους, στα διάφορα στάδια της σύγκρουσης στην Κύπρο, έχουν τεθεί σε ισχύ
από τη δεκαετία του 1960. Αυτό σημαίνει ότι η εμπειρία του εκτοπισμού έχει διαμορφωθεί σε
μεγάλο βαθμό από τη νομική κατηγοριοποίηση της ταυτότητας του ατόμου ανάλογα με τις
συνθήκες της μετατόπισης.
Για παράδειγμα, η διάκριση μεταξύ Τουρκόπληκτου και Πρόσφυγα είχε οριοθετήσει
αρχικά την πρόσβαση σε στεγαστικές διευκολύνσεις (που έλειπαν από την πρώτη ομάδα).
Ομοίως, ο ορισμός της ταυτότητας του «πρόσφυγα», με βάση τη διαμονή στο βόρειο τμήμα
του νησιού κατά τη διάρκεια του 1974, δημιούργησε επίσης ένα κενό μεταξύ των ιδιοκτη -
τών οι οποίοι μπορεί να ζούσαν στο νότο κατά τη διάρκεια του 1974 και των «προσφύγων»
με την νομική έννοια. Η έλλειψη πρόσβασης, σε μια σειρά από οφέλη, που αποκομίζουν
όσοι ανήκουν στην δεύτερη κατηγορία σε σχέση με τους αντίστοιχους της πρώτης, κατά
καιρούς είχε αποτέλεσμα να αναπτυχθούν αισθήματα εχθρότητας για τη θεραπεία που προ -
σφέρει το κράτος στο περιουσιακό, και τα οποία με τη σειρά τους, έχουν επηρεάσει κάποιες
από τις δράσεις των ιδιοκτητών που στερήθηκαν την περιουσία τους, όπως διαφαίνεται
άλλωστε σε ορισμένες συνεντεύξεις στο τρίτο μέρος της έκθεσης.
Μια άλλη πτυχή της νομικής ρύθμισης του εκτοπισμού είναι το καθεστώς της διαχεί -
ρισης των ακινήτων που ορίζει την επανεγκατάσταση των εκτοπισμένων. Στο νότο, ένας
μεγάλος αριθμός των εν λόγω ακινήτων προέρχονται από περιουσίες που εγκαταλείφθηκαν
από τους Τουρκοκυπρίους πριν και κατά το 1974. Οι περιουσίες αυτές είχαν τεθεί υπό την
«Κηδεμονία» του Υπουργείου Εσωτερικών και διανεμήθηκαν σε ιδιώτες και επαγγελμα τίες με
μια βάση ενοικίου, για το σκοπό της διαφύλαξης των δικαιωμάτων των τίτλων ιδιο κτησίας
των αρχικών Τουρκοκυπρίων ιδιοκτητών. Η παρατεταμένη εφαρμογή αυτού του «προσω-
ρινού» καθεστώτος, όμως, είχε αρνητικές συνέπειες στην αίσθηση της σταθερότητας που
έχουν οι χρήστες των εν λόγω ακινήτων, οι οποίοι διεκδίκησαν, με την πάροδο του χρόνου,
το δικαίωμά τους για μια πιο μόνιμη διευθέτηση.
Στην πραγματικότητα, αυτή η αίσθηση της προσωρινότητας έχει δρομολογήσει την
παροχή ενός άλλου είδους στεγαστικής βοήθειας. Είναι οι ειδικά κατασκευασμένες για το
σκοπό αυτο κατοικίες για τους πρόσφυγες, οι οποίες κατασκευάζονται μαζικά μετά το 1974
και στις οποίες δίνεται το δικαίωμα χρήσης αλλά όχι τίτλοι ιδιοκτησίας. Η πίεση για την εξα -
σφά λιση των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας με την παραχώρηση τίτλων ιδιοκτησίας, συσσω ρευό -
μενη όλα αυτά τα χρόνια, οδήγησε στην έκδοση από το κράτος, μέσα στην τελευταία δεκαετία,
τίτλων ιδιοκτησίας για τους περισσότερους πρόσφυγες οι οποίοι βρίσκονται στην κοινωνική
στέγαση.
Άλλα στεγαστικά σχέδια, με πιο μόνιμο χαρακτήρα, δέχονται λιγότερη κριτική, όπως αυτό
της αυτοστέγασης, που παραχωρεί στους εκτοπισμένους τη χρήση κυβερνητικής γης για να
χτίσουν σπίτια. Ωστόσο, η μεταβλητότητα του τρόπου και βαθμού πρόσβασης στα συστή -
ματα αυτά, έχει δημιουργήσει δυναμικές μέσα στην «κοινότητα» των προσφύγων σύμφωνα