O Εκτοπισμός στην Κύπρο Οι Î£Ï Î½Î­Ï€ÎµÎ¹ÎµÏ‚ της Πολιτειακής και ... - PRIO

18 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα
βοηθήσω και είχε έναν Τούρκο που έλεγε “μη ξαναφέρετε τη δασκάλα γιατί δεν μας αφήνει να
κάνουμε δουλειά!” [γέλια].»
Μέχρι το 1974, ο πατέρας της είχε πεθάνει. Στον πόλεμο η Μάρω δεν είχε νέα της μητέρας
της και μαζί με τον σύζυγό της πήγαν στα προσφυγικά στρατόπεδα της Δεκέλειας για να την
αναζητήσουν. Η επιδρομή του Ιουλίου δεν επηρέασε το χωριό αλλά κατά τη δεύτερη επίθεση
του τουρκικού στρατού το χωριό εκκενώθηκε. Μεταξύ της πρώτης και δεύτερης επίθεσης/
εισβολής η Μάρω ζήτησε από τη μητέρα της να έρθει στην Πάφο.
“Θα μείνω” είπε αρχικά. “ότι είναι να γίνει με όλους ας γίνει και με μένα.” Ανησυχούσε για το τι
θα έλεγε ο κόσμος επειδή είχε συγγενείς να την πάρουν μακριά και πως ήταν πιο τυχερή [τελικά
έφυγε με την άμαξα του γείτονά της]… κάποια άτομα παρέμειναν και μετά έγινε ανταλλαγή
[Συμφωνία Βιέννης]. λένε πως όταν οι άλλοι έφυγαν, ήταν οι πρώτοι που λεηλάτησαν τα σπίτια.»
Μετά που η μητέρα της Μάρως πήγε στην Πάφο έζησε περιορισμένη γύρω από το σπίτι.
«Περίμενε να ακούσει τα νέα ότι θα επιστρέψει. κάποια φορά που αρρώστησε και πήγε στο
νοσοκομείο, δε θα το ξεχάσω ποτέ, την πήραμε για το σπίτι, και όταν σταματήσαμε το αυτοκίνητο
αρνήθηκε να κατεβεί. Έβαλε όλη της τη δύναμη, νόμιζε ότι θα την παίρναμε στο δικό της σπίτι, κι
όχι το δικό μας. κάρφωσε τα πόδια της στο πάτωμα του αυτοκινήτου και δεν τα κουνούσε. Την
πήραμε στα χέρια μας και ήταν τα πόδια της τεντωμένα («πόξυλα») όπως ενός νεκρού.»
Μετά το 2003, η Μάρω και η οικογένεια της ταξίδεψαν στο χωριο δυο φορές.
«το χειρότερο όταν πήγαμε εκεί, ήταν ότι είδαμε στη θέση του σπιτιού ένα χώρο στάθμευσης.
Σε φωτογραφίες πριν το 2003, είχαμε δει ότι το σπίτι υπήρχε ακόμα. Όταν πήγαμε, είχαν χαθεί όλα
και στη θέσης τους ήταν παρκαρισμένο ένα απορριμματοφόρο. Πήγαμε κυριακή και δεν είχε
κανέναν. κάτι Τουρκάλες κοιτούσαν από τα παράθυρα να δουν ποιος ήρθε. καταλαβαίνεις και τη
δική τους θέση… Αφού δε βρήκαμε το σπίτι πήγαμε στους τάφους. Είχαμε ένα άγαλμα στον τάφο
του αδελφού μου και ανακαλύψαμε ότι το είχαν σπάσει. Ήταν λάθος μας που δεν το φέραμε πίσω.
Στον τάφο του πατέρα μου βρήκαμε τον σταυρό σπασμένο, υπήρχε πολλή καταστροφή στο
κοιμητήριο, σκαμμένες τρύπες - ίσως έψαχναν για χρυσό. Αλλά εμείς δεν θάβουμε τους νεκρούς
μας με κοσμήματα. Την εκκλησιά του κοιμητηρίου είδαμε ότι την χρησιμοποιούσαν για τις αγε λά -
δες. Όταν ξαναπήραμε μετά από έξι μήνες, είδαμε πως είχαν καθαρίσει την εκκλησιά αλλά και πάλι
δεν κατάφεραν να διώξουν τη μυρωδιά. Είχαμε βάλει το άγαλμα στη θέση του προη γου μέ νως, δεν
σεβάστηκαν ότι προοριζόταν για έναν άνθρωπο. Τη δεύτερη φορά το ξαναβρήκαμε ανα πο δο γυ -
ρισμένο. Ίσως να πίστευαν ότι πρόκειται για μια εξέχουσα προσωπικότητα, δεν ξέρω τι σκέφτηκαν.»
Η Μάρω από τότε μεταβίβασε τους τίτλους της ιδιοκτησίας της στα παιδιά της. Είχε
σκεφτεί να απευθυνθεί στην ΕΑΠ αλλά βρήκε τη γραφειοκρατική πλευρά περίπλοκη. Αν
υπάρξει λύση, λέει, θέλει την περιουσία της.
«Αν ένα χωριό είναι η ζωή του, οι άνθρωποι του, και τώρα έχει έποικους, γιατί να επιστρέψουμε;
Ίσως να μην έχει σημασία, αλλά δεν σκεφτήκαμε ποτέ να επιστρέψουμε. κάποιοι λένε ότι θα
επιστρέψουν, ακόμα και υπό Τουρκοκυπριακή διοίκηση αλλά ποτέ δεν το σκέφτηκα. Αναμένουμε
να λάβουμε την αξία της περιουσίας μας σαν αποζημίωση.»