O Εκτοπισμός στην Κύπρο Οι Î£Ï Î½Î­Ï€ÎµÎ¹ÎµÏ‚ της Πολιτειακής και ... - PRIO

60 Βιωματικές Ιστορίες: Ελληνοκυπριακή Κοινότητα
φίλους, συγγενείς και άγνωστους που κινητοποιήθηκαν από την κοινωνία των πολιτών και τις
κυβερνητικές δομές αλλά και την δυσπιστία, τη διάκριση και την περι φρό νηση που επιδείχθηκε
από εκείνους που βρέθηκαν σε μια σχέση εξάρτησης (π.χ. ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων σπιτιών).
Με τη σειρά του, ο τρόπος που περιγράφεται η πολιτική σφαίρα στις συνεντεύξεις είναι
στενά συνδεδεμένος με τις συζητήσεις των συνομιλητών μου για τη δικαιοσύνη, η οποία
συνδέεται με συγκεκριμένες υποθέσεις με υψηλού επιπέδου πολιτική και εκφράζει απόψεις
για μια μελλοντική διευθέτηση. Στις συζητήσεις αυτές περί ‘δικαιοσύνης’ αποτελεί σημαντικό
στοιχείο η αίσθηση του κοινωνικού επιμερισμού των προσφυγικών απωλειών. Η ορολογία
που χρησιμοποιείται σε πολλές περιπτώσεις είναι «ο καταμερισμός βαρών» για να συσχετίσει
αυτές τις απώλειες με ολόκληρο τον πληθυσμό των Ελληνοκυπρίων. Αυτό καθρεφτίζεται
στην επίσημη ορολογία, με θεσμοποιημένη γλώσσα για να περιγράψει, για παράδειγμα, τις
εργασίες του κεντρικού ‘Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών’ (βλ. Εισαγωγή) και στην νομο -
θεσία και πολιτικές που θεσπίστηκαν τι δεκαετίες του 1990 και του 2000 οι οποίες προ σπά -
θησαν να αμβλύνουν τα προβλήματα που σχετίζονταν με την προσωρινή προσφυγική στέγαση
και οικονομική αφερεγγυότητα. Στις συζητήσεις που ανοίχτηκαν από τους συνεντευ ξια ζό -
μενους τα μέτρα επικρίνονται ευρέως για την ανεπάρκεια τους και η ‘κατανομη βαρών’ παίρνει
μια ευρύτερη δυναμική. Η δυναμική αυτή συσχετίζει τα κέρδη και τις ζημιές με την πρόσφατη
δυναμική της αποτίμησης ακινήτων μεταξύ προσφυγικού και μη-προσφυγικού πληθυσμού.
Επιπλέον, η συζήτηση αυτή συνδέεται και σε υψηλό επίπεδο πολιτικής ανα φορικά με τις
επιλογές αποζημίωσης περιουσιών και την νομιμότητα της ΕΑΠ ως μηχανισμού απόδοσης
δικαιοσύνης μέσα από αποζημιώσεις. Σε ένα άλλο επίπεδο, το ζήτημα της δικαιο σύνης συν -
δέεται με την ιδέα της πρόσβασης των προσφύγων σε δικαιώματα και την κοινωνική πρόνοια.
Ένας αριθμός συνομιλητών μου ανέφερε, για παράδειγμα, την άνιση κατανομή της κοινω -
νικών βοηθημάτων μεταξύ του προσφυγικού πληθυσμού που θεωρούν ότι συνδέεται με το
σύστημα της πολιτικής πελατειοκρατίας το οποίο καθορίζει την πρόσβαση και την απουσία
του καθώς επίσης και την ποιότητα αυτών των δικαιωμάτων (π.χ. το είδος των προσφε ρό -
μενων εναλλακτικών στέγασης).
Μια πτυχή των συνεντεύξεων που αναφέρεται στον πολιτικό τομέα είναι οι απόψεις για
άλλες εθνότητες και συγκεκριμένα τους Τουρκοκύπριους. Κάποιοι από τους συνομιλητές μου
αναφέρονται συχνά στις σχέσεις τους με συγκεκριμένους Τουρκοκύπριους ως μέρος της
ζωής που θυμούνται πριν τον εκτοπισμό, ενώ άλλοι υποδεικνύουν τις σημερινές σχέσεις τους
με τους Τουρκοκύπριους και τον βορρά. Υπάρχουν και άλλοι που δεν αναφέρονται καθόλου σε
τέτοιους δεσμούς. Οι περισσότεροι, ωστόσο, εκφράζουν την αποξένωση τους και τη σημαντική
διαφοροποίηση από την επίσημη και λιγότερη επίσημη εθνικιστική ρη τορική η οποία διαιω -
νίζεται μέσα από το εκπαιδευτικό σύστημα που παρουσιάζει το βορρά ως ‘χαμένη πατρίδα’
και τις πολιτικές εξαγγελίες για ‘απελευθέρωση από την σκλαβιά’ της γης αυτής. Έτσι, η πλειο -
νό τητα των συνομιλητών μου υπογραμμίζει την έλλειψη εχθρό τητας προς τους Τουρκο -
κύπριους όταν αποδίδουν ποιοτικά χαρακτηριστικά στις απόψεις τους για την απώλεια και τις
μελλοντικές τους προσδοκίες, κάτι το οποίο συμβαδίζει με την επίσημη ρητορική που προβάλει
εχθρότητα προς την Τουρκία και του Τούρκους αντί των Τουρκοκύπριων.