Na uchodźstwie nr 1-2 (13-14) [ s t y c z e ń - l u t y 2 0 0 ... - Kresy24.pl

Areszt
Pewnego dnia przyszli do nas do
domu z NKWD. Kobiet wygnali na
podwórko i powiedzieli, żebyśmy
siedziały cicho koło płotu. A mojego
ojca Józefa i wujka Witolda zaprowadzili
do stodoły sąsiada i znęcali
się. Później ojciec cały okrwawiony
przechodząc obok mnie cichutko
szepnął, żebym była silna i milczała.
Natomiast nad dziadkiem Jakubem,
który miał wówczas 92 lata, znęcali
się w mieszkaniu.
Przed zachodem słońca ojcu i
wujowi związali ręce drutem kolczastym
i wrzucili do ciężarówki,
jak jakieś worki z ziemniakami. Zawieziono
ich do Wołkowyska i wrzucono
do jakiejś piwnicy, gdzie było
bardzo dużo ludzi, wszyscy siedzieli
tam, jak śledzie w beczce. Dziadek
Jakub został sam z dwunastoletnim
wnuczkiem. A nas odwieźli do
grodzieńskiego więzienia.
Do rozprawy sądowej siedziałam
prawie miesiąc w jednoosobowej
celi ze szczurami. Gdy wyprowadzono
mnie z sądu, spotkałam
swoich ukochanych rodziców. Wojskowy
Trybunał sądził nas i jeszcze
dwanaście osób. Gdy wróciłyśmy do
celi nr 5, było już tam dwadzieścia
dwie kobiety. Bałam się już nawet
swojego głosu, ale przezwyciężyłam
strach dzięki modlitwie do Boga i religijnym
piosenkom, których nauczyli
mnie rodzice. Mamę wywieziono do
Dżezkazganu, gdzie przebywała do
1954 roku, ojca – do Komi ASSR,
wrócił w 1956 roku, a mnie – do
Mordwińskiej ASSR. Rodzice byli
bardzo religijni, kochali do końca
życia swoją Ojczyznę – Polskę.
Warunki przekraczały granice
ludzkiej wyobraźni. Kilkadziesiąt
osób w małym bydlęcym wagonie.
Nie było nawet drewnianych prycz.
Okna były zakratowane, światło
docierało tylko przez szpary w
deskach. W środku wagonu była
wypiłowana dziura w podłodze,
która służyła za szambo…
Po tygodniu dotarliśmy do Orszy
– punktu przesyłkowego. Wprowadzono
nas do ciemnego gmachu
więziennego. Po jakimś czasie wy-
prowadzono nas z workami na duży
plac więzienny i znów załadowano do
wagonów bydlęcych. O leżeniu nie
było mowy. Szalały wszy. Jechaliśmy
dalej. W Moskwie pociąg zatrzymał
się. Mnie i moją ciocię Helenę rozdzielili
z moją kochaną mamusią.
Pożegnanie. Łzy rozpaczy. Podróż
do miejsca przesiedlenia trwała wiele
tygodni…
W obozie
Zaprowadzono nas do baraku nr
8 ogrodzonego drutem kolczastym.
Pewnego ranka przyszły do nas kobiety
– Polki, przyniosły nam papier
i ołówki, i powiedziały, że możemy
napisać listy do domu. Można było
pisać dwa razy w roku. Zbliżały
się Święta Bożego Narodzenia,
przyniosły nam nawet opłatek. Na
święta starałyśmy się zaoszczędzić
chleb, otrzymywałyśmy «pajok» 450
gr chleba, który był specjalnie zamaczany
wodą z przerośniętą kukurydzą,
i 350 gr zupy z pastewnych buraków.
Byłyśmy ciągle głodne. Pamiętam
nasze pierwsze Boże Narodzenie
w 1948 roku na tej nieludzkiej ziemi.
Przyszłyśmy z nocnej pracy.
Położyłyśmy kawałeczek białego
płótna, opłatek, chleb ze stołówki
i zupę z kapusty. Zmarznięte, w
kąciku na narach, zaczęłyśmy naszą
tradycyjną wigilię, pomodliłyśmy
się, złożyłyśmy nawzajem życzenia,
podzieliłyśmy się opłatkiem, każda
z nas miała łzy w oczach. Były ze
mną wówczas Anna Kieczeń, Anna
Siegodnik, Celina Bildz i Litwinka
Józefa Plaszczewskajte.
Straszne to było, gdy nas zaczęli
numerować, ja miałam nr E-20.
Odtąd już nie miałyśmy ani imion,
ani nazwisk, byłyśmy numerami.
Często sprawdzano nas według listy,
stałyśmy całymi nocami na mrozie.
Tylko na niebie było słychać głos
ptaszyny: O Jezu Chryste w Ogrójcu
Jedyny, Zlituj się, Zlituj nad nami,
nad Polską ziemią i jej wygnańcami.
Królowa Polski i Panno Przeczysta
powróć nas, powróć do ziemi ojczystej.
Op r a c o wa ł a
In e s s Todryk
Józefa Rogacewicz
Powstanie, gdy zaświta
Już Polskę w czworo dzielą
Już łupem się weselą
Już Polskę rozebrali
Już grób jej kopać dali
Już kamieniem ją przywalają
Prusacy i Moskale.
Lecz Polska żyje w grobie
Powstanie wiosennej dobie
Choć oczy jej zamknięte
I usta mocno ściśnięte.
Choć ostrzem pierś przebita
Powstanie gdy zaświta.
***
Był to Ziutek piękny, młody
Wyście o nim nie wiedzieli.
Gdy wydali go stukacze
Do więzienia go wsadzili.
On w więzieniu długo siedział
Mścili się nad nim kaci
Ciało mu ogniem piekli
Myśleli, że im coś powie
On nie wydał, choć zmęczony
Swoich ukochanych braci
Więc się długo nad nim mścili
Sowieccy przeklęci kaci.
Siedzi Ziutek za kratami
Mi się słyszy głos
Dzień dobry Ci więźniu
Młody chłopcze nasz ukochany
Dzień dobry Ci więźniu młody
Wytrzyj z oczu łezki krwawe.
Jó z e fa Rogacewicz
M a g a z y n 49