Wieloczujnkowy system do badania sygnałufotopletyzmograficznegomgr inż. DARIUSZ PROKOPPolitechnika Poznańska, <strong>Instytut</strong> Elektrotechniki i Elektroniki PrzemysłowejMetody optyczne są obecnie często wykorzystywane w bezinwazyjnychbadaniach wielu wielkości fizjologicznych organizmówżywych. Oddziaływanie promieniowaniem optycznymna warstwę tkanek i zastosowanie odpowiedniego czujnikaoptoelektronicznego, pozwala na m.in. na zmierzenie krzywejfotopletyzmograficznej (PPG), której główną składową jest falatętna [1,2]. Na powstanie sygnału PPG mają wpływ zarównozjawiska optyczne, polegające na selektywnej absorpcji i rozpraszaniuoddziałującego promieniowania, jak i zjawiska mechanicznezwiązane z ruchami i odkształceniami ścian naczyńtętniczych. Kształt krzywej PPG w dużym stopniu zależy odstopnia ukrwienia badanego obszaru. Krzywa zbliżona doprzebiegu piłokształtnego, z wyraźnym wcięciem dykrotycznym(rys. 1), świadczy o dobrym obwodowym przepływie krwi.W badaniu parametrów przebiegu PPG znacząca rola przypadakondycjonowaniu sygnału elektrycznego, uzyskiwanegoz fotodetektora czujnika optoelektronicznego, umieszczanegobezpośrednio na badanym obiekcie. Obok częstości tętna, istotnymiwłaściwościami z punktu widzenia przydatności diagnostycznejsą: miarowość, wzajemny stosunek amplitudi czasów ich wystąpienia oraz fluktuacje amplitudy. Zróżnicowanieprzyczyn zmian tych właściwości jest możliwe na podstawieprzebiegu EKG [2,3,7,13,22], ale do oceny ich efektuhemodynamicznego [4,7,10] bardzo przydatne jest monitorowaniefali tętna obwodowego. Wykrywalność pulsacji tętniczychjest podstawowym warunkiem realizowalnościnieinwazyjnego optoelektronicznego monitorowania utlenowaniakrwi tętniczej metodą pulse oximetry [3,16,18]. Taki sposóbpomiaru sprawia, że powszechnie znajduje on wielezastosowań diagnostycznych we współczesnej medycynie,a oznaczana saturacja tlenowa jest jednym z istotnych parametrówdla życia organizmów. Do głównych obszarów zastosowańnależą między innymi [18]: monitorowanie pacjentóww sytuacjach nagłych (wypadki) i na oddziałach intensywnejopieki medycznej [22], monitorowanie stanu noworodków w inkubatorach,badania zaburzeń snu i oddechu [14], diagnozowanieżywotności miazgi zęba [17], aplikacje telemedycznezdalnej kontroli stanu pacjenta [15,16,24], monitorowaniestanu pacjenta podczas badania MRI wykorzystując łączaświatłowodowe [23] oraz we wszystkich sytuacjach, w którychistnieje zagrożenie niedotlenieniem.W przeciwieństwie do przebiegu fali tętna, która jest naturalnącechą obiektu, sygnał PPG zostaje wymuszony przezprocedury pomiarowe i elektroniczne (rys. 1). Dla częstościtętna w zakresie 20...240/min, czas trwania pojedynczej pulsacjiosiąga odpowiednio wartości t p = (3,00 - 0,25) s. Kształtprzebiegu fali tętna oraz czas trwania jego poszczególnychfaz ulega zmianie. W przypadku regularnych uderzeń serca,fazie skurczu odpowiada składowa t s = 1/3t p , a fazie rozkurczuskładowa t d = 2/3t p . Do nieinwazyjnej detekcji sygnałuPPG konieczne jest zastosowanie czujnika optoelektronicznego,za pomocą którego realizuje się odbiciowy lub prześwietleniowywariant interakcji promieniowania optycznegoz tkankami. W wariancie transmisyjnym, obiektem może byćcienka optycznie warstwa tkanek położonych na obwodzieciała, w wariancie odbiciowym można badać grubsze warstwypołożone bardziej centralnie.a)b)Rys. 1. Parametry pojedynczego cyklu fali tętna (a), przykładowyprzebieg PPG zarejestrowany za pomocą transmisyjnego czujnikanapalmowego (b) [3]Fig. 1. Parameters of a pulse waveform (a), example of a PPG signalacquired from a transmission finger sensor (b) [3]Sygnał PPG zawiera składową zmienną związaną z pulsującąkrwią tętniczą oraz składową stałą związaną z krwiążylną i pozostałymi tkankami [4-6]. Wzajemne relacje międzytymi składowymi zależą od miejsca umieszczenia czujnika naciele osoby badanej oraz od parametrów dynamicznychukładu krążenia. Kształt fali tętna oraz czasy trwania charakterystycznychodcinków ulegają zmianie pod wpływem wieluczynników fizycznych i cech osobniczych (temperatura, poziomhormonów, wysiłek, wiek, wydolność krążeniowo-naczyniowaukładu krwionośnego człowieka) [1,20,22,25].98 ELEKTRONIKA 5/<strong>2009</strong>
Konfiguracja opracowanego systemuPodstawowe procedury pomiarowe polegają na realizacji detekcjiprzebiegu fali tętna za pomocą nieinwazyjnych czujnikówoptoelektronicznych montowanych bezpośrednio naobiekcie. Zaprojektowany system, którego schemat blokowyprzedstawiono na rys. 2, składa się z: zestawu czujników pomiarowych,układów kondycjonowania pozyskiwanych sygnałów,generatora zasilającego źródła promieniowaniaoptycznego w czujnikach i układu rejestracji oraz ekspozycjiwyników pomiarów. System pozwala na pozyskanie fali tętnajednocześnie z kilku czujników umieszczonych w różnychmiejscach na ciele pacjenta. Możliwa jest detekcja sygnałówoptycznych o bardzo małym natężeniu w obecności promieniowaniatła oraz szumów [3].Rys. 2. Schemat blokowy systemu pomiarowegoFig. 2. Block diagram of a measuring systemCzujniki optoelektroniczneJak wspomniano wcześniej system jest przeznaczony dowspółpracy zarówno z czujnikami odbiciowymi, jak i prześwietleniowymi,a więc możliwe jest rozmieszczenie wieluczujników w różnych miejscach ciała człowieka, o różnymukrwieniu. W przypadku obiektów tworzących warstwęoptycznie grubą, konieczne jest użycie czujników odbiciowych.Na rys. 3. przedstawiono wykonane czujniki odbiciowezawierające różne konfiguracje elektroluminescencyjnychRys. 3. Wykonane odbiciowe czujnikiFig. 3. View of designed reflectance sensorsdiod nadawczych i fotodiod odbiorczych. Źródłem wymuszeńpromieniowania padającego na obiekt są diody LED emitującepromieniowanie o długościach fali 640, 880 lub 940 nm,natomiast detektorem promieniowania odbitego przez obiektjest fotodioda PIN BPW34. Widmo promieniowania emitowanegoprzez diody LED obejmuje maksimum czułości widmowejfotodiody. Elementy czujników zostały zamontowanew specjalnej obudowie, która umożliwia dogodne umieszczenieza pomocą opasek lub taśm w dowolnym miejscu na cieleosoby badanej.Układ kondycjonowania i akwizycji sygnałówSygnał wyjściowy z czujnika zawiera szerokie spektrum częstotliwości.W skład widma wchodzą różne składowe:zakłócające - generowane przez sieć energetyczną, wolnozmienne- powstające wskutek ruchu pacjenta i wysokoczęstotliwościoweo charakterze szumu. Zadaniem układukondycjonowania jest eliminacja niepożądanych składowychczęstotliwościowych zawartych w widmie sygnału PPG orazwzmocnienie tylko tych składowych, które przenosząpożądane informacje diagnostyczne o badanym obiekcie.Układ kondycjonowania to przetwornik prąd-napięcie i filtr dolnoprzepustowyBessela, będący jednocześnie filtrem antyaliasingowym,ograniczającym do 30 Hz przenoszone pasmoczęstotliwości. Karta pomiarowa IOtech DaqBoard2000 pełnirolę przetwornika analogowo-cyfrowego; jej parametry pozwalająna rejestrację sygnałów z fotodiod czujnikowych orazumożliwiają generowanie odpowiednich analogowych i cyfrowychsygnałów sterujących pracą diod nadawczych. Parametrytechniczne karty pomiarowej to: 16 wejść analogowychlub 8 wejść analogowych różnicowych o rozdzielczości 16-bitów, maksymalna częstotliwość próbkowania 200 kHz, zakresnapięć wejściowych mieszczący się w zakresie ±11 V, 40wejść/wyjść cyfrowych typu I/O, dwa 16-bitowe wyjścia analogowe.Zestaw komputera PC wraz z kartą pomiarową i środowiskiemLabVIEW stanowi system akwizycji, rejestracjii wizualizacji pozyskanych danych pomiarowych.Zadania programu komputerowego są następujące:• konfiguracja karty pomiarowej (włączenie aktywnych kanałówi ustawienie ich parametrów, ustawienie odpowiedniejczęstotliwości próbkowania i liczby próbek pozyskanychw czasie jednej akwizycji),• przetwarzanie sygnału (cyfrowa filtracja sygnału eliminującazakłócenia) i jego analiza,• wizualizacja i zapis do pliku przetworzonego sygnału orazwyników analizy.Na użytek systemu realizującego zadania przedstawionepowyżej opracowano program komputerowy w środowiskuLabVIEW. Aplikacja pracująca w trybie on line, obsługuje proceduryobsługi karty pomiarowej oraz wstępnie przetwarzasygnał, natomiast w trybie off line - pozwala na odczyt zapisanychdanych pomiarowych i zastosowanie bardziej zaawansowanychmetod analizy krzywej PPG. Dodatkowo,w programie umieszczono wiele procedur pomocniczych takichjak: eliminacja składowej stałej i składowej wolnozmiennej,skalowanie wartości amplitud, interpolacja wyświetlanychdanych pomiarowych, identyfikacja charakterystycznychpunktów ekstremalnych sygnału.ELEKTRONIKA 5/<strong>2009</strong> 99
- Page 5 and 6:
konstrukcje technologie zastosowani
- Page 9 and 10:
Streszczenia artykułów • Summar
- Page 12 and 13:
Wyznaczanie strat propagacjiw obsza
- Page 14 and 15:
gdzie: R 0 - jest podwójnym wspó
- Page 16 and 17:
Rys. 8. Porównanie obliczeń teore
- Page 18 and 19:
Rys. 1. Schemat strukturalny system
- Page 20 and 21:
- tematyka morska będąca punktem
- Page 22 and 23:
• System dalekosiężnej identyfi
- Page 24:
wdrożenia Planu implementacji stra
- Page 27 and 28:
Rys. 2. Zakresy długości fal w ob
- Page 29 and 30:
dycyjne lasery bazują na przejści
- Page 31 and 32:
PodsumowanieRys. 6. Podział koszt
- Page 33 and 34:
Występowanie zjawiska kaskady elek
- Page 35 and 36:
czerwieni (0,785; 0,85 oraz 1,55 µ
- Page 37 and 38:
Rys. 10. Zasada działania pierwsze
- Page 39 and 40:
Ze względu na większą masę efek
- Page 41 and 42:
Konstrukcje przyrządówNajwiększy
- Page 43 and 44:
efektywnej nośników, co zmniejsza
- Page 45 and 46:
[58] R. Bates, S. A. Lynch, D. J. P
- Page 47 and 48:
W ramach projektu zbadano wpływ do
- Page 49 and 50: konania izolacji elektrycznej zasto
- Page 51 and 52: Technologia MOCVD materiałów zawi
- Page 53 and 54: kowo niska ruchliwość wynika z za
- Page 55 and 56: W Europie, prace głównie prowadzo
- Page 57 and 58: a)b)Rys. 7. Zależność koncentrac
- Page 59 and 60: pełni 90. okresów supersieci, w k
- Page 61 and 62: persieci są większe niż w HgCdTe
- Page 63 and 64: [14] Brown G.J.: Type-II InAs/GaInS
- Page 65 and 66: Rys. 2. Przykład heterostruktury f
- Page 67 and 68: a)b)Rys. 7. Spektralne charakteryst
- Page 69 and 70: [4] Piotrowski J.: Hg1-xCdxTe Infra
- Page 71 and 72: w ten sposób było dyskwalifikowan
- Page 73 and 74: Rys. 7. Zależność nierówności
- Page 75 and 76: Metoda funkcji Greena w modelowaniu
- Page 77 and 78: zującej dz = a. Przy ustalonych E
- Page 79 and 80: Na rysunku 5b. pokazano gęstość
- Page 81 and 82: obszar z nią związany. Zatem gdy
- Page 83 and 84: Rys. 9. Widma PR (czarne krzywe u d
- Page 85 and 86: [4] Misiewicz J., Sęk G., Kudrawie
- Page 87 and 88: a)Rys. 1. Schemat układu pomiarowe
- Page 89 and 90: Znaczącym krokiem w kierunku wykor
- Page 91 and 92: ie przejść równej 64 wynosi 16 m
- Page 93 and 94: W tabeli 1. zebrano kilka dostępny
- Page 95 and 96: oddali się od wyrzutni na odległo
- Page 97 and 98: spektralnego 0,6...1,1 µm (lasery
- Page 99: TypProducentPaństwoPole widzenia:w
- Page 103 and 104: Rys. 8. Wykres fluktuacji amplitudy
- Page 105 and 106: Aktywna antena radiolokacyjna na pa
- Page 107 and 108: W każdym z torów jest włączony:
- Page 109 and 110: ardzo niskiego poziomu listków boc
- Page 111 and 112: Tab. 1. Rodzaje laserów na szkle i
- Page 113 and 114: Fluorescencja jest jednym z rodzaj
- Page 115 and 116: Większa szerokość linii emisyjne
- Page 117 and 118: 0,3...1,6. Im mniejsza jest wartoś
- Page 119: Zjawisko ogniskowania fototermiczne