obsadzonych. Macierz [G < ] wyznacza się z równania kinetycznegobędącego centralnym twierdzeniem formalizmu nierównowagowychfunkcji Greena (NEGF) [2,15]:(18)gdzie: + oznacza sprzężnie hermitowskie. Elementy macierzyfunkcji rozpraszania (energie własne) [Σ < ] wyznacza się w procedurzesamouzgodnienia z elementami macierzy [G < ] odpowiedniodla poszczególnych mechanizmów rozpraszania.Szczególnie w odniesieniu do doprowadzeń otrzymujemy [2]:wartości energii własnych. Pokazano jednak, że dla większychgęstości nośników nieuwzględnienie zakazu Pauliegoprowadzi do niefizycznych wartości funkcji rozkładu, f > 1! [8].Na koniec dodać należy, że omówiony formalizm umożliwiauwzględnienie rozproszeń elektron-elektron. W najprostszymprzypadku można to zrobić w przybliżeniu średniego pola Hartree.Rzeczywiste energie własne w postaci potencjału V(z)oblicza się wtedy rozwiązując równie Poissona [16]:(22)(19)w którym N D (z) jest gęstością zjonizowanych donorów, a gęstośćelektronów n(z) w obszarze struktury określa się na podstawiefunkcji [G < ]:gdzie: f LL i f LR oznaczają odpowiednio (równowagowy)rozkład Fermiego-Diraca w lewym i prawym doprowadzeniu.Dla rozproszeń na fononie optycznym otrzymuje się [13,14]:przy czym:(23)(20)(24)Elementy macierzy [Σ < ] dla innych mechanizmów rozpraszającychoblicza się zastępując funkcję G R funkcją G < w równaniachokreślających elementy macierzy [Σ R ]. Np. dlarozpraszania na fononie akustycznym otrzymuje się [5]:Przykład obliczeniowy(21)W opisanym formalizmie nierównowagowych funkcji Greenabardzo istotne jest równanie (16), gdyż wiąże ono funkcjeGreena G R i G < i powoduje, że muszą być one obliczane równocześnie.Metoda wymaga zatem samouzgodnionego rozwiązania4 równań: równania (13), w którym wyznacza sięfunkcję [G R ], równania (18) w którym wyznacza się funkcję[G < ], równań (11), (12), (15), (16) w których wyznacza sięenergie własne [Σ R ]oraz równań (19), (21), w których obliczasię funkcje rozpraszania [Σ < ]. Obliczenia należy prowadzićw funkcji energii, gdyż energie własne oddziaływania elektronówz fononami optycznymi wymagają znajomości funkcji[G R ] i [G < ] dla energii E - E o . Decyduje to o numerycznejzłożoności zagadnienia i powoduje, że niewiele prac prezentujewyniki obliczeń odnoszące się do rzeczywistych strukturnanoelektronicznych, w których opisany formalizm zastosowanobez dodatkowych uproszczeń. Opublikowano np. pracedotyczące jednorodnych półprzewodników [8], studni kwantowejGaAs/InGaAs [8,9], diody rezonansowej [5] i strukturylasera kaskadowego GaAs/AlGaAs emitującego promieniowanieo długości fali ~87 µm [6,7]. W innych pracach zastosowanouproszczenia polegające na rozprzęgnięciu procedurwyznaczania funkcji [G R ] i [G < ] i/lub uproszczeniu obliczeńenergii własnych [5,13]. Całkowania w równaniach (12), (15),(16), (19) - (21) zastępuje się wtedy „typowymi” wartościamiwektora q || [13]. Pokazano też, że rozprzęgniecie równań(12) - (16) i równań (18) - (21) może być dokonane jedyniew granicy małej gęstości nośników, gdy zignorowanie zakazuPauliego nie wnosi istotnego wkładu do wartości obliczonychNa rysunku 5. pokazano wyniki obliczeń ilustrujące opisanyformalizm. Obliczenia przeprowadzono dla struktury diody rezonansowej,której strukturę pokazano na rys. 4. Przyjęto, żestruktura zachowuje idealną symetrie translacyjną w płaszczyźnie(x-y). Nie uwzględniono także rozproszeń nieelastycznych(na fononach). Uwzględniono natomiastoddziaływanie elektron-elektron w sposób opisany równaniami(22) - (24). Przy tych uproszczeniach liczba równańw pętli samouzgodnienia ulega zmniejszeniu co pozwalaosiągnąć wynik numeryczny w akceptowalnym czasie. RównaniePoissona rozwiązywano metodą Newtona-Raphsona.Można jednak stosować inne metody numeryczne np. metodęelementów brzegowych [17].Rys. 4. Struktura diody rezonansowej przyjęta w obliczeniach. Grubościposzczególnych warstw wynoszą: warstwa oddzielająca(ang. spacer) - 5 nm, bariery 2,5 nm, jama - 5 nm. Obszary n + o grubości30 nm domieszkowane na poziomie N D = 2•10 18 cm -3Fig. 4. Schematic representation of the resonant tunneling diodestructure which is analyzed in the numerical experiment. Thicknessesof the layers are: spacer - 5 nm, barriers 2.5 nm, well - 5 nm.The n + -leads of 30 nm thickness were doped to the donor concentrationof N D = 2•10 18 cm -376 ELEKTRONIKA 5/<strong>2009</strong>
Na rysunku 5b. pokazano gęstość prądu uśrednioną w obszarzestruktury diody rezonansowej. Jak widać, przy przyjętychzałożeniach przyczynek do prądu dają jedynie nośnikitunelujące w sposób rezonansowy przez obszar barier. Całkowitągęstość prądu otrzymuje się całkując po energii:(26)Rys. 5. Obraz ilustrujący samouzgodniony rozkład elektronóww obszarze diody rezonansowej. Wartości funkcji n(z, E) podanow skali kolorów w jednostkach względnych. Funkcję n(z, E) obliczono,rozwiązując równania (10), (11), (18), (19) oraz (22)-(24), dlawartości napięcia polaryzującego diodę U = V L V P = 0,15 V. Liniązaznaczono krawędź pasma przewodnictwa struktury z rys. 4. Poprawej stronie pokazano rozkład J(E) gęstości prądu nośnikóww diodzie uśredniony na długości L struktury J(E) ≡ ∫dzJ(z,E)/LFig. 5. Color image representing the electron density distribution inresonant diode. The values of n(z, E) are shown in the scale of colorsusing relative units. The function n(z, E) was obtained by theself-consistent solution of equations (10), (11), (18), (19) and (22) -(24), for the voltage of U = V L V P = 0.15 V biasing the structure.Solid black line corresponds to the conduction band edge profileof the structure in Fig.4. In the right-hand panel, the current densityJ(E) averaged over the structure length L, J(E) ≡ ∫dzJ(z,E)/L isshownWartości J wyznaczone dla różnych napięć polaryzującychdają charakterystykę prądowo-napięciową przyrządu. W odniesieniudo analizowanej diody charakterystykę taką pokazanona rys. 6. Jak widać zastosowana metoda obliczeniowaprzewiduje obszar ujemnej rezystancji różniczkowej, co jestzgodne z licznymi eksperymentami.PodsumowanieMożna stwierdzić, że zastosowanie metody nierównowagowychfunkcji Greena w odniesieniu do przyrządów nanoelektronicznychna bazie struktur wielowarstwowych stwarzaszerokie możliwości w zakresie modelowania tego typu przyrządów,również w aspekcie ilościowym. Formalizm jest znanyi dobrze opisany jednak jego pełna implementacja prowadzido znacznej złożoności zadania numerycznego, nawet dlawspółczesnych komputerów. Szczególne trudne do analizy sąstruktury z wielokrotnymi studniami kwantowymi, w którychpojawiają się „ostre” stany rezonansowe, jak to pokazano narys. 1b. Detekcja tego typu stanów w eksperymentach numerycznychjest możliwa pod warunkiem, że obliczenia są prowadzonez wystarczającą rozdzielczością energii, cododatkowo zwiększa złożoność obliczeniową.Pracę wykonano w ramach zadania 10 projektu: PBZ 10/G017/T02/2007.LiteraturaRys. 6. Charakterystyka prądowo-napięciowa diody rezonansowej.Każdy punkt charakterystyki obliczano według wzorów(25,26). Wyróżniono punkt charakterystyki odpowiadający napięciuU = 0,15 V, dla którego funkcje n(z,E) i J(E) pokazano narys. 5.Fig. 6. J-V characteristic calculated for the resonant diode inFig. 4. Each point of the characteristic is calculated by meansof the formulas (25,26). The point marked by the filled symbolcorresponds to the voltage U = 0.15 V, for which the functionsn(z,E) i J(E) are shown in Fig. 5.Znajomość funkcji gęstości n(z,E) umożliwia obliczeniedalszych istotnych wielkości charakteryzujących urządzenie.W szczególności funkcję gęstości prądu J(z,E) oblicza sięjako [2]:(25)[1] Economou E. N.: Green’s Functions in Quantum Physics. Springer,New York, 1983.[2] Datta S.: Electronic transport in mesoscopic systems. CambridgeUniversity Press, 1995.[3] Landauer R.: Physica Scripta, T42, 110, 1992.[4] Fisher D. S.,. Lee P. A.: Phys. Rev. B, 23, 6851, 1981.[5] Lake R., Klimeck G., Bowen R.C., Jovanovic D.: J. Appl. Phys. 81,7845 1997; R. K. Lake, R. R. Pandey, arXiv:cond-mat/0607219 2006.[6] Kubis T., Yeh C., Vogl P.: Phys. Stat. Sol. (c) 5, 232, 2008.[7] Kubis T., Yeh C., Vogl P.: J. Comp. Electron. 7, 432, 2008.[8] Kubis T., Vogl P.: Phys. J. Comp. Electron. 6, 183, 2007.[9] Kubis T., Trellakis A., Vogl P.: Self-Consistent Quantum TransportTheory of Carrier Capture in Heterostructures in NonequilibriumCarrier Dynamics in Semiconductors, SpringerProceedings in Physics 110, 369, 2006.[10] Sirtori C., Kruck P., Barbieri S., Collot P., Nagle J., Beck M., FaistJ., Oesterle U.: Appl. Phys. Lett. 73, 3486, 1998.[11] Sirtori C., Capasso F., Faist J., Scandolo S.: Phys. Rev. B, 50,8663, 1994.[12] Kolek A., Hałdaś G.: Acta Phys. Pol. 32, 551, 2001.[13] Lee S. C., Wacker A.: Phys.Rev. B 66, 245314-18, 2002; A. Wacker,Phys. Stat Sol. (c) 5, 215, 2007.[14] Kubis T.: Private information.[15] Datta S.: Phys. Rev. B 40, 5830, 1989; S. Datta, J. Phys. Condens.Matter 2, 8023, 1990.[16] Datta S.: Superlattices and Microstructures 28, 253, 2000.[17] Machowska-Podsiadło E., Mączka M., Bugajski M.: Bull. Acad.Sci.-Technical Sci. 55, 245, 2007.ELEKTRONIKA 5/<strong>2009</strong> 77
- Page 5 and 6:
konstrukcje technologie zastosowani
- Page 9 and 10:
Streszczenia artykułów • Summar
- Page 12 and 13:
Wyznaczanie strat propagacjiw obsza
- Page 14 and 15:
gdzie: R 0 - jest podwójnym wspó
- Page 16 and 17:
Rys. 8. Porównanie obliczeń teore
- Page 18 and 19:
Rys. 1. Schemat strukturalny system
- Page 20 and 21:
- tematyka morska będąca punktem
- Page 22 and 23:
• System dalekosiężnej identyfi
- Page 24:
wdrożenia Planu implementacji stra
- Page 27 and 28: Rys. 2. Zakresy długości fal w ob
- Page 29 and 30: dycyjne lasery bazują na przejści
- Page 31 and 32: PodsumowanieRys. 6. Podział koszt
- Page 33 and 34: Występowanie zjawiska kaskady elek
- Page 35 and 36: czerwieni (0,785; 0,85 oraz 1,55 µ
- Page 37 and 38: Rys. 10. Zasada działania pierwsze
- Page 39 and 40: Ze względu na większą masę efek
- Page 41 and 42: Konstrukcje przyrządówNajwiększy
- Page 43 and 44: efektywnej nośników, co zmniejsza
- Page 45 and 46: [58] R. Bates, S. A. Lynch, D. J. P
- Page 47 and 48: W ramach projektu zbadano wpływ do
- Page 49 and 50: konania izolacji elektrycznej zasto
- Page 51 and 52: Technologia MOCVD materiałów zawi
- Page 53 and 54: kowo niska ruchliwość wynika z za
- Page 55 and 56: W Europie, prace głównie prowadzo
- Page 57 and 58: a)b)Rys. 7. Zależność koncentrac
- Page 59 and 60: pełni 90. okresów supersieci, w k
- Page 61 and 62: persieci są większe niż w HgCdTe
- Page 63 and 64: [14] Brown G.J.: Type-II InAs/GaInS
- Page 65 and 66: Rys. 2. Przykład heterostruktury f
- Page 67 and 68: a)b)Rys. 7. Spektralne charakteryst
- Page 69 and 70: [4] Piotrowski J.: Hg1-xCdxTe Infra
- Page 71 and 72: w ten sposób było dyskwalifikowan
- Page 73 and 74: Rys. 7. Zależność nierówności
- Page 75 and 76: Metoda funkcji Greena w modelowaniu
- Page 77: zującej dz = a. Przy ustalonych E
- Page 81 and 82: obszar z nią związany. Zatem gdy
- Page 83 and 84: Rys. 9. Widma PR (czarne krzywe u d
- Page 85 and 86: [4] Misiewicz J., Sęk G., Kudrawie
- Page 87 and 88: a)Rys. 1. Schemat układu pomiarowe
- Page 89 and 90: Znaczącym krokiem w kierunku wykor
- Page 91 and 92: ie przejść równej 64 wynosi 16 m
- Page 93 and 94: W tabeli 1. zebrano kilka dostępny
- Page 95 and 96: oddali się od wyrzutni na odległo
- Page 97 and 98: spektralnego 0,6...1,1 µm (lasery
- Page 99 and 100: TypProducentPaństwoPole widzenia:w
- Page 101 and 102: Konfiguracja opracowanego systemuPo
- Page 103 and 104: Rys. 8. Wykres fluktuacji amplitudy
- Page 105 and 106: Aktywna antena radiolokacyjna na pa
- Page 107 and 108: W każdym z torów jest włączony:
- Page 109 and 110: ardzo niskiego poziomu listków boc
- Page 111 and 112: Tab. 1. Rodzaje laserów na szkle i
- Page 113 and 114: Fluorescencja jest jednym z rodzaj
- Page 115 and 116: Większa szerokość linii emisyjne
- Page 117 and 118: 0,3...1,6. Im mniejsza jest wartoś
- Page 119: Zjawisko ogniskowania fototermiczne