plik pdf 9.60MB - Polska Izba Inżynierów Budownictwa

normalizacja i normy prawoPowstanie odpowiedzialnościW umowach o roboty budowlane spotykamy się z pojęciem gwarancji w różnorakiejformie. Zabezpieczenia (gwarancje) w trakcie realizacji robót dotyczą najczęściej zaliczekna roboty, gwarancji dobrego wykonania robót i wystawiane są w formie gwarancjibankowej, ubezpieczeniowej czy innej uprzednio zaakceptowanej przez inwestora.W trakcie realizacji robót nie ma mowy o odpowiedzialności z tytułu rękojmi, któreto zobowiązanie powstaje dopiero po zakończeniu świadczenia z umowy. Najczęściejtakim punktem jest podpisanie protokołu odbioru końcowego robót.Rodzaj zobowiązaniaPrawo cywilne nakłada na sprzedawcę 1 obowiązek udzielenia rękojmi. Jest to tzw. ustawowaodpowiedzialność za wady rzeczy mająca charakter absolutny, tzn. sprzedawcanie może się z nich zwolnić. Inaczej jest z gwarancją jakości, która jest zobowiązaniemumownym sprzedawcy co do zakresu, terminu czy wysokości świadczenia. W przypadkuumów o roboty budowlane gwarantem jest wykonawca robót. Czy wykonawca możezatem zrezygnować z udzielenia gwarancji na swoje roboty? Prawo cywilne nieprecyzuje obowiązku dostarczenia dokumentu gwarancyjnego ani udzielenia gwarancji.Mówi jedynie o przypadku gdy kupujący otrzymał dokument gwarancyjny co do jakościrzeczy sprzedanej (…). Wtedy jest zobowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub dodostarczenia rzeczy wolnej od wad z tytułu udzielonej gwarancji. W umowie inwestor–wykonawcawracamy jednak do zapisów tzw. swobody kontraktowej stron. Który z inwestorówpokusiłby się o zawarcie umowy bez tzw. zabezpieczenia gwarancją jakości, tymbardziej że może je realizować niezależnie od uprawnień wynikających z rękojmi. W mojejocenie takie żądania mają określone uzasadnienie w tych sytuacjach, kiedy zamawiający/inwestor pragnie uzyskać z mocy umowy uprawnienia np. dotyczące dłuższych terminówodpowiedzialności za wady, niż to wynika z przepisów dotyczących rękojmi.Czas trwania zobowiązaniaTerminy gwarancji stosowane w zobowiązaniach umownych o wykonanie robót budowlanychsą bardzo różne. W kontraktach budowlanych na ogół przyjmowane są 10-letnie okresyna konstrukcję budynku, izolację, dach oraz 3-letnie okresy na pozostałe roboty budowlanez wyjątkiem urządzeń, gdzie gwarancję wystawia się na okres zgodny z gwarancją udzielanąprzez producenta danego urządzenia. Jednak – i zwracam na to uwagę – w przypadkuwymiany jakiejkolwiek części (elementów budynku, np. koryt odwodnienia liniowego czyurządzeń domofonowych) lub dokonania istotnej naprawy – termin gwarancji dla tych częścibiegnie od nowa. W takim przypadku zamawiający powinien żądać wydłużenia dokumentugwarancyjnego. Brak żądania takiego dokumentu od wykonawcy wiąże się z ryzykiem postronie zamawiającego na przykład ponownej wymiany wadliwego elementu już na własnykoszt 2 . Stosownie do treści art. 568 par. 1 k.c. uprawnienia z tytułu rękojmi wygasają – jeślichodzi o wady budynku – po upływie trzech lat, licząc od dnia wydania rzeczy. Trzeba zaznaczyć,że wskazane tu pojęcie budynku budzi wiele kontrowersji. Jedna z interpretacjitraktuje to bowiem szeroko i odnosi się do art. 3 ust. 1 ustawy – Prawo budowlane – tzn.jako obiekt budowlany, inna natomiast rozumie budynek jako rodzaj obiektu budowlanego,który jest trwale związany z gruntem (art. 3 ust. 2 Prawa budowlanego). Drugą kontrowersyjnąsprawą jest charakter tzw. terminu rękojmi. W doktrynie prawa mówi sięo tych terminach, że mają one charakter terminów zawitych, tzn. takich, po upływie którychuprawnienia wygasają. Obecnie rozważany jest pogląd, na podstawie art. 558 k.c., że terminzawity określony na trzy lata strony mogą umownie zarówno skrócić, jak i wydłużyć. Sprawanie dotyczy jednak – jak było to wspomniane wcześniej – umów z udziałem konsumentów.Sytuacja taka ma miejsce, gdy np. umowadotyczy wykonania budynku mieszkalnego,gdzie pośredniczącym kupującym jest osobafizyczna nabywająca mieszkanie. Wątpliwajest w takiej sytuacji zgoda zamawiającegona skrócenie terminu rękojmi.Forma zabezpieczeńPrawne podstawy i zasady gwarancji jakościreguluje w swej treści normatywnej art.577 par. 1 i 2 k.c. podkreślający, iż fundamentalnądla gwarancji jakości zasadę odpowiedzialnościumownej wyprowadza sięz faktu otrzymania przez kupującego, czyteż w naszym przypadku zamawiającego,dokumentu gwarancyjnego. Zostaje tu zachowanazatem forma pisemna, przy czymnajczęściej jest to dokument wystawianyprzez towarzystwa ubezpieczeniowelub banki w zależności od akceptowalneji umownej formy zabezpieczeń. Wykonawcanie wystawia dokumentu rękojmi.Cesja prawPraktyka wskazuje, że zamawiający dopuszczaz gwarancji cesję na inny podmiot, najczęściejna podmiot finansujący inwestycję.Takie cesje są ogólnie przyjęte. Obecnie częstospotykamy się z faktem uzależniania zgodycesji od podmiotu wystawiającego dokumentgwarancyjny w imieniu wykonawcy.Wydaje się jednak, że gdy zapisy umownepozwalają na taką cesję (strony dobrowolniewyraziły taką wolę w umowie), zamawiającypowinien żądać dokumentu, którybyłby zgodny w całości z zapisami kontraktu.Dobrze zatem, aby strony umowy jużna etapie jej zawierania zabezpieczyły sięwobec takiej ewentualności – ograniczy topóźniejsze ryzyko odpowiedzialności z tytuługwarancji podmiotu, który np. przedwygaśnięciem ważności dokumentu zbyłnieruchomość. Często bowiem zdarza się,że ubezpieczyciel nie wyraża zgody nascedowanie gwarancji na inne podmioty,w szczególności wspólnoty mieszkaniowe.Te kwestię powinny szczególnie wziąćpod uwagę podmioty realizujące obiektymieszkalne. W takim wypadku przyjęcie odwrzesień 10 [76]17