plik pdf 9.60MB - Polska Izba Inżynierów Budownictwa

normalizacja prawo i normyRolastowarzyszeńw ochronieprawautorskichPrawa autorskie przysługująz reguły konkretnym, pojedynczympodmiotom, w tym wykonującymtwórcze projekty projektantom.Od aktywności uprawnionego twórcy zależy w pierwszej kolejności realizacja ochronyprzysługujących mu ustawowo praw wyłącznych, jakimi są prawa autorskie. Mimo tow przepisach prawa autorskiego (ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawachpokrewnych – Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631 z późn. zm.) przewidziana została,co prawda ograniczona, rola w ochronie przysługujących twórcom praw autorskich reprezentującychich stowarzyszeń. Rola ta zostanie poniżej pokrótce przedstawiona.Z tego punktu widzenia w interesie twórców, w tym projektantów, leży zatem organizowaniesię w drodze tworzenia środowiskowych stowarzyszeń, co pozwala im nawykorzystanie wynikających z powyższej ustawy możliwości, a tym samym zwiększaochronę przysługujących twórcom praw autorskich.Ponieważ w przepisach prawa autorskiego (por. uwagi dalej) mowa jest wyraźnieo stowarzyszeniach, nie mogą być one w tym zakresie wyręczane przez jednostkiorganizacyjne samorządów zawodowych, np. przez okręgowe izby inżynierówbudownictwa czy okręgowe izby architektów. Izby te stanowią bowiem odrębne od stowarzyszeńosoby prawne, działające nie na podstawie przepisów o stowarzyszeniach, alena podstawie ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorządach zawodowych architektów,inżynierów budownictwa oraz urbanistów (Dz.U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42 z późn. zm.).Zróżnicowany status stowarzyszeń w prawie autorskimUprawnienia w zakresie ochrony praw autorskich mogą realizować oczywiście stowarzyszeniazrzeszające twórców (projektantów). Mogą one zostać podzielone, z uwagi na ichzróżnicowany status w kontekście przepisów prawa autorskiego, na dwa podstawowerodzaje: 1) stowarzyszenia będące organizacjami zbiorowego zarządzania prawamiautorskimi oraz 2) pozostałe stowarzyszenia zrzeszające twórców, które organizacjamizbiorowego zarządzania nie są.Należy w tym miejscu wyjaśnić, czym jest organizacja zbiorowego zarządzania. Otóżzgodnie z art. 104 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych organizacjątaką jest stowarzyszenie twórców, którego statutowym zadaniem jest zbiorowezarządzanie i ochrona powierzonych im praw autorskich oraz wykonywanie uprawnieńwynikających z ustawy. Organizacją zbiorowego zarządzania jest m.in. StowarzyszenieArchitektów RP (organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi jest obecniew Polsce kilkanaście – przyp. red.).Aby dane stowarzyszenie zrzeszającetwórców (projektantów) mogło uzyskaćszczególny status organizacji zbiorowegozarządzania, powinno nie tylko posiadaćodpowiednio ukształtowany statut, przewidującyzadania w zakresie zbiorowegozarządzania i ochrony praw autorskich,ale także uzyskać stosowne zezwoleniena wykonywanie działalności zbiorowegozarządu, które wydaje Minister Kulturyi Dziedzictwa Narodowego.Nie każde zatem stowarzyszeniezrzeszające twórców może uzyskaćuprzywilejowany status organizacjizbiorowego zarządzania. Musi to byćstowarzyszenie dające rękojmię należytegozarządzania powierzonymi prawami (por.art. 104 ust. 3 ustawy o prawie autorskimi prawach pokrewnych), o czym decydująniewątpliwie takie m.in. okoliczności, jakczas i zakres działania oraz możliwościfinansowo-kadrowo-organizacyjne.Przepisy ustawowe określają pozycjęstowarzyszeń, będących organizacjamizbiorowego zarządzania, zarówno wobecosób, w interesie których działają,jak i podmiotów zobowiązanych do respektowaniapraw twórców. Na przykładz jednej strony organizacja zbiorowegozarządzania w zakresie swojej działalnościmoże domagać się udzielenia informacjioraz udostępnienia dokumentów20INŻYNIER BUDOWNICTWA