You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ÁÎÃÄ ÕÀÀÍÒ ÌÎÍÃÎË ÓËÑÛÍ<br />
ÍÈÉÃÝÌ-ÝÄÈÉÍ ÇÀÑÃÈÉÍ ÁÀÉÃÓÓËÀË,<br />
ÀÐÄ Ò¯ÌÍÈÉ ÀÆ ÁÀÉÄÀË, ÒÝÌÖÝË ÕªÄªËêªÍ<br />
(1911-1917)<br />
1. Ìîíãîë óëñûí òºðèéí áàéãóóëàìæ, äîòîîä áîäëîãî<br />
Àãóó èõ Ëåíèíèé çààí õýëñíýýð Îðîñûí 1905-1907 îíû õóâüñãàëò<br />
õºäºë㺺í íèéò êîëîíè áà õàðààò îðíóóäûí àðä ò¿ìíèéã èìïåðèàëèçì,<br />
êîëîíè÷ëîë, ôåîäàëèçìûí ýñðýã ¿íäýñíèé ýðõ ÷ºëºº, òóñãààð òîãòíîëûí<br />
òºëºº òýìöýëä çîðèãæóóëñàí öîãò óðèà áîëñîí àæýý. Ýíýõ¿¿ õóâüñãàëûí<br />
íºëººãººð ºðíºñºí Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé 1911-1912 îíû ¿íäýñíèé<br />
÷ºëººëëèéí õºäºë㺺íèé øèíý ºðíºëòèéí ¿ð ä¿íä Ìîíãîëä Ìàíæ-Õÿòàäûí<br />
îëîí æèëèéí êîëîíè÷ëîëûí äýãëýì íóðàí óíàæ, òóñ îðíû óëñ òºðèéí òóñãààð<br />
òîãòíîë ñýðãýí òóíõàãëàãäæýý.<br />
ªã¿¿ëýãäýæ áóé ¿åä àãóó èõ Îêòÿáðèéí ñîöèàëèñò õóâüñãàëûí ºìíº<br />
äýëõèé äàÿàð íýëýíõ¿éä èìïåðèàëèçì íî¸ðõîæ áàéñàí ò¿ìýí áýðõøýýëòýé<br />
íºõöºëä æèæèã ¿íäýñòýí Ìîíãîëûí àðä ò¿ìíèé òýìöýë èéì ¿ð ä¿íä õ¿ðñýí<br />
íü ¿íýõýýð ò¿¿íèé à÷ õîëáîãäîë ã¿í ã¿íçãèé áîëîõûã òîäîðõîéëæ áàéíà.<br />
1911 îíä Õàëõ ìîíãîëä Ìàíæ-Õÿòàäûí êîëîí÷ëîëûí äýãëýì óñòàæ,<br />
Ìîíãîëûí ¿íäýñíèé óëñ áàéãóóëàãäñàí ÿâäàë óëñ òºð, ýäèéí çàñãèéí<br />
÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé õýðýã áîëæýý. Ìîíãîë÷óóä òóñãàé áàðèìò áè÷èãò<br />
òýìäýãëýñíýýð, “Ìàíæèéí áîîë àõóé” öàã íýãýíò ºíãºð÷ “óìàð ç¿ãèéí äýëõèé<br />
äàõèí, îðîí ãàçðûã óóë ýçýí íü õóâààí àâ÷ á¿ðýí á¿òýí áîëãîí” áàòàëæýý.<br />
Òýð ¿åýñ ìîíãîë÷óóä xapèéí Ìàíæ-Õÿòàäûí ò¿øìýäýä çàõèðàãäàõàà áîëüæ<br />
ººðñ人 óëñ îðíûõîî ýðõ ìýäëèéã áàðèõ áîëîâ.<br />
Ìîíãîë äàõü Ìàíæ-Õÿòàäûè êîëîíè÷ëîë ìºõñºí íü ýäèéí çàñãèéí ÷óõàë<br />
à÷ õîëáîãäîë ¿ç¿¿ëæýý. Ýíý áîë ¿ëýìæ çàðäàë ñ¿éòãýë ãàðãàæ, àðä ò¿ìíèéã<br />
äàðàíãóéëàã÷ õàðèéí ýçýðõýã àìáàí ñàéä ò¿øìýäèéí ÿàìä òàòàí áóóãäàæ,<br />
òýäíèé õàðãèñ õýðöãèé ààøèëæ äóðààð çàãíàõ ÿâäàë ýöýñ áîëîâ. Ýíý áîë<br />
ìàíæèéí îëîí òºðëèéí àëáà ãóâ÷óóð, ºðòºº õàðóóëóóä óñòãàãäñàí õýðýã.<br />
Ò¿¿í÷ëýí, Õàëõûí äºðâºí àéìàã, Õîâä, Óëèàñòàé; Õ¿ðýýí äýõ ìàíæèéí àëáàíû<br />
¿ðæèë ñ¿ðýã, Äàðèãàíãà äàõü ìàíæ õààíû ñ¿ðýã á¿ãä íèéëñýí îëîí ìÿíãàí<br />
ìàëûã õóðààí àâ÷ óëñûí ñàíä îðóóëñàí àæýý.<br />
¯íäýñíèé ýðõ ÷ºëººíèé õºäºë㺺íèé õºëººð õÿòàäûí íèëýýä îëîí òîîíû<br />
øóíàõàé õóäàëäàà÷èä, ìºí㺠õ¿¿ëýã÷èä Õàëõûí õÿçãààðààñ ä¿ðâýí çàéëæýý.<br />
Ä¿ðâýæ ýñ àìæñàí çàðèì íü áîññîí àðäóóäàä ýä õºðºí㺺 áóëààëãàæ, ºðèéí<br />
äàíñ õàðààãàà øàòààëãàæ áàéñàí ÿâäàë áèé. Ìîíãîëûí ãàçàð øîðîîí äýýð<br />
¿ëäñýí õÿòàäûí õóäàëäàà÷äûí õýðöãèé äîãøèí àâèð îìîã íü äàðàãäæýý.<br />
104
Change language