You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ýðäýíý øàíçóäáà, Õºâñãºë íóóðûí óðèàíõàéí çàñàã íàðò 1911 îíû 12-ð ñàðûí<br />
26-íä çàðëàí ÿâóóëñàí áè÷èãò äóðäñàí íü: “...Èõ Õ¿ðýý áîëáààñ ìàíàé Ìîíãîë<br />
óëñûí ýçýí Áîãä õààíû ãýãýýí çàëðàí ñóóãàà á¿ãäýýð áàðààëõàí èðýõ ÷óõàìõ¿¿<br />
ìàíëàé ãàçàð ìºí. Îëîí óëñûí õààäûí ñóóãàà õîòûã öºì íèéñëýë õýìýýõ<br />
íýð ºðãºìæëºõ ¸ñîí áóéí òóë, ¿¿íýýñ óðàãø ýëäýâ àëáàíû áè÷èã õýðýãò<br />
“Íèéñëýë Õ¿ðýý” õýìýýí áè÷èæ ÿâáààñ ÿìàð” 4 ãýæ àéëòãàñíûã Áîãä ãýãýýí<br />
¸ñîîð áîëãîæýý. Øàðûí øàøíû òºëººëºã÷ Áîãä ãýãýýí òºðèéí òîëãîéä<br />
ãàðñàí ÿâäëàà óëàì ëàâøð¿óëæ õýìæýýã¿é ýðõýý ýäýëæ ººðèéã ¿ã äóóã¿é<br />
ø¿ò¿¿ëýõèéí òóëä á¿õ ç¿éëèéã õèéæýý. Æèøýý íü, ººðèéíõºº áà õàòíûõàà<br />
òºðñºí ºäðèéã “ªëçèé ãèéñýí èõ áàÿð” õýìýýí óëñ äàÿàð ìºðãºë ¿éëä¿¿ëæ<br />
áàéõààð òîãòîîæýý. Ýíý òóõàé øèéäâýðò çààõäàà, æèë á¿ðèéí íàìðûí ñ¿¿ë<br />
ñàðûí øèíèéí 8-íä áîãä ýçýí õààíû ãýãýýíèé ò¿ìýí ºëçèé ãèéñíèé èõ áàÿð,<br />
ìºí ñàðûí 15-íû ºäºð óëñûí ýõ äàãèíûí ãýãýýíèé ò¿ìýí ºëçèé ãèéñíèé èõ<br />
áàÿð òîõèîëäîõ òóë, Íèéñëýë Õ¿ðýýíýý á¿õèé îëîí õàí âàí, ñàéä ã¿í, çàñàã,<br />
õàìáà, öîðæ, øàíçóäáà çàñàã, ëàì, äàà ëàì, õóòàãò õóâèëãààí ëàì íàð, á¿ãäèéí<br />
äàðãà íàðààñ äàðààëàí îëîí ò¿øìýä á¿ãäýýð ¸ñëîëûí õóâöàñ ºìñºæ áèåñ òóëæ<br />
õè÷ýýíã¿éëýí èõ áàÿðûí ¸ñîîð ìºðãºõ áà óóë íóòàãò á¿õèé íü öºì ººð ººðèéí<br />
õàðüÿàò ãàçàð íýã àäèë ìºðãºæ áàéñóãàé ãýæýý. Áîãä ãýãýýíèé çàëðàí ñóóäàã<br />
èõ îðäîíä áèåýð î÷èæ ìºðãºë ¿éëäýõ æóðàì ìàø íàðèéí ÷àíä áàéæýý. Ýíý<br />
¸ñîîð îëîí ñàéä ò¿øìýä îðäíû ãàçàðò õ¿ðñýí äàðóé òºâ ò¿âøèí áàðààëõàõàä<br />
àìüñãàëûã äàðæ íàì ã¿ì áºãººä ñºãäºõºä ÷èí øóäðàãà, ìºðãºõºä àëãóóðõàí<br />
áºãººä òîëãîéã ãàçàð õ¿ðãýæ íýãýíò ìºðãºæ ¸ñëîë áàðñíû õîéíî ìºí òºâ<br />
ò¿âøèí àëãóóðõíààð ýãâýë çîõèíî. Õýðýâ îðäíû ãàçàð õ¿ðýýä äýìèé õýëýëöýõ<br />
áóþó ç¿ã ç¿ã ñýðòýëçýí õàðàõ áà Äýýðõèéã (Áîãäûã) çàëàðñàí õîéíî õàíèàõ<br />
íóëèìàõ õàçãàé ìóçãàé ñºãäºæ ìºðãºõ, òîëãîé áºõºñõèéõ òºäèé òîíãîëçîõ<br />
çýðãèéã õàòóó öýýðëýæýý.<br />
Ìîíãîëä Áîãä õààíòàé çàñàã òîãòñîí ó÷èð, òºðèéí ñàéäóóä òàíãàðàã<br />
ºðãºõ æóðìûã òîãòîîæýý. Ýíý áîë áóñàä ãàäààä óëñóóäûí õààíò çàñãèéí<br />
¸ñîíä íýãýí àäèë áàéäàã æóðàì. Æèøýýëáýë, Ãàäààä ÿâäëûí ÿàìíû òýðã¿¿í<br />
ñàéä Õàíääîðæ õî¸ð äýä ñàéäûí õàìòààð ºðãºñºí òàíãàðàãò äóðäàõäàà,<br />
ò¿ìýí íàñò íàðàí ãýðýëò Áîãä øàøèí òºðèéí òóë îëíîîð ñýòãýëèéã<br />
íýãòãýæ, óëñûí ñ¿ðèéã áàäðóóëàí øàøíû ñàõèóëñàí òàíàà äààòãàë àéëòãàæ<br />
òàíãàðàã ñàõèëãà òîãòîîõ ó÷èð, áèäíèé îëîí ìîíãîë÷óóä óðüä ×èí óëñûí<br />
¿åä çàëüõàé ò¿øìýäèéí õ¿íä äàðëàãäàëä çîâëîí ç¿ä¿¿ðèéã îëñîí íü òóéëä<br />
õ¿ðñíèé òóë áèä á¿ãäýýðýý ÷èí ¿íýíõ¿¿ ñýòãýëýýð Áîãä ãýãýýíýý Ìîíãîëûí<br />
õààíä ºðãºìæëºí öºì àøèä àìãàëàí æàðãàëàíãèéí òóéëä õ¿ð÷ áóé. ¯¿íä<br />
ìýõèéæ õè÷ýýíã¿éëýí õÿíàâààñ äîòîîäîä áîëáààñ òóñ òóñûí ¿íýí øóäðàãûã<br />
èëýðõèéëýí, ãàäààäàä áîëáààñ áóñäûí õîðëîí õºíººã÷ àðãà ìàÿãò ¿ë õºäëºõ<br />
òºìºð ÷óëóóíû ìýò áîëæ àþóëò äàéñíààñ àÿíãà öàõèëãààí ìýò áóöàëòã¿é<br />
óëñûí ñ¿ðèéã áàäðóóëàí õààí ýçíèé ºìíººñ øàøèí òºðèéí òóë ç¿òãýõýä<br />
4<br />
Óëñûí àðõèâ, 5-29-52.<br />
15
Change language