3

îðëîã÷ ãèø¿¿ä ä¿ðýì, ïðîãðàìì õî¸ðûã çºâõºí çºâøººðººä çîãñîõã¿é, íàìûí
àíõàí øàòíû àëü íýã áàéãóóëëàãàä á¿ðòãýãäýí àæèëëàæ, ò¿¿íèé øèéäâýðèéã
áèåë¿¿ëýí, ãèø¿¿íèé òàòâàðûã öàã òóõàéä íü õóðààëãàäàã þì.
ÌÀÕÍ îëîí ò¿ìíèé òýìöëèéã óäèðäàõ óäèðäëàãà, íàìûí äîòîîä
àðä÷èëàëûã ÿìàãò òºãºëäºðæ¿¿ëýí, ãèø¿¿äèéíõýý ¿¿ðýã, óëñ òºðéèí
óõàìñðûã öàã ÿìàãò äýýøë¿¿ëæ áàéäàã áèëýý.
ÌÀÕÍ ººðèéí îðíû ººðèéí îðíû õºäºëìºð÷äèéí òýìöëèéí òóðøëàãà,
Êîìèíòåðí áà ò¿¿íèé ìàíëàé ÇÕÓÊÍ-ûí íàìûí òóðøëàãûã òóëãóóðëàí,
¿çýë ñóðòàë, çîõèîí áàéãóóëàëòûí õóâüä õàòóóæèí áýõæñýýð èðýâ. Èíãýõäýý
òàâüñàí çîðèëãîäîî õ¿ðýõ íàìûí ¿éë àæèëëàãààíû àðãà õýëáýð íü øèíý
øààðäëàãûí äàãóó, ò¿¿õýí ¿å øàò òóñ á¿ðèéí áàéäëààñ áîëæ ººð÷ëºãääºã þì.
ÌÀÕÍ- çîõèîí áàéãóóëàëòûí õóâüä àðä÷èëñàí òºâëºí óäèðäàõ ¸ñûã
õàòóó áàðèìòàëäàã. Ýíý íü þóíû ºìíº íàìûí á¿õ óäèðäàõ áàéãóóëëàãûã
äýýðýýñ àâààä äîð õ¿ðòýë ñîíãîæ, íàìûí áàéãóóëëàãà íü íàìûí îëîí ò¿ìýíä
àæëàà òîãòìîë òàéëàãíàí, öººíõ îëîíõäîî çàõèðàãäàæ, äýýä áàéãóóëëàãûí
øèéäâýðèéã äîîðõ çààâàë áèåë¿¿ëýí, õàìòûí óäèðäëàãûí çàð÷ìûã õóâèéí
õàðèóöëàãàòàé çºâ õîñëóóëæ, íàìûí ñàõèëãûã õàòóó ñàõèíà ãýñýí ¿ã þì.
ÌÀÕÍ íàìûí ãèø¿¿äèéí õóâèéí ¿ëãýð æèøýý ðîëèéã ÿìàãò äýýøë¿¿ëýõ
ÿâäëûã èõ à÷ õîëáîãäîëòîéä ¿çäýã þì. Õºäºëìºð äýýð, íèéãìèéí äîòîðõè
àìüäðàë, àõóé áàéäàëäàà íàìûí ãèø¿¿äèéí ìàíëàéëàõ ðîëü õýäèé÷èíýýí
ºíäºð áàéâàë ñîöèàëèñò áàéãóóëàëòûí àìæèëò òºäèé÷èíýý èõ áàéíà ãýæ
ÌÀÕÍ ¿çñýýð èðñýí, îäîî ÷ òýãýæ ¿çýæ áàéíà. Íàìûí ãèø¿¿í á¿ð áèåý àâ÷
ÿâàõ áàéäàë, ¿éë àæèëëàãààãààðàà ºíäºð íýð õ¿íäýý õàìãààëàõ ¿¿ðýãòýé.
¯íýõýýð ÷ ÌÀÕÍ-ûí ãèø¿¿ä íàìûí ïðîãðàììûã õýðýãæ¿¿ëýõ òýìöýëä
òîõèîëääîã èõ áýðõøýýëèéã äàâàí òóóëñíààðàà, ýõ îðîíäîî õ¿÷èí ç¿òãýõèéí
¿ëãýð æèøýýã ¿ç¿¿ëæ áàéäàã áèëýý.
Ãàðãàñàí óäèðäàìæèéíõàà áèåëýëòèéã øàëãàõ íü ÌÀÕÍ-ûí ¿éë
àæèëëàãààíä èõ à÷ õîëáîãäîëòîé áºãººä ýíý àæèëä íàìûí îëîí ò¿ìýí
îðîëöäîã.
Àæ àõóéí óäèðäëàãà, òºðèéí àæèë õýðýãò îëîí ò¿ìíèéã îðîëöóóëæ,
íèéãìèéí õºãæëèéí ÿâöàä àðä ò¿ìíèéã óõàìñàðòàé íºëººë¿¿ëýõ õ¿÷èò
õýðýãë¿¿ð áîë ñîöèàëèñò íèéãìèéí õºäºëãºã÷ õ¿÷èí ãýæ ìàíàé íàìûí ¿çäýã
ø¿¿ìæëýë, ººðèéí ø¿¿ìæëýë ìºí. Ãýâ÷ àæèë õýðýã÷ ø¿¿ìæëýëèéã àëèâàà
õýëáýðýýð ãóéâóóëàõ ÿâäàë, íàìûí æàíæèí øóãàì, ò¿¿íèé íýãäýë íÿãòðàëûí
ýñðýã õàíäñàí àëèâàà ¿éë àæèëëàãààã ÌÀÕÍ áóðóóøààäàã áèëýý.
ªºðèéí ýãíýýã öýâýð àðèóí áàéëãàæ, ÿäóó àðä áà øèíýýð òºðæ áóé
àæèë÷èí àíãèéí òºëººëºã÷äèéã ÌÀÕÍ-ä ýëñ¿¿ëýõ ÿâäàë ìàíàé íàìûí
àíõààðëûí òºâä ÿìàãò áàéñàí þì. ¯¿íèé ¿ðýýð ÌÀÕÍ á¿ðýëäýõ¿¿í öàã ÿìàãò
ñàéæèð÷ èðëýý. 1945 îíû íàìûí ãèø¿¿äèéí 26,9% íü ÿäóó àðäóóä, àæèë÷èä
áàéñàí áîë 1955 îíä ÁÍÌÀÓ-ûí ñòàòèñòèêèéí òºâ ãºçðûí ìýäýýëñíýýð äýýðõ
õóâü 42,3% ºññºí áàéâ. 1966 îí ãàðàõàä íàìûí á¿ðýëäýõ¿¿íä àæèë÷äûí ýçëýõ
õóâü 29,6, ÕÀÀÍ ãèø¿¿äèéíõ 21,5% õ¿ðñýí áàéíà. Àëáàí õààã÷èä, ñýõýýòíèé
185