3

¿ëãýð÷èëñýí ä¿ðýìä õýä õýäýí ¿íäñýí íýìýëò ººð÷ëºëò îðóóëàâ. Àìèíû
àæ àõóéä áàéãàà ìàëûã àðàé öººð¿¿ëýõ íü ÷óõàë áàéãàà ãýæ íýãäëèéí
ãèø¿¿ä ººðñíºº ñàíàë ãàðãàñàí þì. Àìèíäàà îëîí ìàëòàé ãèø¿¿ä íèéãìèéí
õºäºëìºðººñ õºíäèéð÷ áàéãààã èõ õóðàë òýìäýãëýñýí þì. ¯ëãýð÷èëñýí øèíý
ä¿ðìýýð íýãäëèéí ãèø¿¿í íýã ºðõ: õàíãàéí á¿ñýíä ºðõèéí ãèø¿¿í íýã á¿ð 10
õ¿ðòýë, òýãýõäýý íýã ºðõ 50-ààñ äýýøã¿é ìàëòàé, ãîâèéí á¿ñýíä áîë ºðõèéí
íýã ãèø¿¿íä 15 õ¿ðòýë, òýãýõäýý íýã ºðõ 75-ààñ èë¿¿ã¿é ìàëòàé áàéõ áîëëîî.
պ人 àæ àõóéí íýãäëèéí ãèø¿¿äèéí àìèíû ìàëûí òîîã èíãýæ òîãòîîñîí íü
íèéãìèéí áîëîîä õóâèéí ñîíèðõëûã äýýä çýðãýýð õîñëóóëàõûí õàìò, ÕÀÀÍèéí
ãèø¿¿äýä íýìýãäýë îðëîãî îëîõ ¿ëýìæ áîëîìæ ºãñºí áàéíà.
1958-1960 îíä ÕÀÀÍ-èéí ¿íäñýí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã áýëòãýõ áà õóäàëäàí àâàõ
óëñûí ¿íèéã íýã áóñ óäàà íýìýãä¿¿ëýâ. ¯¿íèé ¿ðýýð õºäºº àæ àõóéí íýãäëèéí
ãèø¿¿ä äóðäñàí õóãàöààíä 200 ñàÿ òºãðºãèéí îðëîãî îëñîí þì. ÕÀÀÍ-èéí
àøèãò àæèëëàãàà ÷ õýëáýðýëòã¿é ºñ÷ ýõýëëýý.
պ人 àæ àõóéã õîðøîîëëîæ äóóññàíòàé óÿëäóóëæ, îðîí äàÿàð àæ
àõóéíóóäûí õîîðîíäûí ãàçàð çîõèîí áàéãóóëàëòûã ÿâóóëàâ. Áýë÷ýýð õàäëàí,
òàðèàëàíãèéí ãàçàð, îé ìîä, óñûã ÕÀÀÍ, ñàíãèéí àæ àõóéíóóäàä õàðèóöóóëàí
ºãñºí íü ýð÷èì ìóóòàé áàéñàí ìàë àæ àõóéã ýð÷èìæ¿¿ëýõýä ÷óõàë ¿¿ðýã
ã¿éöýòãýëýý.
1957-îîñ 1959 îíä ÕÀÀÍ-¿¿äýä ñ¿¿, íîîñ, ìàõíû íèéò ¿éëäâýðëýë 2,5-3,4
äàõèí, ¿ð òàðèàíû íèéò õóðààëò 5 äàõèí , íèéò õàäëàí 2,5 äàõèí íýìýãäëýý. 283
1955-1959 îíä õºäºº àæ àõóéí íýãäë¿¿äèéí òàðèàëàíãèéí òàëáàé 6 äàõèí
ºñ÷, óëñûí á¿õ òàðèàëàíãèéí òàëáàéí 22,5 õóâèéã ýçëýõ áîëæ, íýãäë¿¿äèéí
íèéò òàðèà õóðààëò õýëáýðýëòã¿é ºñ÷ èðëýý. 1959 îíîîñ ýõëýí ÕÀÀÍ-¿¿ä
ÁÍÌÀÓ-ûí ìàë àæ àõóéí òàâààðûí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¾-èéã ¿éëäâýðëýí
íèéë¿¿ëäýã áîëëîî. Îëîíõè ÕÀÀÍ õ¿÷ õºðºí㺺 íèéë¿¿ëýí õîðøèæ,
áàðèëãûí ìîä áýëòãýõ, ñóâàã øóóäóó òàòàõ, òàðèàëàíãèéí òàëáàéã ºðãºòãºõ
àñàð èõ àæèë õèéæ áàéíà. Òóñ óëñûí äîòîð ãàçàð òàðèàëàíã õºãæ¿¿ëýõ íü
ýäèéí çàñãèéã öààøèä ºðí¿¿ëæ, í¿¿äýë÷èí ìàë÷èí àðäóóäûã ñóóðüøóóëàõàä
îíöûí ÷óõàë à÷ õîëáîãäîëòîé þì.
ÌÀÕÍ-ûí XIII èõ õóðëààñ õîéø àòàð ãàçðûã ñàéí ýçýìøèæ òàðèàëàíãèéí
òàëáàéã ¿ëýìæ ºðãºòãºæ èðëýý.
Îð÷èí ¿åèéí àãðîòåõíèêèéí àðãà àæèëëàãàà õýðýãëýí, ãàçàð òàðèàëàíã
ºðãºí ìåõàíèêæóóëñíû ¿ðýýð òàðèìàë óðãàìàë ¿ð òàðèàíû óðãàö íýìýãäýâ.
1960 îíä ýäãýýð òàðèìàë óðãàìëûí äóíäàæ óðãàö óëñûí õýìæýýãýýð ãà
òóòìààñ 10,4 öåíòíåð. Ò¿¿íèé äîòîð ñàíãèéí àæ àõóéí óðãàö 11,3 öåíòíýð
áîëæ áàéâ. 284 ÁÍÌÀÓ-ûí ñòàòèñòèêèéí òºâ ãàçðûí ìýäýýëñíýýð, òýð ¿åä
õóðààñàí ¿ð òàðèà íü òóñ óëñûí íýã õ¿í àìä äóíäæààð 269,2 êèëîãðàìì
íîîãäîæ áàéæýý.
283
ÁÍÌÀÓ-ûí ò¿¿õ. ÓÁ., 1966. õóóä 448.
284
Íàðîäíîå õîçÿéñòâî ÌÍÐ,1965ã.êðàòêèé ñòàòèñòè÷åñêèé ñáîðíèê, ñòð. 84-85.
229