ekonomskim slobodama u Srbiji 2016

Kvalitet poslovnog okruženja je važna determinanta ekonomskog rasta, a
jedan od važnih komponenti poslovnog okruženja je regulacija poslovnih
aktivnosti. Poslovna regulacija nastaje iz želje donosioca političkih odluka
da se dostigne neki društveno poželjni cilj, za koji se smatra da se neće
ostvariti prirodnim poretkom stvari, ili da bi se podstaklo društveno
poželjno ponašanje. Regulacija ponašanja na tržištu obuhvata široku
lepezu aktivnosti, kao što je obavezna sertifikacija ili licenciranje,
kontrola proizvodnog procesa, kao i odnose sa javnim institucijama -
poreskom službom, inspektoratima itd. Iako poslovna regulacija može da
otkloni neke probleme koji se pojavljuju u savremenim društvima takođe
može da dovede do nenameravanih posledica, koje često mogu biti
ozbiljnije nego primarni problem koji se želelo rešiti. Regulacija može da
dovede i do distorzije poslovnih odluka, usled stvaranja prepreka ulasku
na tržište ili podizanju troškova poslovanja. Regulacija takođe može biti i
instrument interesnih grupa, koje su uspele da ovladaju državom i koje
mogu da regulatornim rešenjima nametnu svoje uvrežene interese kao
opšti javni interes. Kako regulacija može da oteža poslovanje ili ga učini
skupljim, ono pruža podsticaje za njeno izbegavanje u saradnji sa
vlastima, pružajući plodno tle za pojavu koruptivnih aktivnosti.
Svi ovi problemi uglavnom se smatraju kao drugorazredni efekti, i stoga
kao neophodno zlo, ili nešto čiji uticaj se može smanjiti pametnom
regulacijom. Ovo shvatanje potiče iz posmatranja države kao
benevolentnog upravljača koji radi u javnom interesu, što ne mora uvek da
znači: u demokratskim sistemi političari žele da budu reizabrani i da
nastave da vrše izvršnu vlast, državni činovnici žele da povećaju svoj
uticaj, što sve kreira ambijent u kome regulacija može da se širi i
napreduje, a sa negativnim uticajem na ekonomsku efikasnost i razvoj.
Kako je u velikom broju razvijenih zemalja usled demografske tranzicije
69