Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
yuruculuk, değerlendirme, ilkeleri ile kendisinin hesaplaşması gerektiğidir;<br />
bilim adamından epey farklı olarak, ve bu bakımdan sanatçılara<br />
epey benzeyen bir açıdan, felsefeci ürünlerinin değerlendirilmesinde<br />
başvurulacak ölçütleri içinde çalıştığı düşünürler çevresinde<br />
hazır olarak bulmaz, bu türlü ölçütlerin önerilmesi, eleştirilmesi ve<br />
savunulması felsefeyle uğraşmanın çok önemli bir yanıdır. Hatta<br />
bilimsel rasyonalite çerçevelerinin usal doyuruculuk açısından eleştirilip<br />
değerlendirilmeleri bile felsefenin, bilim felsefesinin, uğraş<br />
alanına girer.<br />
6) Bilim ürünlerinin ortak ölçütlere göre değerlendirilebilmelerinin<br />
sonucu olarak ortaya çıkan süreklilik ve birikimlilik özelliklerinin<br />
felsefe ürünleri arasında ortaya çıkmamaları felsefe ürünlerinin<br />
eskimelerinin bilim kuramlarının eskimelerinden epey farklı olmasına<br />
yol açar; eskiyen bilim kuramı belli bir çağda kabul edilmiş bilimsel<br />
bilgi örgüsünün büsbütün dışında kalır, seçilmeyen bir parlamenterin<br />
parlamento dışında kalması, parlamenter olma özelliğini<br />
kaybetmesi gibi. Buna karşılık felsefe ürünleri edipler ve besteciler<br />
gibi eskirler; zamanla güncel olmaktan çıkarlar tabii, ama bir kere<br />
o mertebeye erişebilen bir düşün-ürünü ondan sonra hep bir felsefe<br />
ürünü olarak kalır, ve kendinden sonra gelen felsefe ürünlerini hiç<br />
olmazsa epey uzun bir süre, etkilemeye devam eder. Bir felsefe ürününün<br />
eskimesi ortak yargılama ve değerlendirme yöntemlerine göre<br />
artık kabul edilebilir olmaktan çıkması olarak gerçekleşmez, çünkü<br />
bir felsefe ürünü olarak nitelendirilmesi, ortak yargılama ilkelerine<br />
göre bir felsefe ürünü sayılması, kabul edilmeyle hiç ilgisi olmayan<br />
ölçütler uygulanarak gerçekleşir. Bu ölçütleri açıkça dile getirmek en<br />
güç felsefe sorunlarından biridir, ama kabul edilmenin bunların arasında<br />
yer almadığını savunmak için bu ölçütlerin hepsini saymak<br />
gerekmez, şunu göz önüne almak yeter; hemen her felsefe ürününün<br />
en önemli katmanlarından biri daha önce çıkmış felsefe ürünlerinin,<br />
açık ya da örtük olarak, kıyasıya eleştirilmesidir; genelleme ile bundan<br />
çıkacak sonuç felsefecilerin hemen hiçbir felsefe ürününün, hatta<br />
bu arada kendi önceki ürünlerini, tam olarak kabul etmedikleri,<br />
benimsemedikleri sonucudur; denebilir ki bir felsefe ürününü tam<br />
olarak benimsemek ona bir din öğretisi işlevi yüklemek olur, ki felsefenin<br />
işlevini tam olarak kavramamaktan doğan bir yanılgıdır.<br />
Eğer felsefeciler, felsefe ürünlerine karşı köktenci bir eleştiri yaklaşımı<br />
gütmelerine rağmen, Thales'ten bu yana birçok felsefeciyi gerçekten<br />
felsefeci, birçok düşünü ürününü de gerçek felsefe ürünü, sayıyorlarsa<br />
bu bir felsefe ürünü sayılması için aranan koşullar arasında<br />
felsefecilerin büyükçe bir bölüğünce kabul edilmiş olma koşulunun<br />
yer alamayacağını gösterir, çünkü bu koşulu sağlayan hemen<br />
hiçbir felsefe ürünü yoktur.<br />
Bir felsefe ürünü kabul ettiği, dünya ile ilgili, önermelerin başka<br />
104
Change language