Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
tıya genel olarak, yani ‘S’ ve ‘L’ değişkenleri için, anlam vermektir.<br />
Bu sorunun ağırlığı, yapay diller için, doğal diller için olduğundan<br />
daha az değildir. ‘S, L için çözümseldir’ deyimine ‘S’ ve ‘L’ değişkenlerine<br />
göre anlam verme sorunu, ‘L’ değişkenini yalnızca yapay dillerle<br />
sınırlasak bile, çetinliğini sürdürür. Şimdi de bu noktayı açıklığa<br />
kavuşturmaya çalışayım.<br />
Yapay diller ve anlambilimsel kurallar için doğal olarak Carnap’-<br />
ın yazılarına bakacağız. Carnap’ın anlambilimsel kuramları değişik<br />
biçimler alır; ben düşüncemi en iyi anlatabilmek için bu biçimlerden<br />
kimilerini ayıracağım. Önce bir LO yapay dilini alalım; bunun anlambilimsel<br />
kurallarında LO ın bütün çözümsel bildirimlerinin, yineleme<br />
ya da başka yoldan belirlenme biçimi belirtik olarak bulunsun.<br />
Kurallar bize şu ve şu bildirimlerin, ve yalnızca onların, LO ın çözümsel<br />
bildirimleri olduğunu söyler. Buradaki güçlük, doğruca, kuralların<br />
bizim anlamadığımız ‘çözümsel’ sözcüğünü içermesinden gelir.<br />
Kuralların hangi anlatımlara çözümsellik yüklediğini anlarız, fakat<br />
kuralların o anlatımlara ne yüklediğini anlamayız. Kısaca ‘Bir S bildirimi<br />
bir LO dili için çözümseldir, eğer ve ancak...’ diye başlayan<br />
bir kuralı anlamadan önce ‘için çözümseldir’ genel bağıntılı terimini<br />
anlamamız gerekir; ‘S’ ve ‘L’nin değişkenler olduğu durumda ‘S, L<br />
için çözümseldir’i anlamamız gerekir.<br />
Gerçekte bu sözde kuralı, almaşık olarak, yeni bir ‘L için çözümsel’<br />
yalın simgesinin bir uylaşımlı terimi olarak da görebiliriz; ve bunun,<br />
ilginç ‘çözümsel’ sözcüğüne ışık serpiyormuş gibi görünmemesi<br />
için, daha yansız olarak, K diye yazılması daha iyi olur. LO ın bildirimlerinin<br />
her sayıdaki K, M, N v.b. öbeklerinin değişik amaçlarla ya<br />
da amaçsız olarak belirlenebileceği açıktır. K nın M, N v.b. karşıtı<br />
olarak, LO ın ‘çözümsel’ bildirimlerinin öbeği olduğunu söylemek ne<br />
anlama gelir?<br />
LO için hangi bildirimlerin çözümsel olduğunu söylemekle, biz,<br />
‘çözümsel’i ya da ‘için çözümsel’i değil de ‘LO-için-çözümsel’i açıklamış<br />
oluruz. ‘L’ nin erimini yapay diller alanıyla sınırlasak bile, ‘S ve<br />
V değişkenli ‘S, L için çözümseldir’ deyimini açıklamış olmuyoruz.<br />
Biz, ‘çözümsel’le amaçlanan anlam üzerine, çözümsel bildirimlerin<br />
doğru kabul edildiğini bilecek kadar bir şeyleri edimsel olarak biliriz.<br />
Buna göre, anlambilimsel kuramın bir ikinci biçimine, şöyle ve<br />
şöyle bildirimlerin çözümsel olduğunu değil de, doğruca, şöyle ve şöyle<br />
bildirimlerin doğrular arasında bulunduğunu söyleyen biçimine<br />
dönelim. Böyle bir kural, anlaşılmamış ‘çözümsel’ sözcüğünü içermek<br />
gibi bir eleştiriye açık değildir; ve biz de, varsayım olarak, daha geniş<br />
‘doğru’ teriminin bir güçlük göstermediğini kabul edebiliriz. Bu<br />
ikinci tipteki bir anlambilimsel kuralın yani bir doğruluk kuralının,<br />
dilin bütün doğrularını tam olarak belirlediği düşünülemez, böyle<br />
bir kural yalnızca, yinelgen ya da başka yoldan, belli bir bildirimler<br />
19
Change language