dosya 41

ların sanat formuna dönüşmesi, etrafını ıslatan
su içerikli edevatların mekânları boyaması için
göçebelikten feragat etmek gerekir. Büyükçe
maketler yapmaya başladığımızda ve herzaman
yapageldiğimiz yazı-çizi işlerinin oldukça
artmasıyla anlaşıldı ki artık bir mekâna, hatta büyükçe
bir mekâna yayılmaya ihtiyacımız var. Her
ne kadar kendimce göçebeliği kafayı boşaltıp sanat
üretebilmenin bir ön şartı olarak gördüysem
de,hepimizin bildiği gibi hiçbir zaman ideal koşullar
sağlanamaz. Kısacası göçebe kalamayacağımız
varmış ve biz de buraya taşınmış olduk işte.
Buranın aslında bir evolmak için tasarlanmış olduğu,
yıllarca ev olarak kullanıldığı, belleğinde bir
sürü ailenin yaşamlarının izlerini taşıdığı daha içeri
ilk adımımızı attığımızda bize güçlü bir maddesellik
üzerinden aktarıldı.
‘İyi Bir Komşu’ temalı geçtiğimiz yılın İstanbul
Bienali’ne bir proje önerirken aklımızdan geçenler
tam olarak bunlar mıydı bilemiyorum, ama net
inşa tarihini bilemediğimiz, aşağı yukarı asırlık
olan binanın içinde bulunan bu dairenin bizi içeri
davet etmesiyle yazının bundan sonrasında bahsi
geçecek olan işin süreci başlamış oldu.Söz konusu
dairenin davetini, bizim bu daveti alıp somutlaştırıp
projelendirmek suretiyle küratörlere iletmemiz
izledi. Buna müteakip kendileri birkaç ay sonrabizi
ziyarete geldiler ve onlar da benzer şeyler hissetmiş
olmalılar ki fikir üzerine biraz konuştuktan
sonra kabul ettiler.Projeye Mayıs sonu gibi başladık.
Uzun bir çalışma sürecinin sonunda, Eylül’ün
başı gibi ‘EV’ ziyarete açıldı.
İşin adı ‘The House’, yani Türkçe karşılığı ‘EV’. Fakat
Home manasına gelen ev değil; House manasında
ev. Neticede burayı ziyaret eden kişinin evi
değil burası; her ne kadar deneyimleri çok yakın
olsa da kendi kişisel anılarının evi değil. Burası
onun için en azından başlangıçta ‘başka bir ev’,
hatta belki de ‘herhangi bir ev’.
Ziyaretçi içeri girdiğinde tamamen savunmasız.
Tamamen karanlık bir yerde, neyle karşılaşacağını
bilmiyor. Cep telefonunu ve onun fener özelliğini
kullanarak deneyimini bozmaması dışında kimse
ona ne yapması ya da yapmaması gerektiğini söylemiyor.
Nerede duracağı, konumlanacağı, hareket
edip etmeyeceği, varsa etraftaki nesnelere dokunup
dokunmayacağı, bir şeylerin onun üzerine
gelip gelmeyeceği tamamen belirsiz. Bu da haliyle
Resim 1: Asmalı Mescit Apt 2017
Fotoğraf: İsmail Eğler -
kişiyi o bildiği konfor alanından uzaklaştırıp ister
istemez bir tedirginliğe sokuyor. Bu tedirginlik
kişiyi ‘seyirci’ olan özne halinden uzaklaştırarak
maddeyle olabildiğince dolaysız ilişki kuran özne
haline yakınlaştırmasına vesile oluyor.
Ziyaretçinin içerideki varlığı evin anlamını yeniden
tanımlıyor.Ziyaretçi burada eserin fiziksel ve
ontolojik bir parçası haline geliyor. Ev bunu her
fırsatta yeniden göstermeye kararlı. Ziyaretçi karanlığın
içinden aydınlatılmış bir bedenin belirdiğini
fark ediyor. Aslında tezahür eden şey kendi
imgesinden başka birşey değil. Eğer bunu fark
ederse, ziyaretçi kendi varlığını odanın içinde bir
konum içerisinde görerek deneyimliyor. Buna yol
açan, dolayımlayıcı bir yüzey; bir ayna. Ayna karanlık
içerisinde ansızın kişiyi kendine göstererek
yabancılaştırıyor ve belli bir mesafe içerisinden
baktırıyor. Bir diğer ziyaretçi ise kendini aynada
gören kişi ile birlikte onun yansımasını görüyor.
Eğer yeterince dikkatli değilse onu bir başkası
sanma ihtimali de düşük değil. Çünkü aynadaki
görüntü aynanın buğulu ve yüzeyinin küflü olması
sebebiyle net değil.
Burası eşyalar ve bedenler arası ilişkilerin barındığı
ve biteviye evrildiği bir mekân. Işığın zaman
zaman açığa çıkardığı, görünür kıldığı maddenin
kişiyle devingen bir mesafeden diyalog kurması.
30
ev