Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Resim 8: Sağdaki resimde erkekler:“–Biraz daha çırçıplak çıkacak. –Fena mı? Biz de onu taklit ederiz. Olur biter!” 18<br />
Bu salnamede kadın, ne özel alandan ne de kamusal<br />
alanda erkek bakışından kurtulamayan ve<br />
bakışlar ile kontrol altında tutulmaya çalışılan bir<br />
figürdür.Kendi başına özne olarak görülmeyen<br />
bu figür, bir anlamda daimî bir bakışın nesnesidir<br />
(Resim 8). Ev ise artık korunması gereken,ya daiktidarın<br />
kazanıldığı bir mekân değil, merak edilen<br />
kadının teşhir edildiği yerdir.<br />
Çıkarımlar<br />
Yukarıda tartışılan üç salnamede de ortak olan,<br />
görsellerin fotoğraf değil de çizimlerden oluşmasıdır.<br />
Bu anlatım biçiminin abartılmış bir gerçeklik<br />
sunmakta olduğu, kadın figürünün olabileceğinden<br />
çok daha stilize çizgiler ile anlatılarak esasta<br />
aktarılan ideolojilerin güçlendirildiği söylenebilir.<br />
Basılan matbaaların görsel dillerinin ayırdediciliği<br />
göz önüne alınsa bile, farklı kesimlerden kadınlara<br />
seslenen bu salnamelerdeki görseller, kadının ve<br />
evin yeniden inşasına dair farklı ideolojik çerçevelerin<br />
kapılarını aralamaktadırlar. İlkinde evi kuran<br />
annenin, ikincisinde eve hükmeden ev sahibi kadının,<br />
üçüncüsünde ise evde teşhir edilen, bakışın<br />
nesnesi kadının inşası ortaya serilir. Üç kadın da,<br />
dönemin toplumsal anlatıları içerisinde ev ve kadın<br />
üzerine yeni yeni ortaya çıkan farklı anlamları<br />
güçlendiren anlatıları temsil ederler. Yani tek bir<br />
kadın-ev anlatısı yerine farklı koşul ve katmanlara<br />
göre değişen ideolojik anlatılar mevcuttur.<br />
Salnamelerden dönemin gündelik yaşantısı üzerine<br />
birçok bilgi edinmek mümkündür. Bu yazılı<br />
dünya, Osmanlı’nın son ve Cumhuriyetin ilk dönemlerinin<br />
dönüşmekte olan toplumsal yaşantısına<br />
dair farklı olgular hakkında soru işaretleri ile<br />
keşfedilmeyi bekleyen izlerle doludur. Bu yazıda<br />
kadın ve ev anlatılarının sökülmesiyle örneklenen,<br />
resmi tarih yazınının sınırlarını zorlayacak yeni bir<br />
araştırma alanını salnamelerin zengin görsel dünyası<br />
üzerinden kurmak mümkün gözükmektedir.<br />
48<br />
ev
Change language