3 Fish biology and anatomy Биологија и анатомија на ... - UNDP
3 Fish biology and anatomy Биологија и анатомија на ... - UNDP
3 Fish biology and anatomy Биологија и анатомија на ... - UNDP
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Надвореш<strong>на</strong> а<strong>на</strong>том<strong>и</strong>ја<br />
Надворешн<strong>и</strong>от <strong>и</strong>зглед <strong>на</strong> р<strong>и</strong>б<strong>и</strong>те обезбедува<br />
голем број <strong>и</strong>нформац<strong>и</strong><strong>и</strong> со ч<strong>и</strong>ја<br />
помош се разл<strong>и</strong>куваат в<strong>и</strong>дов<strong>и</strong>те.<br />
Лушп<strong>и</strong>: Повеќето р<strong>и</strong>б<strong>и</strong> <strong>и</strong>маат лушп<strong>и</strong>.<br />
Кај ајкул<strong>и</strong>те лушп<strong>и</strong>те се <strong>на</strong>рекуваат<br />
кожн<strong>и</strong> запч<strong>и</strong>ња. Тоа се малечк<strong>и</strong><br />
забов<strong>и</strong>дн<strong>и</strong> творб<strong>и</strong> во кожата <strong>на</strong><br />
ајкулата ко<strong>и</strong> <strong>и</strong> даваат мазен <strong>и</strong>зглед<br />
<strong>на</strong> шм<strong>и</strong>ргла. Лушп<strong>и</strong>те <strong>на</strong> коскен<strong>и</strong>те<br />
р<strong>и</strong>б<strong>и</strong> се <strong>и</strong>зграден<strong>и</strong> од коскено тк<strong>и</strong>во <strong>и</strong><br />
<strong>на</strong>л<strong>и</strong>куваат <strong>на</strong> ќерам<strong>и</strong>д<strong>и</strong> за покр<strong>и</strong>в.<br />
Перк<strong>и</strong>: Перк<strong>и</strong>те служат за дв<strong>и</strong>жење,<br />
стаб<strong>и</strong>л<strong>и</strong>зац<strong>и</strong>ја <strong>и</strong> понекогаш зашт<strong>и</strong>та<br />
<strong>на</strong> р<strong>и</strong>б<strong>и</strong>те. Р<strong>и</strong>бата може да <strong>и</strong>ма парн<strong>и</strong><br />
перк<strong>и</strong> (градн<strong>и</strong> <strong>и</strong> стомачн<strong>и</strong> перк<strong>и</strong>) <strong>и</strong><br />
непарн<strong>и</strong> перк<strong>и</strong> (а<strong>на</strong>л<strong>на</strong>, опаш<strong>на</strong> <strong>и</strong><br />
грб<strong>на</strong> перка). Неко<strong>и</strong> р<strong>и</strong>б<strong>и</strong> г<strong>и</strong> немаат<br />
с<strong>и</strong>те в<strong>и</strong>дов<strong>и</strong> перк<strong>и</strong>, а <strong>и</strong> н<strong>и</strong>в<strong>на</strong>та<br />
местоположба <strong>и</strong>зразено вар<strong>и</strong>ра. В<strong>и</strong>соко<br />
подв<strong>и</strong>жн<strong>и</strong>те перк<strong>и</strong> <strong>на</strong> повеќето коскен<strong>и</strong><br />
р<strong>и</strong>б<strong>и</strong> <strong>и</strong>маат в<strong>и</strong>дл<strong>и</strong>в<strong>и</strong> потпорн<strong>и</strong> зрац<strong>и</strong> <strong>и</strong><br />
лац<strong>и</strong>.<br />
Жабр<strong>и</strong>: К<strong>и</strong>слородот влегува во<br />
крвоносн<strong>и</strong>от с<strong>и</strong>стем преку жабр<strong>и</strong>те. Тоа<br />
се „пердувест<strong>и</strong>“ структур<strong>и</strong> поставен<strong>и</strong><br />
од двете стран<strong>и</strong> <strong>на</strong> главата. Бојата <strong>на</strong><br />
жабр<strong>и</strong>те кај здрав<strong>и</strong>те р<strong>и</strong>б<strong>и</strong> е светло<br />
црве<strong>на</strong> порад<strong>и</strong> големо кол<strong>и</strong>чество <strong>на</strong><br />
крв. Кај коскен<strong>и</strong>те р<strong>и</strong>б<strong>и</strong> жабр<strong>и</strong>те се<br />
вооб<strong>и</strong>чаено покр<strong>и</strong>ен<strong>и</strong> со коске<strong>на</strong> плочка<br />
<strong>на</strong>рече<strong>на</strong> жабрено капаче (оперкулум).<br />
Оч<strong>и</strong>: Оч<strong>и</strong>те кај повеќето р<strong>и</strong>б<strong>и</strong> се добро<br />
разв<strong>и</strong>ен<strong>и</strong>. Повеќето ајкул<strong>и</strong> <strong>и</strong>маат зен<strong>и</strong>ц<strong>и</strong><br />
ко<strong>и</strong> се ш<strong>и</strong>рат <strong>и</strong> соб<strong>и</strong>раат <strong>и</strong> <strong>и</strong>маат очен<br />
капак кој се затвора оддолу <strong>на</strong>горе.<br />
Оч<strong>и</strong>те <strong>на</strong> коскен<strong>и</strong>те р<strong>и</strong>б<strong>и</strong> немаат вакв<strong>и</strong><br />
особеност<strong>и</strong>.<br />
Anatomia e jashtme<br />
Pamja e jashtme e peshkut jep shumë<br />
informacione për të, e në veçanti për<br />
veçoritë e llojeve të tyre.<br />
Luspat: Shumica e peshqve kanë luspa.<br />
Luspat e peshkaqenëve quhen dhëmbëza<br />
dermale (të lëkurës). Ato janë struktura të<br />
imta në formë të dhëmbëve. Këta luspa<br />
i japin lëkurës së peshkaqenit një pamje<br />
që lëmuar si letër zmerile. Luspat kockore<br />
janë me origjinë kockore dhe duken si<br />
tjegulla në çati.<br />
Pendët: Pendët lëvizin, stabilizohen madje<br />
edhe disa herë i mbrojnë peshqit. Peshku<br />
mund të ketë pendë çifte (pektorale dhe<br />
pelvike). Po ashtu peshku mund të ketë<br />
pendë teke (siç janë: anale, kaudale dhe<br />
dorsale). Disa peshq nuk i posedojnë të<br />
gjitha këto pendë, si dhe pozicionimi i tyre<br />
në trupin e peshkut dallon shumë. Peshqit<br />
më të përkulshëm kanë kurriz të dhe rajë<br />
të dukshme. Mbështetësit skeletor të<br />
peshqve kërcorë nuk janë të dukshme,<br />
ndërsa fletët janë të ashpra.<br />
Velëzat: Oksigjeni futet në qarkullimin<br />
e gjakut përmes velëzave. Velëzat janë<br />
struktura të buta që gjenden në anën<br />
e kokës së peshkut. Velëzat e peshkut<br />
të shëndetshëm kanë ngjyrë të kuqe të<br />
hapur për shkak të sasisë së madhe të<br />
gjakut që përmbajnë. Te peshqit kockor<br />
velëzat janë zakonisht të mbuluara me<br />
një pllakëz kockore të quajtur operkulum.<br />
Sytë: Sytë e shumicës së peshqve janë<br />
mjaft mirë të zhvilluara. Shumica e<br />
peshkaqenëve kanë bebe të syrit, e cila<br />
hapet dhe ngushtohet dhe kanë kapak të<br />
syrit që mbyllen nga poshtë lartë. Peshqve<br />
kockor iu mungojnë këto të dy karakteristika.<br />
Εξωτερική Ανατομία<br />
Από την εξωτερική όψη του ψαριού βγαίνουν<br />
πάρα πολλά συμπεράσματα ειδικότερα<br />
σχετικά με τον καθορισμό του είδους τους.<br />
Λέπια: Τα περισσότερα ψάρια έχουν λέπια.<br />
Στους καρχαρίες τα λέπια ονομάζονται<br />
δερματικές οδοντοειδής φολίδες. Είναι σαν<br />
μικροσκοπικά δόντια στο δέρμα. Δίνουν στο<br />
δέρμα του καρχαρία μια απαλή αίσθηση που<br />
μοιάζει σαν αυτή του γυαλόχαρτου. Τα λέπια<br />
των ψαριών με κόκαλα είναι φτιαγμένα από<br />
κόκαλο και μοιάζουν με τα κεραμίδια σε μια<br />
σκεπή.<br />
Πτερύγια: Τα πτερύγια κινούνται, σταθεροποιούν<br />
και μερικές φορές προστατεύουν<br />
τα ψάρια. Ένα ψάρι μπορεί να έχει<br />
συνδυασμένα πτερύγια (θωρακικά και<br />
πλευρικά) και μη συνδυασμένα πτερύγια<br />
(πρωκτικό, ουραίο και ραχιαία πτερύγια).<br />
Μερικά ψάρια δεν έχουν όλα αυτά τα<br />
πτερύγια και η θέση τους παρουσιάζει<br />
μεγάλη ποικιλία. Τα πολύ ευέλικτα πτερύγια<br />
των περισσοτέρων ψαριών με κόκαλα έχουν<br />
ορατά κόκαλα και ραχοκοκαλιά. Η σκελετική<br />
υποστήριξη των πτερυγίων των σπονδυλωτών<br />
ψαριών δεν είναι ορατή και αυτά τα<br />
πτερύγια είναι αρκετά άκαμπτα.<br />
Βράγχια: Το οξυγόνο εισέρχεται στο αίμα<br />
στα βράγχια. Τα βράγχια είναι φτερωτές<br />
κατασκευές που βρίσκονται κατά μήκος<br />
των πλευρών του κεφαλιού. Τα βράγχια<br />
ενός υγιούς ψαριού έχουν ανοιχτό κόκκινο<br />
χρώμα λόγω της παρουσίας μεγάλου όγκου<br />
αίματος. Στα ψάρια με κόκαλα τα βράγχια<br />
είναι συνήθως καλυμμένα από ένα οστέϊνο<br />
κάλυμμα.<br />
Μάτια: Τα μάτια των περισσοτέρων ψαριών<br />
είναι καλά αναπτυγμένα. Οι περισσότεροι<br />
καρχαρίες έχουν κόρες που διαστέλλονται<br />
και συστέλλονται και συσφίγγονται και<br />
έχουν ένα βλέφαρο το οποίο κλείνει από<br />
κάτω προς τα επάνω. Τα μάτια των ψαριών<br />
με κόκαλα δεν έχουν κανένα από αυτά τα<br />
χαρακτηριστικά.<br />
1<br />
2<br />
3<br />
Skin with scales - 1. trout, 2. carp, 3. chub<br />
Кожа со лушп<strong>и</strong> - 1. пастрмка, 2. крап, 3. клен<br />
Lëkura sipas shkallës - 1. trofta, 2. krapi, 3. mlyshi<br />
Δέρμα με κλίμακες - 1. πέστροφα, 2. κυπρίνος, 3. κέφαλος<br />
29
Change language