Atlas pospolitych ptaków lęgowych Polski
Atlas pospolitych ptaków lÄgowych Polski
Atlas pospolitych ptaków lÄgowych Polski
- No tags were found...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Areał lęgowy<br />
Krzyżówka jest najpospolitszym gatunkiem kaczki, o największym areale. Występuje<br />
w całej Holarktyce, z reguły między równoleżnikami 35°N i 70°N. Introdukowana<br />
w Australii i Nowej Zelandii. W Europie jest pospolita i rozmieszczona<br />
równomiernie, unika jedynie wyższych partii gór. Nie gniazduje na północnych<br />
krańcach Rosji i jest mniej rozpowszechniona na Bałkanach (Hagemeijer i Blair<br />
1997). Najnowsze badania DNA wskazują na duże różnice i silną izolację genetyczną<br />
krzyżówek Starego i Nowego Świata (Kraus et al. 2011).<br />
Rozmieszczenie w Polsce<br />
Średnio liczny, lokalnie liczny gatunek lęgowy całego kraju. Krzyżówka jest<br />
najliczniejsza w krajobrazie młodoglacjalnym: na Pomorzu, Mazurach i w Wielkopolsce.<br />
Poza tymi obszarami chętnie zasiedla dolinne obniżenia dużych rzek.<br />
Unika wyżyn, gór i pogórzy i regionów pozbawionych zbiorników wodnych.<br />
Wymagania środowiskowe<br />
Krzyżówka jest gatunkiem bardzo plastycznym. Potrafi gnieździć się w różnorodnych<br />
biotopach i stąd jej wybiórczość środowiskowa jest głównie uzależniona<br />
od lokalnej dostępności odpowiednich siedlisk. Można zaobserwować kilka<br />
ogólnych wzorców:<br />
1. Najwyższe zagęszczenia osiąga w dolinach rzecznych. Wzorzec ten jest uniwersalny<br />
i niezależny od regionu, choć wpływ dolin rzecznych jest znacznie<br />
mniejszy w regionach o dużym udziale jezior i innych stałych zbiorników<br />
wodnych.<br />
2. Jest związana z łagodnym klimatem morskim (preferuje wysokie temperatury<br />
i niewielką zmienność opadów), czego skutkiem jest gradient zagęszczenia<br />
populacji przebiegający w kierunku NW–SE, modyfikowany lokalnie<br />
zmiennością klimatyczną wynikającą z ukształtowania powierzchni (jest<br />
nieliczna powyżej 200 m n.p.m.).<br />
3. W obrębie dużych dolin rzecznych krzyżówka preferuje drobne zadrzewienia<br />
i unika zwartych lasów. Poza dolinami odwrotnie: unika zadrzewień,<br />
natomiast udział dużych obszarów leśnych nie wpływa w żaden sposób na<br />
zagęszczenie populacji.<br />
4. W krajobrazie pozbawionym zbiorników wodnych ( 50%) wzrost liczebności, po części spowodowany celową<br />
introdukcją <strong>ptaków</strong> przez myśliwych, przynajmniej w niektórych regionach<br />
(Baillie et al. 2010). Począwszy od lat 90. liczebność krzyżówki jest stabilna.<br />
W Polsce wskaźnik liczebności jest również stabilny, natomiast zwiększa się rozpowszechnienie<br />
krzyżówki, co prawdopodobnie jest związane ze stopniowym<br />
zajmowaniem środowisk antropogenicznych.<br />
Wnioski dla ochrony<br />
Brak danych wskazujących, że liczebność i rozpowszechnienie krzyżówki są<br />
obecnie ograniczane dostępnością dogodnych siedlisk gniazdowych. Jednak<br />
wysokie zagęszczenia gatunku są warunkowane występowaniem siedlisk<br />
z obfitością trwałych zbiorników wodnych lub silnie zawilgoconych (zalewowe<br />
doliny rzeczne, łąki i pastwiska). Zmiany zachodzące w tych siedliskach (zabudowa<br />
brzegów zbiorników, osuszanie dolin, konwersja łąk w grunty orne) mogą<br />
w dłuższej perspektywie czasowej wpływać na liczebność krzyżówki, podobnie<br />
jak to miało miejsce w przypadku bardziej wymagających <strong>ptaków</strong> gniazdujących<br />
w podobnych biotopach.<br />
Ryc. 2. Ważność predyktorów<br />
Fig. 2. Importance of predictors<br />
Ryc. 1. Najważniejsze czynniki środowiskowe wpływające na zagęszczenie populacji<br />
krzyżówki<br />
Fig. 1. Partial response curves for the main predictors influencing population densities<br />
of Mallard<br />
Ryc. 3. Trendy liczebności populacji (A) i rozpowszechnienia (B) krzyżówki<br />
Fig. 3. Population trend (A) and occupancy trend (B) of Eurasian Mallard<br />
29
Change language