Plan zarządzania dla obszaru Biebrzański Park Narodowy

podmokłych, trudno dostępnych terenach. Powszechnie stosowany sprzęt rolniczy nie zdaje
egzaminu w większości przypadków, a rozwiązania techniczne stosowane na innych obszarach
bagiennych zwykle nie sprawdzają się w dolinie Biebrzy lub są zbyt drogie. Problemem jest nie
tylko samo skoszenie i zebranie biomasy, lecz takŜe jej wywiezienie. Kolejną powaŜną
trudnością jest finansowanie zabiegów ochronnych. Powstrzymywanie procesu sukcesji powinno
być prowadzone w sposób ciągły, tymczasem BPN nie otrzymuje z budŜetu państwa
wystarczających środków na czynną ochronę przyrody. Dlatego stara się pozyskiwać na ten cel
środki z funduszy pomocowych. Projekty ochronne finansowane z funduszy zewnętrznych są
jednak ograniczone czasowo i przestrzennie i nie mogą stanowić trwałego rozwiązania problemu
czynnej ochrony przyrody w dolinie Biebrzy. Dotyczy to zwłaszcza projektów z pierwszych lat
funkcjonowania BPN - we wszystkich projektach zrealizowanych w ekosystemach nieleśnych w
latach 1995-2006 wykonano zabiegi ochrony czynnej na powierzchni 3 177 ha (Bartoszuk &
Marczakiewicz 2007), czyli średnio jedynie niecałe 265 ha rocznie.
Sytuacja zmieniła się dzięki finansowaniu z Unii Europejskiej. Projekty
współfinansowane przez fundusz LIFE, a potem LIFE+ oraz programy rolnośrodowiskowe
pozwoliły na rozszerzenie zakresu działań ochronnych. Pierwszym, przełomowym projektem był
projekt „Ochrona wodniczki Acrocephalus paludicola w Polsce i w Niemczech” (LIFEwodniczka).
W porównaniu do wcześniejszych projektów finansowanych z funduszy krajowych
obejmował on działaniami większą powierzchnię (w sumie odkrzaczono 287,5 ha i wykoszono
1934 ha) w dłuŜszym okresie czasu (6 lat). Ponadto zakładał równieŜ wykup gruntów (w sumie
wykupiono 633,5 ha), co było nowością w projektach realizowanych przez BPN.
Na potrzeby działań ochronnych w ramach wspomnianego projektu LIFE wykonany
został pierwszy kombajn do koszenia torfowisk. Powstał on na bazie ratraka - gąsienicowego
pojazdu uŜywanego do tworzenia tras narciarskich w górach. Pierwszy ratrak został
wprowadzony do eksploatacji jesienią 2007 roku. Okazało się, Ŝe dzięki maszynom tego typu
moŜna wykosić znaczne obszary niedostępnych dotąd bagien.
W tym samym czasie wszedł w Ŝycie Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata
2007-–2013. W programie tym są m.in. działania rolnośrodowiskowe, wśród których znalazł się
pakiet 5.1 „Ochrona siedlisk lęgowych ptaków” dla obszarów Natura 2000. Zabiegi, za które są
płatności w tym pakiecie, były bardzo zbieŜne z tymi, które planowano prowadzić w BPN, a
wysokość tych płatności całkowicie wystarczająca, by zabiegi te były opłacalne dla
wykonawców.
102