qronika+248
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />
istoriis falsificireba _<br />
saukuneebis manZilze adamianebi<br />
mariam tieliZe<br />
imas endobodnen, rasac winaprebi<br />
yvebodnen. endobodnen imas, rac<br />
iwereboda. endobodnen im adamianebis monayols, romelTa Tavzec<br />
konkretulma faqtebma gadaiara. es procesi dResac ase grZelde-<br />
ba da ase gagrZledeba manam, sanam kacobrioba iarsebebs.<br />
yoveli adamiani endoba mosmenilsa<br />
da wakiTxuls. istoria aris<br />
is, rac aerTianebs adamianebs, erebsa<br />
da tradiciebs. istoriebs<br />
akvirdebian da weren mematianeebi.<br />
momdevno Taobas ki aqvs „valdebuleba”,<br />
mis dawerils endos. ra<br />
xdeba maSin, roca adamiani aRmoaCens,<br />
rom is dawerili, romelsac<br />
kiTxulobs, ar aris realuri?<br />
ra xdeba maSin, roca erTi mematianis<br />
mier motanili faqtebi<br />
cdeba meore mematianis mier daweril<br />
istorias? ra xdeba maSin,<br />
roca nebismierisTvis aris xelmisawvdomi,<br />
daweros da gaavrcelos<br />
„istoria?”<br />
sityva „istoriis” Semecnebas<br />
bevri maSin iwyebs, rodesac is misi<br />
moswavleobis periods exeba da<br />
erT-erT sagans gulisxmobs. bevri<br />
dakavSirebuli terminis ganmartebac<br />
amave sagnis farglebSia mocemuli.<br />
dRes bevri adamiani skeptikurad<br />
aris ganwyobili istoriis<br />
mimarT _ qarTvelebidan bevrs<br />
ar sjera, rom ramdenimeaTasiani<br />
laSqari 5000 qarTvels martivad<br />
daemarcxebina. bevri amas ararealurad<br />
miiCnevs _ qarTvelis<br />
mier dawerilad, romlisTvisac<br />
mniSvnelovani iyo, qarTvelis saxeli<br />
Taobebs SemorCenoda, rogorc<br />
mamaci, Tavdadebuli da aranormalurad<br />
mebrZoli, patrioti eri.<br />
sapirispiro azrovnebis adamianebic<br />
arseboben _ sazogadoeba,<br />
romelic iRebs yalbs, ver xedavs<br />
„zRaprebs”, ijerebs ararealurs<br />
da cdilobs, daijeros is, ris dajerebac<br />
mis pirovnebas surs _<br />
mniSvnelovania, informacia morgebuli<br />
iyos erovnul Rirebulebebze.<br />
adamianebi, romlebic „Tavs<br />
ityueben”, ase Tu ise, Tavad xdebian<br />
xolme istoriebis avtorebi.<br />
avtorebi, romlebsac endobian da<br />
avtorebi, romlebic kamaTis, kritikisa<br />
da profesiuli dapirispirebebis<br />
mizezebi xdebian. miuxedavad<br />
gansxvavebuli ganaTlebisa,<br />
profesiisa da saqmianobisa, bevri<br />
gamoTqvams xolme survils, gaxdes<br />
dawerili istoriis nawili _ avtori<br />
imisa, rac yovelTvis iarsebebs.<br />
gamiznulad Tu Sesabamisi<br />
codnisa da gamocdilebis ararsebobis<br />
gamo, sazogadoeba iRebs<br />
cru, araswor an damaxinjebul informaciebs.<br />
calke sakiTxia, ramdenad<br />
aris SesaZlebeli, moxdes<br />
msgavsi SemTxvevebis monitoringi.<br />
sabolood, es aris „istoriis falsificireba”.<br />
„ucxo sityvaTa leqsikonis”<br />
ganmartebiT, istoria gaxlavT:<br />
• kacobriobis mier ganvlili<br />
gza, adamianTa sazogadoebis warsuli<br />
cxovreba; ama Tu im qveynis<br />
(mxaris, xalxisa da sxv.) warsuli<br />
cxovreba;<br />
• risame ganviTarebis procesi;<br />
• mecniereba, romelic swavlobs<br />
adamianTa sazogadoebis ganviTarebas;<br />
• mecniereba, romelic swavlobs<br />
bunebis, kulturis, codnis<br />
romelime dargis Tanamimdevrul<br />
ganviTarebas. mag., musikis istoria;<br />
26<br />
`sityva `istoriis~ Semecnebas<br />
bevri maSin iwyebs, rodesac<br />
is misi moswavleobis periods<br />
exeba da erT-erT sagans<br />
gulisxmobs. bevri<br />
dakavSirebuli terminis<br />
ganmartebac amave sagnis<br />
farglebSia mocemuli. dRes<br />
bevri adamiani skeptikurad<br />
aris ganwyobili istoriis<br />
mimarT - qarTvelebidan bevrs<br />
ar sjera, rom<br />
ramdenimeaTasiani laSqari<br />
5000 qarTvels martivad<br />
daemarcxebina. bevri amas<br />
ararealurad miiCnevs -<br />
qarTvelis mier dawerilad,<br />
romlisTvisac mniSvnelovani<br />
iyo, qarTvelis saxeli<br />
Taobebs SemorCenoda,<br />
rogorc mamaci, Tavdadebuli<br />
da aranormalurad<br />
mebrZoli, patrioti eri~<br />
• ramesTan an vinmesTan dakav-<br />
Sirebuli ambebisa da faqtebis er-<br />
Toblioba; visime Tavgadasavali.<br />
zemoxsenebul sakiTxebsa da<br />
problemebze „qronika+”-is Se-<br />
kiTxvebs pasuxobs istorikosi,<br />
istoriis mecnierebaTa doqtori,<br />
Tbilisis saxelmwifo universite-<br />
tis profesori, miSa baxtaZe:<br />
_ ras niSnavs „istoriis fal-<br />
sificireba”?<br />
_ „istoriis falsificireba”<br />
niSnavs, rodesac igoneben faqtebs,<br />
romelic arasdros arsebula, ar<br />
arsebobs an am konkretul faqtebs<br />
erTmaneTs arasworad ukavSireben<br />
da akeTeben maT araswor interpretaciebs<br />
_ weren imas, rac, realurad,<br />
ar iyo. yvelaze metad aris Sem-<br />
Txvevebi, rodesac ararealur faqtebs<br />
moitanen, gaavrceleben xolme<br />
da Semdeg zustad am faqtebs eyrdnobian<br />
da msjeloben maT irgvliv.<br />
„gamyalbeblebs” rom hkiTxon,<br />
Tu saidan aqvT maT es konkretuli<br />
informaciebi, aravin icis, ras<br />
upasuxeben. SeiZleba, garkveul<br />
cnobebs iReben, magram maT amaxinjeben,<br />
rac ar awyobT, saerTod<br />
iReben _ toveben mxolod maTTvis<br />
saWirosa da sasargeblos. es procesebi<br />
tendenciuria. xSir SemTxvevaSi,<br />
es xdeba imtom, rom saqme<br />
gvaqvs araprofesionalizmTan.<br />
bevrs hgonia, rom istoriis wera<br />
martiv procesebTan aris dakav-<br />
Sirebuli _ miiCneven, rom waikiTxaven<br />
or-sam wigns da, fantaziis<br />
CarTulobiT, Seqmnian istoriis<br />
furclebs. es ase ar aris. rogorc<br />
vTqvi, erTi mizezi gaxlavT araprofesionalizmi;<br />
meore mizani<br />
gaxlavT is, rom arcTu ise xSirad<br />
„istoriis falsificirebis” procesi<br />
mizanmimarTuli gaxlavT.<br />
_ saqarTvelos istoriis Sem-<br />
TxvevaSi ra ZiriTadi mizezebiT<br />
xdeboda „istoriis falsificir-<br />
eba”?<br />
_ rTulia am mizezebsa da miznebze<br />
saubari. albaT, SeuZlebelic<br />
kia, daasaxelo konkretuli mizezebi.<br />
gaaCnia, romel sazogadoebasa<br />
da dokumentebs vgulisxmobT _<br />
imas, rasac qarTveli avtorebi<br />
weren, Tu rasac ucxo erovnebis<br />
warmomadgenlebi weren. qarTveli<br />
istorikosebis SemTxvevaSi, Ziri-<br />
Tadad, saqme gvaqvs araprofesionalizmTan.<br />
me mecnierebs ar vexebi.<br />
aq saubaria imaze, kidev erTxel<br />
aRvniSnav, rom istoriis wera daiwyo<br />
yvelam _ miuxedavad am konkretuli<br />
adamianebis saqmianobisa, ganaTlebisa<br />
da profesiisa. uamravi<br />
raRac ibeWdeba _ xSirad fantastikuri<br />
masalebic ki. vxvdebiT<br />
publikaciebs, satelevizio gadacemebsa<br />
da a. S. es aris absoluturi<br />
araprofesionalizmi.<br />
bevr avtors, ubralod, unda,<br />
rom es ase iyos da amitomac ijereben,<br />
rom es marTlac ase iyo. bevr<br />
rames igoneben. meore momentia,<br />
rodesac, vTqvaT, akeTeben faqtebis<br />
araswor interpretaciebs.<br />
wignebSi, romlebic ibeWdeba mezobel<br />
an Soreul saxelmwifoSi, aris<br />
garkveuli „istoriis gayalbebebi”<br />
im mimarTulebiT, rom mkiTxvels<br />
aZleven araswor cnobebs, igive,<br />
warmomavlobis Sesaxeb; ama Tu im<br />
teritoriaze cxovrebis Sesaxeb;<br />
ama Tu im teritoriis saxelwodebis<br />
Sesaxeb da a. S. aseT SemTxveveb-<br />
Si TvalnaTelia tendenciuroba<br />
da ara araprofesionalizmi. konkretuli<br />
avtori sakuTari poziciidan<br />
wers da ar surs, rom aRweros<br />
realoba, radgan igi ar Seesabameba<br />
im koncefcias, romelic mas<br />
aqvs.<br />
_ saqarTvelos istoriis ma-<br />
galiTze Tu aris gamokveTili<br />
raime konkretuli periodi,<br />
rodesac TvalSi sacemia „istori-<br />
is falsificirebis” tendencia?<br />
_ ilia WavWavaZem rom dawera,<br />
Tavis droze, „qvaTa RaRadi”, swored<br />
imitom dawera, rom ukve me-19<br />
saukunis meore naxevarSi arasworad<br />
vrceldeboda saqarTvelos<br />
istoriuli faqtebs. SegviZlia, Sesabamisi<br />
periodis aTvla aqedanac<br />
ki daviwyoT _ rodesac iwyeba mecnieruli<br />
kvleva saqarTvelosa da<br />
samxreT kavkasiisa, aq ukve Cndeba<br />
es tendenciebi. ilias publikaciuri<br />
werili, „qvaTa RaRadi”, swored<br />
amitom daiwera. es tendencia<br />
saqarTvelos istoriis yvela periods<br />
exeba. yovelTvis SegviZlia<br />
movZebnoT msgavsi nabijebis mcdelobebi.<br />
rTulia zRvaris gavleba<br />
epoqis TvalsazrisiT. sityva „gayalbeba”<br />
rom ar vixmaro, vityvi,<br />
rom faqtebi arasworad aris warmodgenili<br />
_ gviCveneben ise, rogorc<br />
realobaSi ar yofila.<br />
zogjer amas akeTeben Semdegi<br />
mizeziT: SesaZloa, konkretuli<br />
publikaciis avtors „keTili” ganzraxva<br />
hqondes; surdes, masTan<br />
daaxloebuli garemoebebi da faqtebi<br />
kargad warmoaCinos, magram<br />
saqarTvelos didi da xangrZlivi<br />
istoria aqvs. qalbatonma mariam<br />
lorTqifaniZem Tqva, rom Cven imdenad<br />
didi istoria gvaqvs, mas ar<br />
sWirdeba Selamazeba; ar sWirdeba<br />
xelovnurad gamogoneba, rom kacobriobis<br />
centri saqarTveloSia da<br />
yvelaferi masze gadis. mesmis, maTi<br />
survili aris, rom ganadidon sakuTari<br />
qveyana, magram es imdenad<br />
xelovnuri da ararealuri xdeba<br />
xolme, rom, xSirad, sasaciloc kia<br />
_ nebismieri adamiani, vinc mas waikiTxavs,<br />
imedi gaucruvdeba da<br />
dainaxavs, rom „zRaprebi” iwereba.<br />
_ es masalebi, bunebrivia,<br />
gamocemebSi ibeWdeba, romelTac<br />
redaqtorebi hyavs. Tu xdeba<br />
raime saxis monitoringi im masa-<br />
lebze, rasac konkretuli gamo-<br />
cemebi beWdavs?<br />
_ dRes ar arsebobs aranairi<br />
samecniero redaqtireba im publikaciebisa,<br />
romelic qveyndeba. es<br />
imitom, rom avtors SeuZlia, dabeWdos<br />
yvelaferi _ aqvs Sesabamisi<br />
finansuri SesaZlebloba, miitans<br />
gamomcemlobaSi da gamoscems.<br />
gamomcemloba pasuxs ar agebs imaze,<br />
Tu ra weria iq. valdebuleba,<br />
rom Sinaarsi jer mecnierma unda<br />
waikiTxos, ar arsebobs.<br />
sabWoTa periodSi, cxadia, yvelaferi<br />
centralizebuli iyo da<br />
imas ver dabeWdavdi, rasac moisurvebdi.<br />
masala gadioda recenzirebas,<br />
sWirdeboda daskvna da<br />
bevri etapi iyo gasavleli.<br />
samecniero JurnalebSi dResac<br />
asea. nebismier samecniero Jurnal-<br />
Si rom miitano sakuTari masala<br />
gamosaqveyneblad, moiTxoven, rom<br />
26 N27 (248) 14.08-4.09.2018 w.