qronika+248
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />
foto #1<br />
es aris msoflios ruka. am rukaze<br />
verafers dainaxavT imitom, rom<br />
ver mixvdebiT, rogor aris dalagebuli<br />
igi. mogexsenebaT, berZnebma<br />
samyaro sam nawilad dahyves _<br />
afrika, evropa da azia. afrikas<br />
isini libiasac eZaxdnen. imdroindeli<br />
rukebi, samwuxarod, Semor-<br />
Cenili ar aris. arsebobs garkveuli<br />
aRwerebi. Zalian mniSvnelovani<br />
da saintereso istoria iyo ptolemeosis<br />
„geografia”, romelmac<br />
warmoudgenlad didi gavlena iqonia,<br />
zogadad, geografiis ganviTarebaze.<br />
es aris Sua saukuneebis erTmsoflio<br />
da saqarTvelo<br />
dRevandel epoqaSi yvela adami-<br />
mariam tieliZe<br />
ani, organizacia Tu gundi winsv-<br />
lisa da gamartivebisTvis dgams<br />
nabijebs, Tumca arc is aris bevrisTvis ucnobi, rom msgavsi<br />
mcdelobebi aTeuli saukuneebis winaTac hqondaT adamianebs.<br />
swored am mcdelobebis araerTi warmatebis kvaldakval mosax-<br />
leoba cdilobda, Seecno samyaro _ qveyana, sadac is cxovrobda<br />
da qveynebi, romlebic mis irgvliv arsebobda. warmatebuli aR-<br />
moCnda maTi mcdelobebic, qaRaldze gadmoetanaT sakuTari<br />
logikuri ideebi, mosazrebebi da codna samyaros Sesaxeb.<br />
dedamiwis Semcirebul models<br />
rukas vuwodebT. saukuneebis man-<br />
Zilze rukis Sedgenis meTodebi<br />
ixveweboda, formirdeboda gamosaxulebebi,<br />
xdeboda axali aRmoCenebi,<br />
Cndeboda axali saWiroebebi<br />
da a. S. rukis daniSnuleba<br />
dResac samyaros Semecnebaa _ is<br />
mocemuloba, romelSic adamiani,<br />
rukis meSveobiT martivad iRebs<br />
gadawyvetilebebs da misi Tanmdevi<br />
procesebi bevrad ufro sainteresoa.<br />
„sabiblioTeko terminebis ganmartebiTi<br />
leqsikonis” Tanaxmad,<br />
ruka aris dedamiwis sferuli zedapiris<br />
an misi calkeuli nawilis<br />
gamosaxuleba sibrtyeze. amave leqsikonis<br />
mixedviT, kartografia<br />
gaxlavT:<br />
1. moZRvreba geografiuli<br />
rukebis Sedgenis meTodebisa da<br />
teqnikis Sesaxeb;<br />
2. geografiuli rukebis xazva.<br />
saqarTvelos „literaturis<br />
muzeumis” direqtori, laSa baqraZe,<br />
kartografiis istoriasa da am<br />
kartografiaSi saqarTvelos gamosaxvis<br />
sxvadasxva etapze saubrobs:<br />
„samwuxarod, kartografia saqarTveloSi<br />
didad ar uyvarT, kargad<br />
ar ician. quCaSic, ucxo qveynis<br />
warmomadgenlebi rom aZleven<br />
xolme qarTvels rukas imisTvis,<br />
rom garkveuli mimarTuleba miu-<br />
TiTon, Cveni Tanamemamuleebis did<br />
nawils, TviTonac ar aqvs warmodgena,<br />
ra xdeba am rukaze. es, rasakvirvelia,<br />
ZiriTadad, skolis bralia.<br />
saerTod, Tuki saqarTveloSi<br />
saubroben xolme Zvel rukebTan<br />
dakavSirebiT, ufro metad, albaT,<br />
imitom, rom sazRvrebi ainteresebT<br />
_ sad gadioda Zvelad saqar-<br />
Tvelos sazRvrebi da a. S. es sazRvrebi,<br />
TavisTavad, Zalian sainteresoa.<br />
Tqven rom naxoT Zveli rukebi,<br />
dainaxavT, rom sazRvrebi, sadRac,<br />
me-15 saukuneSi, anu kolumbis<br />
Semdeg Cndeba. im periodamde<br />
rukebze sazRvrebi ar aris.<br />
rac ufro vuRrmavdebiT kartografiis<br />
istorias, miT ufro<br />
TvalsaCino xdeba, rom, Tavis droze,<br />
ruka Zalian gansxvavebuli iyo.<br />
erTi ruka. is, sxva danarCenis msgavsad,<br />
asli gaxlavT originalidan.<br />
es ruka aRdgenilia. is, sinamdvileSi,<br />
diametrSi sami metri<br />
gaxlavT. mas ewodeba ebstorfis<br />
ruka. is patara qalaqi gaxlavT<br />
germaniaSi. aq erTi monasteri iyo<br />
da, rogorc Cans, rukac iq aris Sedgenili.<br />
es gaxldaT me-19 saukuneSi.<br />
rodesac igi ipoves, mas erT<br />
mxares dazianebebi hqonda Tagvis<br />
mier. rodesac ipoves, rukaze jer<br />
kidev iyo nawili, romelic indoe-<br />
Ti unda yofiliyo, magram Semdeg<br />
is viRacam amoWra. am rukam bevri<br />
gadaitana. meore msoflio omis<br />
dros, 1943 wels, hanoverSi gadaitanes.<br />
hanoveris dabombvis dros<br />
ki, sabolood, daiwva, magram am<br />
rukis Zalian bevri detaluri foto<br />
arsebobda. germanelebi amisTvis<br />
Zalian kargad iyvnen mzad. imdroindeli<br />
fotoebis, aRwerilobebisa<br />
da gamocemebis safuZvelze,<br />
es ruka Zalian detalurad<br />
gaxlavT aRdgenili.<br />
miuxedavad amisa, misi dRevandeli<br />
aRdgenebi ambobs, rom, albaT,<br />
ruka mxolod 90%-ia imisa, rac<br />
`am rukaze saqarTvelo aRniSnulia oqros<br />
sawmisiT. oqros sawmisi umniSvnelovanesi<br />
momenti gaxlavT imitom, rom qristianul<br />
rukebze, ZiriTadad, warmoCenilia bibliuri,<br />
qristianuli miTologia. magaliTad, Sua<br />
saukuneebis yvela rukaze SexvdebiT noes<br />
kidobans. SedarebiT iSviaTia, ase vTqvaT,<br />
qristianobamdeli ambebi, rogoric aris oqros<br />
sawmisi da argonavtebi. aq aris antikurobisa<br />
da qristianuli miTologiis Zalian<br />
saintereso SemTxveva. Sua saukuneebis rukaze,<br />
erTi kidev, rac aucileblad aris aRsaniSni,<br />
warmoudgenlad popularuli iyo aleqsandres<br />
romani - ambavi aleqsandre didi makedonelis<br />
Sesaxeb. arsebobs aseTi legenda, rom<br />
aleqsandre makedonelma kavkasiis mTebs iqiT<br />
Caketa bibliuri gogi da magogi (isini<br />
yuranSic arian naxsenebi), anu is boroti,<br />
eSmakiseuli erebi, romelTac SeuZliaT<br />
civilizaciis dangreva. kavkasia, am mxriv,<br />
gaxlavT Zalian mniSvnelovani zRude, romlis<br />
aqeTac ar unda gadmovidnen. rukebze<br />
aRniSnulia didi kedeli. kavkasiaze<br />
fiqrobdnen, rom tibetamde is midioda~<br />
`kacobriobis mTeli codna, rac im dros<br />
adamianebis gonebaSi iyo samyaros Sesaxeb,<br />
rukebzea dawerili. mTeli teqstebia datanili<br />
- miTiTebulia, rom garkveuli teritoria aris<br />
aietis saxelmwifo; rom dioskuria aris is<br />
qalaqi, romelSic 27 sxvadasxva tomi cxovrobs<br />
da CamoTvlilia ZiriTadi tomebi~<br />
erTad yvelaferi ikargeba _ yvelanairi<br />
codna, rac manamde iyo.<br />
es aris „mapa mundi”, anu msoflio<br />
ruka da mis centrSi, yovelTvis,<br />
aucileblad (es aris qristianuli<br />
xedva), gaxlavT ierusalimi.<br />
am rukis Zalian msgavs inglisur<br />
rukaze fargliT aris Semoxazuli<br />
wre da swored am farglis<br />
centrs aweria ierusalimi. didi<br />
xnis ganmavlobaSi is iyo msoflios<br />
absoluturi centri _ qristianuli<br />
samyaros warmodgeniT. am rukaze<br />
saqarTvelo aRniSnulia oqros<br />
sawmisiT. oqros sawmisi umniSvnelovanesi<br />
momenti gaxlavT imitom,<br />
rom qristianul rukebze, Ziri-<br />
Tadad, warmoCenilia bibliuri,<br />
qristianuli miTologia. magaliTad,<br />
Sua saukuneebis yvela rukaze<br />
SexvdebiT noes kidobans. SedarebiT<br />
iSviaTia, ase vTqvaT, qristianobamdeli<br />
ambebi, rogoric aris<br />
oqros sawmisi da argonavtebi. aq<br />
aris antikurobisa da qristianuli<br />
miTologiis Zalian saintereso<br />
SemTxveva.<br />
Sua saukuneebis rukaze, erTi<br />
kidev, rac aucileblad aris aRsaniSni,<br />
warmoudgenlad popularuli<br />
iyo aleqsandres romani _ ambavi<br />
aleqsandre didi makedonelis<br />
Sesaxeb. arsebobs aseTi legenda,<br />
rom aleqsandre makedonelma<br />
kavkasiis mTebs iqiT Caketa bibliuri<br />
gogi da magogi (isini yuran-<br />
Sic arian naxsenebi), anu is boroti,<br />
eSmakiseuli erebi, romelTac<br />
SeuZliaT civilizaciis dangreva.<br />
kavkasia, am mxriv, gaxlavT Zalian<br />
mniSvnelovani zRude, romlis aqe-<br />
Tac ar unda gadmovidnen. rukebze<br />
aRniSnulia didi kedeli. kavkasiaze<br />
fiqrobdnen, rom tibetamde<br />
is midioda. berZnebma ar icodnen<br />
da aseTi mosazreba hqondaT. babilonur<br />
rukebzec aris xolme didi<br />
mTa naCvenebi, romelsac, SesaZloa,<br />
kavkasiad aRiqvamdnen, an im faqtorad,<br />
rom am sistemis nawili, Sesa-<br />
Zloa, kavkasia iyos. gogi da magogi<br />
rukebzea gamosaxulebi da isini<br />
cixeSi arian Caketilebi. isini<br />
kaciWamiebi arian da adamianebs<br />
Wamen.<br />
Zalian xSirad rukebze SexvdebiT<br />
xolme, rom datanilia kavkasiis<br />
karibWe. es kavkasiis karibWe<br />
erTi iyo Tu ori, erT-erTi mTavari<br />
SekiTxva gaxldaT. mogexsenebaT,<br />
kavkasiaSi ori gadmosasvlelia<br />
_ dariali da derbenti.<br />
ufro xSirad, albaT, derbents<br />
gulisxmobdnen. magram Sua saukuneebSi<br />
ukve Zalian xSirad Cndeboda<br />
kiTxva, _ erTia es karibWe,<br />
romelsac aleqsandrem rkinis kari<br />
gaukeTa, Tu ori? Zalian xSirad<br />
Cans rukebze, rom ori karia aRniSnuli.<br />
am dros kargad icodnen,<br />
ori gadmosasvleli iyo. Savi<br />
zRvis piras mTebi pirdapir zRvamde<br />
Cadis da, am mxridan, ar iyo<br />
xolme didi sasiarulo teritoria<br />
fexiT gasavlelad. berZnebs rom<br />
davubrundeT, albaT, bevrma icis,<br />
rom, rodesac berZnebma samyaro<br />
sam nawilad dahyves, es dayofa,<br />
srulad, politikuri ambavi iyo.<br />
maT undodaT, rom garkveuli zRvari<br />
gaevloT berZnul (rac, SegviZlia<br />
vTqvaT, rom SemdegSi aris<br />
evropuli civilizacia) da aziur<br />
(romelic, am SemTxvevaSi, sparsuli<br />
iyo) civilizaciebs Soris.<br />
sparsuli gaxlavT centralizebuli<br />
saxelmwifo, tirania da, meore<br />
mxriv, evropuli demokratia, saberZneTi.<br />
Sua saukuneebis rukebs<br />
laTinurad TO MAP-s uwodeben. O<br />
aris wre, T aris am wreSi moxazuli.<br />
es iyo samyaros Zalian gamartivebuli<br />
sqema. rukaze zemoT gaxlavT<br />
azia. Cven rom varT axla<br />
miCveulebi, rom CrdiloeTi aris<br />
zemoT, es yovelTvis ase ar iyo.<br />
zemoT aris aRmosavleTi. da radganac<br />
es aRmosavleTia, viciT, rom<br />
sadRac aRmosavleTSia samoTxe. es<br />
is periodia, rodesac adamianebs<br />
iyo. es is periodia, rodesac rukas,<br />
jer kidev, funqcia ar gaaCnia,<br />
rom misi gamoyenebiT adamianma imogzauros,<br />
sadme wavides. is aris<br />
samyaros xati, Tu rogori aris<br />
RmerTis mier Seqmnili samyaro. ai,<br />
am rukaze Cans ieso qriste _ misi<br />
saxe, xelebi da fexebi _ qristes<br />
sxeuli. rodesac es xalxi monasterSi<br />
iyo (igi gaxldaT qalTa<br />
monasteri), aRniSnuli ruka meditaciisTvis<br />
sWirdebodaT. anu<br />
daaxloebiT rom warmoedginaT,<br />
rogori iyo es samyaro. berZnebs<br />
bevrad ufro realisturi warmodgena<br />
hqondaT samyarosTan dakavSirebiT.<br />
qristianobis SemosvlasTan<br />
34<br />
34 N27 (248) 14.08-4.09.2018 w.