15.08.2018 Views

qronika+248

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

294 69 77; qronikaqronika@gmail.com<br />

foto #1<br />

es aris msoflios ruka. am rukaze<br />

verafers dainaxavT imitom, rom<br />

ver mixvdebiT, rogor aris dalagebuli<br />

igi. mogexsenebaT, berZnebma<br />

samyaro sam nawilad dahyves _<br />

afrika, evropa da azia. afrikas<br />

isini libiasac eZaxdnen. imdroindeli<br />

rukebi, samwuxarod, Semor-<br />

Cenili ar aris. arsebobs garkveuli<br />

aRwerebi. Zalian mniSvnelovani<br />

da saintereso istoria iyo ptolemeosis<br />

„geografia”, romelmac<br />

warmoudgenlad didi gavlena iqonia,<br />

zogadad, geografiis ganviTarebaze.<br />

es aris Sua saukuneebis erTmsoflio<br />

da saqarTvelo<br />

dRevandel epoqaSi yvela adami-<br />

mariam tieliZe<br />

ani, organizacia Tu gundi winsv-<br />

lisa da gamartivebisTvis dgams<br />

nabijebs, Tumca arc is aris bevrisTvis ucnobi, rom msgavsi<br />

mcdelobebi aTeuli saukuneebis winaTac hqondaT adamianebs.<br />

swored am mcdelobebis araerTi warmatebis kvaldakval mosax-<br />

leoba cdilobda, Seecno samyaro _ qveyana, sadac is cxovrobda<br />

da qveynebi, romlebic mis irgvliv arsebobda. warmatebuli aR-<br />

moCnda maTi mcdelobebic, qaRaldze gadmoetanaT sakuTari<br />

logikuri ideebi, mosazrebebi da codna samyaros Sesaxeb.<br />

dedamiwis Semcirebul models<br />

rukas vuwodebT. saukuneebis man-<br />

Zilze rukis Sedgenis meTodebi<br />

ixveweboda, formirdeboda gamosaxulebebi,<br />

xdeboda axali aRmoCenebi,<br />

Cndeboda axali saWiroebebi<br />

da a. S. rukis daniSnuleba<br />

dResac samyaros Semecnebaa _ is<br />

mocemuloba, romelSic adamiani,<br />

rukis meSveobiT martivad iRebs<br />

gadawyvetilebebs da misi Tanmdevi<br />

procesebi bevrad ufro sainteresoa.<br />

„sabiblioTeko terminebis ganmartebiTi<br />

leqsikonis” Tanaxmad,<br />

ruka aris dedamiwis sferuli zedapiris<br />

an misi calkeuli nawilis<br />

gamosaxuleba sibrtyeze. amave leqsikonis<br />

mixedviT, kartografia<br />

gaxlavT:<br />

1. moZRvreba geografiuli<br />

rukebis Sedgenis meTodebisa da<br />

teqnikis Sesaxeb;<br />

2. geografiuli rukebis xazva.<br />

saqarTvelos „literaturis<br />

muzeumis” direqtori, laSa baqraZe,<br />

kartografiis istoriasa da am<br />

kartografiaSi saqarTvelos gamosaxvis<br />

sxvadasxva etapze saubrobs:<br />

„samwuxarod, kartografia saqarTveloSi<br />

didad ar uyvarT, kargad<br />

ar ician. quCaSic, ucxo qveynis<br />

warmomadgenlebi rom aZleven<br />

xolme qarTvels rukas imisTvis,<br />

rom garkveuli mimarTuleba miu-<br />

TiTon, Cveni Tanamemamuleebis did<br />

nawils, TviTonac ar aqvs warmodgena,<br />

ra xdeba am rukaze. es, rasakvirvelia,<br />

ZiriTadad, skolis bralia.<br />

saerTod, Tuki saqarTveloSi<br />

saubroben xolme Zvel rukebTan<br />

dakavSirebiT, ufro metad, albaT,<br />

imitom, rom sazRvrebi ainteresebT<br />

_ sad gadioda Zvelad saqar-<br />

Tvelos sazRvrebi da a. S. es sazRvrebi,<br />

TavisTavad, Zalian sainteresoa.<br />

Tqven rom naxoT Zveli rukebi,<br />

dainaxavT, rom sazRvrebi, sadRac,<br />

me-15 saukuneSi, anu kolumbis<br />

Semdeg Cndeba. im periodamde<br />

rukebze sazRvrebi ar aris.<br />

rac ufro vuRrmavdebiT kartografiis<br />

istorias, miT ufro<br />

TvalsaCino xdeba, rom, Tavis droze,<br />

ruka Zalian gansxvavebuli iyo.<br />

erTi ruka. is, sxva danarCenis msgavsad,<br />

asli gaxlavT originalidan.<br />

es ruka aRdgenilia. is, sinamdvileSi,<br />

diametrSi sami metri<br />

gaxlavT. mas ewodeba ebstorfis<br />

ruka. is patara qalaqi gaxlavT<br />

germaniaSi. aq erTi monasteri iyo<br />

da, rogorc Cans, rukac iq aris Sedgenili.<br />

es gaxldaT me-19 saukuneSi.<br />

rodesac igi ipoves, mas erT<br />

mxares dazianebebi hqonda Tagvis<br />

mier. rodesac ipoves, rukaze jer<br />

kidev iyo nawili, romelic indoe-<br />

Ti unda yofiliyo, magram Semdeg<br />

is viRacam amoWra. am rukam bevri<br />

gadaitana. meore msoflio omis<br />

dros, 1943 wels, hanoverSi gadaitanes.<br />

hanoveris dabombvis dros<br />

ki, sabolood, daiwva, magram am<br />

rukis Zalian bevri detaluri foto<br />

arsebobda. germanelebi amisTvis<br />

Zalian kargad iyvnen mzad. imdroindeli<br />

fotoebis, aRwerilobebisa<br />

da gamocemebis safuZvelze,<br />

es ruka Zalian detalurad<br />

gaxlavT aRdgenili.<br />

miuxedavad amisa, misi dRevandeli<br />

aRdgenebi ambobs, rom, albaT,<br />

ruka mxolod 90%-ia imisa, rac<br />

`am rukaze saqarTvelo aRniSnulia oqros<br />

sawmisiT. oqros sawmisi umniSvnelovanesi<br />

momenti gaxlavT imitom, rom qristianul<br />

rukebze, ZiriTadad, warmoCenilia bibliuri,<br />

qristianuli miTologia. magaliTad, Sua<br />

saukuneebis yvela rukaze SexvdebiT noes<br />

kidobans. SedarebiT iSviaTia, ase vTqvaT,<br />

qristianobamdeli ambebi, rogoric aris oqros<br />

sawmisi da argonavtebi. aq aris antikurobisa<br />

da qristianuli miTologiis Zalian<br />

saintereso SemTxveva. Sua saukuneebis rukaze,<br />

erTi kidev, rac aucileblad aris aRsaniSni,<br />

warmoudgenlad popularuli iyo aleqsandres<br />

romani - ambavi aleqsandre didi makedonelis<br />

Sesaxeb. arsebobs aseTi legenda, rom<br />

aleqsandre makedonelma kavkasiis mTebs iqiT<br />

Caketa bibliuri gogi da magogi (isini<br />

yuranSic arian naxsenebi), anu is boroti,<br />

eSmakiseuli erebi, romelTac SeuZliaT<br />

civilizaciis dangreva. kavkasia, am mxriv,<br />

gaxlavT Zalian mniSvnelovani zRude, romlis<br />

aqeTac ar unda gadmovidnen. rukebze<br />

aRniSnulia didi kedeli. kavkasiaze<br />

fiqrobdnen, rom tibetamde is midioda~<br />

`kacobriobis mTeli codna, rac im dros<br />

adamianebis gonebaSi iyo samyaros Sesaxeb,<br />

rukebzea dawerili. mTeli teqstebia datanili<br />

- miTiTebulia, rom garkveuli teritoria aris<br />

aietis saxelmwifo; rom dioskuria aris is<br />

qalaqi, romelSic 27 sxvadasxva tomi cxovrobs<br />

da CamoTvlilia ZiriTadi tomebi~<br />

erTad yvelaferi ikargeba _ yvelanairi<br />

codna, rac manamde iyo.<br />

es aris „mapa mundi”, anu msoflio<br />

ruka da mis centrSi, yovelTvis,<br />

aucileblad (es aris qristianuli<br />

xedva), gaxlavT ierusalimi.<br />

am rukis Zalian msgavs inglisur<br />

rukaze fargliT aris Semoxazuli<br />

wre da swored am farglis<br />

centrs aweria ierusalimi. didi<br />

xnis ganmavlobaSi is iyo msoflios<br />

absoluturi centri _ qristianuli<br />

samyaros warmodgeniT. am rukaze<br />

saqarTvelo aRniSnulia oqros<br />

sawmisiT. oqros sawmisi umniSvnelovanesi<br />

momenti gaxlavT imitom,<br />

rom qristianul rukebze, Ziri-<br />

Tadad, warmoCenilia bibliuri,<br />

qristianuli miTologia. magaliTad,<br />

Sua saukuneebis yvela rukaze<br />

SexvdebiT noes kidobans. SedarebiT<br />

iSviaTia, ase vTqvaT, qristianobamdeli<br />

ambebi, rogoric aris<br />

oqros sawmisi da argonavtebi. aq<br />

aris antikurobisa da qristianuli<br />

miTologiis Zalian saintereso<br />

SemTxveva.<br />

Sua saukuneebis rukaze, erTi<br />

kidev, rac aucileblad aris aRsaniSni,<br />

warmoudgenlad popularuli<br />

iyo aleqsandres romani _ ambavi<br />

aleqsandre didi makedonelis<br />

Sesaxeb. arsebobs aseTi legenda,<br />

rom aleqsandre makedonelma<br />

kavkasiis mTebs iqiT Caketa bibliuri<br />

gogi da magogi (isini yuran-<br />

Sic arian naxsenebi), anu is boroti,<br />

eSmakiseuli erebi, romelTac<br />

SeuZliaT civilizaciis dangreva.<br />

kavkasia, am mxriv, gaxlavT Zalian<br />

mniSvnelovani zRude, romlis aqe-<br />

Tac ar unda gadmovidnen. rukebze<br />

aRniSnulia didi kedeli. kavkasiaze<br />

fiqrobdnen, rom tibetamde<br />

is midioda. berZnebma ar icodnen<br />

da aseTi mosazreba hqondaT. babilonur<br />

rukebzec aris xolme didi<br />

mTa naCvenebi, romelsac, SesaZloa,<br />

kavkasiad aRiqvamdnen, an im faqtorad,<br />

rom am sistemis nawili, Sesa-<br />

Zloa, kavkasia iyos. gogi da magogi<br />

rukebzea gamosaxulebi da isini<br />

cixeSi arian Caketilebi. isini<br />

kaciWamiebi arian da adamianebs<br />

Wamen.<br />

Zalian xSirad rukebze SexvdebiT<br />

xolme, rom datanilia kavkasiis<br />

karibWe. es kavkasiis karibWe<br />

erTi iyo Tu ori, erT-erTi mTavari<br />

SekiTxva gaxldaT. mogexsenebaT,<br />

kavkasiaSi ori gadmosasvlelia<br />

_ dariali da derbenti.<br />

ufro xSirad, albaT, derbents<br />

gulisxmobdnen. magram Sua saukuneebSi<br />

ukve Zalian xSirad Cndeboda<br />

kiTxva, _ erTia es karibWe,<br />

romelsac aleqsandrem rkinis kari<br />

gaukeTa, Tu ori? Zalian xSirad<br />

Cans rukebze, rom ori karia aRniSnuli.<br />

am dros kargad icodnen,<br />

ori gadmosasvleli iyo. Savi<br />

zRvis piras mTebi pirdapir zRvamde<br />

Cadis da, am mxridan, ar iyo<br />

xolme didi sasiarulo teritoria<br />

fexiT gasavlelad. berZnebs rom<br />

davubrundeT, albaT, bevrma icis,<br />

rom, rodesac berZnebma samyaro<br />

sam nawilad dahyves, es dayofa,<br />

srulad, politikuri ambavi iyo.<br />

maT undodaT, rom garkveuli zRvari<br />

gaevloT berZnul (rac, SegviZlia<br />

vTqvaT, rom SemdegSi aris<br />

evropuli civilizacia) da aziur<br />

(romelic, am SemTxvevaSi, sparsuli<br />

iyo) civilizaciebs Soris.<br />

sparsuli gaxlavT centralizebuli<br />

saxelmwifo, tirania da, meore<br />

mxriv, evropuli demokratia, saberZneTi.<br />

Sua saukuneebis rukebs<br />

laTinurad TO MAP-s uwodeben. O<br />

aris wre, T aris am wreSi moxazuli.<br />

es iyo samyaros Zalian gamartivebuli<br />

sqema. rukaze zemoT gaxlavT<br />

azia. Cven rom varT axla<br />

miCveulebi, rom CrdiloeTi aris<br />

zemoT, es yovelTvis ase ar iyo.<br />

zemoT aris aRmosavleTi. da radganac<br />

es aRmosavleTia, viciT, rom<br />

sadRac aRmosavleTSia samoTxe. es<br />

is periodia, rodesac adamianebs<br />

iyo. es is periodia, rodesac rukas,<br />

jer kidev, funqcia ar gaaCnia,<br />

rom misi gamoyenebiT adamianma imogzauros,<br />

sadme wavides. is aris<br />

samyaros xati, Tu rogori aris<br />

RmerTis mier Seqmnili samyaro. ai,<br />

am rukaze Cans ieso qriste _ misi<br />

saxe, xelebi da fexebi _ qristes<br />

sxeuli. rodesac es xalxi monasterSi<br />

iyo (igi gaxldaT qalTa<br />

monasteri), aRniSnuli ruka meditaciisTvis<br />

sWirdebodaT. anu<br />

daaxloebiT rom warmoedginaT,<br />

rogori iyo es samyaro. berZnebs<br />

bevrad ufro realisturi warmodgena<br />

hqondaT samyarosTan dakavSirebiT.<br />

qristianobis SemosvlasTan<br />

34<br />

34 N27 (248) 14.08-4.09.2018 w.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!