cultura política de la democracia en el salvador - Plataforma ...
cultura política de la democracia en el salvador - Plataforma ...
cultura política de la democracia en el salvador - Plataforma ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Cultura <strong>política</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia <strong>en</strong> El Salvador: 2006<br />
forman su sistema político. De hecho, tres estudios in<strong>de</strong>p<strong>en</strong>di<strong>en</strong>tes publicados casi<br />
simultáneam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> distintas revistas académicas, utilizando <strong>la</strong> base <strong>de</strong> datos <strong>de</strong>l Proyecto <strong>de</strong><br />
Opinión Pública <strong>en</strong> América Latina <strong>de</strong> <strong>la</strong> Universidad <strong>de</strong> Van<strong>de</strong>rbilt 69 <strong>en</strong>contraron que <strong>la</strong><br />
victimización directa por <strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cia y <strong>la</strong> s<strong>en</strong>sación <strong>de</strong> inseguridad afectan <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong> apoyo a<br />
los sistemas políticos <strong>en</strong> Guatema<strong>la</strong> y El Salvador. Uno <strong>de</strong> los estudios incorporó también <strong>el</strong><br />
análisis <strong>de</strong> los datos <strong>de</strong> Nicaragua, pero <strong>en</strong> ese país -que no ti<strong>en</strong>e los mismos niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> viol<strong>en</strong>cia<br />
que sus vecinos <strong>de</strong>l norte- <strong>la</strong> afectación <strong>de</strong>l apoyo al sistema sólo prov<strong>en</strong>ía directam<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l<br />
hecho <strong>de</strong> haber sido afectado por un crim<strong>en</strong>.<br />
La viol<strong>en</strong>cia y <strong>la</strong> inseguridad se han convertido <strong>en</strong> un f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o que no pue<strong>de</strong> ser sos<strong>la</strong>yado <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />
estudio <strong>de</strong> <strong>la</strong> estabilidad <strong>de</strong>mocrática, no solo porque altos niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> inseguridad supon<strong>en</strong> cierto<br />
tipo <strong>de</strong> inestabilidad social, sino también, y sobre todo, porque <strong>en</strong> <strong>el</strong> fondo, <strong>el</strong>evados niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong><br />
criminalidad vulneran <strong>el</strong> Estado <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho, erosionan <strong>la</strong> capacidad <strong>de</strong> mant<strong>en</strong>er <strong>el</strong> or<strong>de</strong>n por<br />
parte <strong>de</strong> <strong>la</strong>s instituciones y minan <strong>la</strong>s actitu<strong>de</strong>s ciudadanas a favor <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia. En tal<br />
s<strong>en</strong>tido, este capítulo pres<strong>en</strong>ta los resultados <strong>de</strong>l estudio 2006 sobre <strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cia y opiniones<br />
sobre <strong>el</strong> Estado <strong>de</strong> <strong>de</strong>recho, al tiempo que busca medir <strong>el</strong> impacto <strong>de</strong>l crim<strong>en</strong> -medido como<br />
victimización directa <strong>de</strong> un hecho <strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cial- y <strong>de</strong> <strong>la</strong> inseguridad sobre <strong>el</strong> apoyo al sistema<br />
político <strong>salvador</strong>eño. 70 En primer lugar, se <strong>de</strong>scrib<strong>en</strong> los resultados refer<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> victimización,<br />
quiénes son <strong>la</strong>s víctimas más frecu<strong>en</strong>tes, <strong>la</strong> conducta <strong>de</strong> <strong>de</strong>nunciar los <strong>de</strong>litos y su vincu<strong>la</strong>ción<br />
con <strong>la</strong> confianza <strong>en</strong> <strong>el</strong> sistema; <strong>en</strong> segundo lugar, se pres<strong>en</strong>tan los resultados refer<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong><br />
percepción <strong>de</strong> inseguridad <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción y su vincu<strong>la</strong>ción con <strong>el</strong> apoyo al sistema. Finalm<strong>en</strong>te,<br />
se pres<strong>en</strong>tan <strong>la</strong>s conclusiones.<br />
6.1 La victimización por crim<strong>en</strong><br />
En <strong>la</strong> <strong>en</strong>cuesta se preguntó a los ciudadanos por sus experi<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> victimización por<br />
<strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cia. En concreto, <strong>la</strong> pregunta fue formu<strong>la</strong>da <strong>de</strong> <strong>la</strong> sigui<strong>en</strong>te forma: “VIC1. ¿Ha sido<br />
víctima <strong>de</strong> una agresión física o <strong>de</strong> algún hecho <strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cial <strong>en</strong> los últimos 12 meses?”. Los<br />
resultados muestran que casi <strong>el</strong> 16% <strong>de</strong> los <strong>en</strong>cuestados habían sido víctimas directas <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
<strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cia sólo <strong>en</strong> <strong>el</strong> transcurso <strong>de</strong> un año. Una comparación <strong>de</strong> estos resultados con los<br />
correspondi<strong>en</strong>tes a los obt<strong>en</strong>idos <strong>en</strong> estudios anteriores, como: “Auditoría <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia <strong>de</strong> El<br />
Salvador 1999” y “La <strong>cultura</strong> <strong>política</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>mocracia <strong>en</strong> El Salvador, 2004”, reve<strong>la</strong> que <strong>el</strong><br />
índice g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> victimización recogido por <strong>la</strong>s <strong>en</strong>cuestas habría bajado <strong>en</strong> los últimos años. En<br />
1999, <strong>el</strong> porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> g<strong>en</strong>te victimizada por <strong>la</strong> viol<strong>en</strong>cia criminal alcanzó <strong>el</strong> 22% y <strong>en</strong> 2004 fue<br />
<strong>de</strong> 17.1%.<br />
Aunque <strong>la</strong> reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong> victimización más significativa se dio <strong>en</strong>tre 1999 y 2004, y <strong>la</strong>s<br />
difer<strong>en</strong>cias <strong>en</strong>tre 2004 y 2006 no pue<strong>de</strong>n ser consi<strong>de</strong>radas estadísticam<strong>en</strong>te importantes, lo cierto<br />
69 S<strong>el</strong>igson, Mitch<strong>el</strong>l y Azpuru, Dinorah. “Las dim<strong>en</strong>siones y <strong>el</strong> impacto político <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción<br />
guatemalteca”. En Bixby, Luis Rosero (ed). Pob<strong>la</strong>ción <strong>de</strong>l istmo 2000: Familia, migración, viol<strong>en</strong>cia y medio ambi<strong>en</strong>te. San<br />
José: C<strong>en</strong>tro C<strong>en</strong>troamericano <strong>de</strong> Pob<strong>la</strong>ción.<br />
Pérez, Or<strong>la</strong>ndo. (2003). Democratic Legitimacy and Public Insecurity: Crime and Democracy in El Salvador and Guatema<strong>la</strong>.<br />
Political Sci<strong>en</strong>ce Quaterly, 118 (4). Winter 2003-2004.<br />
Cruz, José Migu<strong>el</strong>. (2003). Viol<strong>en</strong>cia y <strong>de</strong>mocratización <strong>en</strong> C<strong>en</strong>troamérica: <strong>el</strong> impacto <strong>de</strong>l crim<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> legitimidad <strong>de</strong> los<br />
regím<strong>en</strong>es <strong>de</strong> posguerra. América Latina Hoy 35, p 19-59.<br />
70 Debe t<strong>en</strong>erse <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta que <strong>la</strong> victimización por crim<strong>en</strong> medida <strong>en</strong> esta investigación se refiere sólo a <strong>la</strong> que es posible recoger<br />
a través <strong>de</strong>l cuestionario utilizado <strong>en</strong> <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>te <strong>en</strong>cuesta. Se excluy<strong>en</strong>, por tanto, otros tipos <strong>de</strong> victimización <strong>de</strong> viol<strong>en</strong>cia<br />
criminal, que aunque importantes no pue<strong>de</strong>n ser recogidos por <strong>la</strong> <strong>en</strong>cuesta, por ejemplo, los homicidios. En tal s<strong>en</strong>tido, esta<br />
investigación no cubre todas <strong>la</strong>s modalida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> viol<strong>en</strong>cia criminal que se sufr<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> país.<br />
107