Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
http://www.iep.org.pe<br />
Política<br />
y<br />
Sociología<br />
incluyente”, en la terminología <strong>de</strong> Stepan (ibid.:76). Los mi li ta res en <strong>el</strong> go -<br />
bierno <strong>de</strong>s<strong>de</strong> 1992, aplicaron una política cercana al “corporativismo exclu -<br />
yente”, caracterizada por intentos <strong>de</strong> excluir las organizaciones autónomas<br />
<strong>de</strong> la arena política, porque pue<strong>de</strong>n obstruir <strong>el</strong> nuevo sistema político y económico;<br />
no utilización <strong>de</strong> políticas distributivas en las etapas iniciales, polí -<br />
ticas <strong>de</strong> bienestar para grupos específicos y, primordialmente, medidas<br />
coercitivas; coalición con la burguesía internacional y los tecnócratas; ubica -<br />
ción <strong>de</strong> los enemigos principales en los li<strong>de</strong>res populistas y radicales y las<br />
organizaciones autónomas <strong>de</strong> los trabajadores; énfasis en la consolidación<br />
“post-populista” (Stepan, loc. cit.).<br />
Se trata, en <strong>el</strong> gobierno actual, <strong>de</strong> un “corporativismo imperfecto”, da -<br />
das las características peculiares d<strong>el</strong> régimen cívico-militar que mantiene<br />
formas <strong>de</strong>mocráticas. Su logro más perfilado <strong>de</strong> encuadre <strong>de</strong> la población,<br />
son las rondas campesinas que han organizado —o controlado—. Los in -<br />
tentos similares en las ciuda<strong>de</strong>s, para organizar rondas urbanas no han teni -<br />
do éxito. La coerción sobre los trabajadores urbanos organizados ha sido<br />
re la ti va, por la <strong>de</strong> bi li dad <strong>de</strong> és tos <strong>de</strong> bi do a la cri sis y <strong>el</strong> pro ce so <strong>de</strong> <strong>de</strong> sin te -<br />
gra ción que ha vi vi do <strong>el</strong> país en los úl ti mos años.<br />
22<br />
La apreciación que hacen los militares <strong>de</strong> los partidos políticos ha per -<br />
manecido esencialmente invariable. Des<strong>de</strong> <strong>el</strong> teniente coron<strong>el</strong> Morla Concha<br />
en 1933 a los mi li ta res <strong>de</strong> los 90, pa san do por <strong>el</strong> ge ne ral Ve las co, los<br />
uniformados consi<strong>de</strong>ran al sistema <strong>de</strong> partidos políticos como uno <strong>de</strong> los<br />
principales responsables <strong>de</strong> la división <strong>de</strong> la sociedad. En algunos momentos<br />
han intentado <strong>el</strong>iminarlos y reemplazarlos por otro tipo <strong>de</strong> organizacio -<br />
nes, como ocurrió con <strong>el</strong> Gobierno Revolucionario <strong>de</strong> la Fuerza Armada a<br />
partir <strong>de</strong> 1968. En otras circunstancias, como ahora, preten<strong>de</strong>n reducirlos a<br />
una posición subordinada y mantenerlos como un <strong>el</strong>emento <strong>de</strong>corativo<br />
<strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> un esquema <strong>de</strong> representación que no pasa fundamentalmente<br />
por los par ti dos. Lo que ha cam bia do en tre 1968 y 1992 —a<strong>de</strong> más d<strong>el</strong> tipo<br />
<strong>de</strong> go bier no— es <strong>el</strong> án gu lo <strong>de</strong> la crí ti ca a los par ti dos. En 1968, la opo si -<br />
ción a los par ti dos se en fo ca ba <strong>de</strong>s <strong>de</strong> un pun to <strong>de</strong> vis ta po pu lis ta. En 1992<br />
<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>el</strong> án gu lo d<strong>el</strong> “ad mi nis tra dor mo <strong>de</strong>r ni za dor”, que tie ne como meta la<br />
efi cien cia y la <strong>el</strong>i mi na ción <strong>de</strong> los con flic tos y cree que “los par ti dos no ha -<br />
cen más que introducir consi<strong>de</strong>raciones irracionales en la búsqueda eficiente<br />
<strong>de</strong> metas en las cuales todos <strong>de</strong>berían coincidir. El adversario administrativo<br />
<strong>de</strong> los par ti dos pue <strong>de</strong> usar cual quier ves ti men ta, pero es más pro ba ble que<br />
lle ve uni for me y no ro pas ci vi les” (Hun ting ton 1972:355). En 1992 lle van<br />
uniforme y ropas civiles.<br />
2. De Arg<strong>el</strong>ia al Perú<br />
<strong>Las</strong> doc tri nas <strong>de</strong> la gue rra to tal y la gue rra re vo lu cio na ria son par te<br />
esencial d<strong>el</strong> sustento teórico que justifica, en <strong>el</strong> pensamiento militar, su in -<br />
tervención en <strong>el</strong> gobierno en <strong>de</strong>terminadas circunstancias. Pero existen concepciones<br />
más genéricas respecto al rol organizador y civilizador d<strong>el</strong> ejérci-