Establecimiento de cuatro especies de Quercus en el sur de la ...
Establecimiento de cuatro especies de Quercus en el sur de la ...
Establecimiento de cuatro especies de Quercus en el sur de la ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Discusión g<strong>en</strong>eral<br />
profundas que van a ser <strong>la</strong>s más <strong>de</strong>terminantes durante <strong>el</strong> verano, <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se secan<br />
<strong>la</strong>s capas superficiales. Debido a esto, <strong>la</strong>s medidas <strong>de</strong> humedad realizadas <strong>en</strong> <strong>el</strong> verano<br />
no fueron muy difer<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> unos puntos <strong>de</strong> muestreo a otros, ya que se realizaron a<br />
poca profundidad (máximo 20 cm). Sería interesante <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r métodos <strong>de</strong> muestreo<br />
<strong>de</strong> humedad <strong>de</strong>l su<strong>el</strong>o que fueran rápidos y con posibilidad <strong>de</strong> realizarse a distintas<br />
profundida<strong>de</strong>s.<br />
Con respecto a <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia con <strong>la</strong>s herbáceas, varios estudios han mostrado<br />
como éstas consum<strong>en</strong> muchos recursos hídricos durante su crecimi<strong>en</strong>to, limitando así<br />
<strong>la</strong> superviv<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong>s plántu<strong>la</strong>s leñosas <strong>en</strong> sus primeras fases <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo (Davis et<br />
al., 1999, Rey B<strong>en</strong>ayas et al., 2005). Este efecto no se <strong>en</strong>contró <strong>en</strong> nuestro estudio. Sin<br />
embargo, hay que t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s condiciones meteorológicas <strong>de</strong>l año, ya que<br />
durante <strong>el</strong> verano <strong>la</strong> precipitación fue prácticam<strong>en</strong>te nu<strong>la</strong>, y como ya se com<strong>en</strong>tó <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />
capítulo 3, esto pue<strong>de</strong> haber sido <strong>la</strong> causa <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>de</strong>saparición <strong>de</strong> los patrones espaciales<br />
y <strong>de</strong> <strong>la</strong>s asociaciones <strong>en</strong>tre variables ambi<strong>en</strong>tales y establecimi<strong>en</strong>to que se esperaba<br />
<strong>en</strong>contrar, pues todos los sitios estaban muy secos. En los años muy secos <strong>la</strong><br />
superviv<strong>en</strong>cia es muy baja y no se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran patrones <strong>de</strong> agregación espacial (Quero,<br />
2007a) Por otro <strong>la</strong>do, <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> herbáceas disminuyó <strong>el</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Q.<br />
faginea, pudi<strong>en</strong>do ser ésta una consecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia, bi<strong>en</strong> por luz, bi<strong>en</strong> por<br />
agua (Davis et al., 1999; Holmgr<strong>en</strong> et al., 2000)<br />
Otro <strong>de</strong> los factores consi<strong>de</strong>rados ha sido <strong>la</strong> luz, ya que este recurso es <strong>de</strong> gran<br />
importancia y pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>terminar <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>especies</strong> <strong>en</strong> los ecosistemas<br />
(Beckage y C<strong>la</strong>rk, 2003). En esta tesis se ha comprobado como <strong>la</strong> luz influye <strong>en</strong> distintas<br />
fases <strong>de</strong>l establecimi<strong>en</strong>to, ac<strong>el</strong>erando <strong>el</strong> tiempo <strong>de</strong> emerg<strong>en</strong>cia (capítulo 4) o<br />
modificando variables <strong>de</strong> tipo morfológico (capítulos 3 y 4), especialm<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s r<strong>el</strong>ativas<br />
a <strong>la</strong>s hojas, ya que éstas pose<strong>en</strong> una <strong>el</strong>evada p<strong>la</strong>sticidad (Ramírez‐Vali<strong>en</strong>te et al., 2009).<br />
Asimismo, <strong>la</strong> respuesta <strong>de</strong> <strong>la</strong>s p<strong>la</strong>ntas a <strong>la</strong> luz se vio modificada por <strong>la</strong> interacción con<br />
otros factores (madre y humedad <strong>de</strong>l su<strong>el</strong>o, capítulo 4). La luz también <strong>de</strong>terminó <strong>el</strong><br />
crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> una mayor cobertura <strong>de</strong> herbáceas (capítulo 3), que a su vez influyó <strong>en</strong><br />
<strong>el</strong> establecimi<strong>en</strong>to. Queda así <strong>de</strong> manifiesto <strong>la</strong> <strong>en</strong>orme heterog<strong>en</strong>eidad <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />
combinaciones <strong>en</strong>tre los factores y procesos ecológicos, y <strong>la</strong> importancia <strong>de</strong> su<br />
159