3.2.1. Medición <strong>de</strong> efectos sobre el empleo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 583.2.2. I<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong> lo que se quiere medir . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 593.2.3. Indicadores para la medición <strong>de</strong> efectos sobre el empleo . . . . . . . . . . . . . . . . 614. PRÁCTICAS DE EVALUACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 634.1. Evaluación intermedia <strong>de</strong> programas cofinanciados por el FSE . . . . . . . . . . . . . . . . 644.2. Ejemp<strong>los</strong> <strong>de</strong> buenas prácticas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 694.2.1. Una estrategia <strong>de</strong> autoevaluación: Ostrobothnian <strong>de</strong>l Sur. Finlandia . . . . . . . . 694.2.2. Evaluación intermedia <strong>de</strong> la iniciativa comunitaria Interreg II en el Alto Rhin:la implementación <strong>de</strong> una metodología participativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 724.2.3. Evaluación <strong>de</strong> la innovación en la primera fase ADAPT. Grecia . . . . . . . . . . . 764.2.4. Evaluación intermedia <strong>de</strong> <strong>los</strong> Programas Operativos y <strong>de</strong>l MarcoComunitario <strong>de</strong> Apoyo cofinanciado por el FSE, 1994-1999. Irlanda . . . . . . . 804.2.5. Evaluación ex-post <strong>de</strong> Programas Objetivo 2, 1989-1993 . . . . . . . . . . . . . . . . 834.2.6. Evaluación temática <strong>de</strong>l DOCUP Objetivo 2, 1994-1996.Región <strong>de</strong> Yorkshire y Humbersi<strong>de</strong> . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 865. CONSIDERACIONES FINALES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90ANEXO: MODELOS DE EVALUACIÓN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 971. El mo<strong>de</strong>lo CIPP: Contexto, Input, Proceso y Producto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 981.1. El mo<strong>de</strong>lo CIPP como estrategia para el perfeccionamiento <strong>de</strong> <strong>los</strong> sistemas . . . . 991.2. Las dimensiones <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo CIPP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 991.3. El mo<strong>de</strong>lo CIPP como enfoque sistémico <strong>de</strong> la evaluación . . . . . . . . . . . . . . . 1042. El método evaluativo centrado en el cliente . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1052.1. Las aportaciones <strong>de</strong> Stake . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1052.2. La evaluación respon<strong>de</strong>nte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1062.3. Evaluación preor<strong>de</strong>nada versus evaluación respon<strong>de</strong>nte . . . . . . . . . . . . . . . . 1062.4. La estructura <strong>de</strong> la evaluación respon<strong>de</strong>nte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1083. La evaluación innovativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1113.1. La evaluación innovativa: un paradigma socio-antropológico . . . . . . . . . . . . . . 1123.2. Organización y métodos <strong>de</strong> la evaluación innovativa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112BIBLIOGRAFÍA BÁSICA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1156
HITZAURREAPREFACIOInolako zalantzarik gabe, premiazkoaketa funtsezkoak dira ebaluazio prozesuak,herri administrazioaren erakun<strong>de</strong>ek etorkizuneanizan ditzaketen eskuhartzeak berenlegezko helburuetarantz gidatzeko eta orientatzeko.Alabaina, sarri askotan ikustendugunez, ebaluazioen emaitzek iruzur egitendiete bai politiken antolatzaileei bai haienonuradunei eta, azken finean, gizarte osoari.Administrazio erakun<strong>de</strong>ok beti izan duguargi eta garbi ebaluazioa instituzionalizatzekojoera, eta batzuetan lortu dugun gauzabakarra zera izan da, legalitatearen printzipioagor<strong>de</strong>tzea, ekonomiaren gar<strong>de</strong>na izatea,eta abar, hau da, administrazioaren prozedurabetetze hutsa. Baina gaur egun, esandakohori guztia ez da nahikoa.Gure ikuspegitik begiratuz, ebaluazioak,objektibotasun eta neutraltasun printzipioetanoinarriturik, al<strong>de</strong>z aurreko akordio baterairistera eskatzen die ebaluazioaren edukieta hedapenean parte hartzen duten agenteguztiei. Ebaluazioaren onuradunen asetasunmaila zein politika ku<strong>de</strong>atzaile edo sustatzaileenada interesatzen zaiguna, baldin etaezarritako prozesuek etorkizuneko programazioakhobetzeko ildoen nondik-norakoariburuzko informazioa ematen badute.Une hau egokia iruditu zaigu, ebaluazioeraginkorrari dagokion esparru kontzeptualeansakontzeko eta ebaluazioaren erabilgarritasunabermatzen duten irizpi<strong>de</strong>ak aztertzeko.Hortaz, lan koa<strong>de</strong>rnoetako ale hauebaluazio prozesuak antolatzeko eta diseinatzekobehar diren orientabi<strong>de</strong>ei eskaintzeaerabaki dugu.Resulta incuestionable la utilización <strong>de</strong>procedimientos <strong>de</strong> evaluación en las intervencionespúblicas que las guíen y orientenhacia la consecución <strong>de</strong> sus legítimos objetivosen actuaciones <strong>de</strong> futuro. Sin embargo,en muchas ocasiones constatamos que <strong>los</strong>resultados <strong>de</strong> las evaluaciones <strong>de</strong>fraudanbien a <strong>los</strong> planificadores <strong>de</strong> las políticas,bien a <strong>los</strong> beneficiarios <strong>de</strong> las mismas, y en<strong>de</strong>finitiva a la sociedad en general.Las administraciones hemos tenido<strong>de</strong>s<strong>de</strong> siempre una clara tentación por institucionalizarla evaluación <strong>de</strong> forma que aveces lo único que hemos conseguido esvelar por el principio <strong>de</strong> legalidad, la transparenciaeconómica... para dar conformida<strong>de</strong>n <strong>de</strong>finitiva al procedimiento administrativo.En la actualidad esto se muestra claramenteinsuficiente.Des<strong>de</strong> nuestro punto <strong>de</strong> vista la evaluaciónexige, <strong>de</strong>ntro <strong>de</strong> unos principios básicos<strong>de</strong> objetividad y neutralidad, un acuerdoprevio entre <strong>los</strong> diversos agentes implicadossobre el contenido y alcance <strong>de</strong> la misma.Interesa tanto el grado <strong>de</strong> satisfacción <strong>de</strong> <strong>los</strong>beneficiarios como el <strong>de</strong> <strong>los</strong> propios gestores<strong>de</strong> las políticas o el <strong>de</strong> sus propulsores,siempre que <strong>los</strong> <strong>procesos</strong> establecidos proporcioneninformación que apunten hacialíneas <strong>de</strong> mejora en futuras programaciones.Nos ha parecido un buen momento paraprofundizar en el marco conceptual querequiere una evaluación eficaz y sobre <strong>los</strong>criterios que garantizan su utilidad. Por ellohemos <strong>de</strong>cidido <strong>de</strong>dicar este número <strong>de</strong> laColección Cua<strong>de</strong>rnos <strong>de</strong> Trabajo a proporcionarorientaciones para proce<strong>de</strong>r a la organizacióny diseño <strong>de</strong> <strong>procesos</strong> <strong>de</strong> evaluación.7
- Page 1 and 2: 28ORGANIZACIÓNY DISEÑO DE LOSPROC
- Page 3 and 4: COLECCIÓN: CUADERNOS DE TRABAJO-FO
- Page 5: ÍNDICEHITZAURREA/PREFACIO . . . .
- Page 9 and 10: PRESENTACIÓNLa evaluación se ha c
- Page 11 and 12: 1. La evaluaciónConceptos
- Page 13 and 14: una intervención, proyecto o progr
- Page 15 and 16: adican en que los métodos utilizad
- Page 17 and 18: • Captar los efectos e impactos p
- Page 19 and 20: que en el caso norteamericano, el d
- Page 21 and 22: ❏ TransparenciaEl principio de tr
- Page 23 and 24: no monetarias; en el ACU los efecto
- Page 25 and 26: ado un plan o un programa resulta o
- Page 27 and 28: 2. La evaluación de programasen la
- Page 29 and 30: • Objetivo nº 4: Adaptación de
- Page 31 and 32: ción de los indicadores, las técn
- Page 33 and 34: 2.3.1. Fase A : Mandato de Evaluaci
- Page 35 and 36: • Cuáles son los problemas econ
- Page 37 and 38: • Asegurar que se han cumplido lo
- Page 39 and 40: 1996 14 una serie de orientaciones
- Page 41 and 42: Figura 5SEGUIMIENTOREALIZACIÓN(Eje
- Page 43 and 44: Figura 7EJEMPLO DE ARTICULACIÓN
- Page 45 and 46: Realizaciones, resultados e impacto
- Page 47 and 48: ciones, resultados y objetivos, seg
- Page 49 and 50: minar si los objetivos fijados en l
- Page 51 and 52: Figura 8ESTIMACIÓN DE EFECTOS E IM
- Page 53 and 54: Por su parte, las técnicas de los
- Page 55 and 56: 3. Programa MEANSIdentificación y
- Page 57 and 58:
• ¿Cómo distinguir los efectos
- Page 59 and 60:
de empleo, provisión de nuevas dem
- Page 61 and 62:
gibles como beneficiarios de dicha
- Page 63 and 64:
4. Prácticas de evaluación
- Page 65 and 66:
Figura 12MODELO CIPPCONTEXTOIMPUTPR
- Page 67 and 68:
• Eficacia: Definida como el grad
- Page 69 and 70:
• Pertinencia: La evaluación de
- Page 71 and 72:
• Grupos de trabajo para:• El d
- Page 73 and 74:
económica y social de las regiones
- Page 75 and 76:
• Utilización de diversas fuente
- Page 77 and 78:
Figura 14ESTRUCTURA CONCEPTUAL Y CR
- Page 79 and 80:
“Eficacia innovadora” 35 . Del
- Page 81 and 82:
METODOLOGÍAEl enfoque metodológic
- Page 83 and 84:
4.2.5. EVALUACIÓN EX-POST DE PROGR
- Page 85 and 86:
egionales sobre los resultados gene
- Page 87 and 88:
gráfica, los movimientos migratori
- Page 89 and 90:
obtención de conclusiones sobre la
- Page 91 and 92:
5. Consideraciones finalesAtendiend
- Page 93 and 94:
• Una lógica de pluralidad, que
- Page 95 and 96:
• Directos Complejos: vinculados
- Page 97 and 98:
AnexoModelos de Evaluación
- Page 99 and 100:
Tanto la información útil (para e
- Page 101 and 102:
MODELO CIPP. DIMENSIONES DEL PROCES
- Page 103 and 104:
lo mismo. Las metas y procedimiento
- Page 105 and 106:
2. La evaluación desempeña un pap
- Page 107 and 108:
PRINCIPALES DISTINCIONES ENTRE LA E
- Page 109 and 110:
debe proporcionar una estructura ad
- Page 111 and 112:
criterios que deben ser valorados.
- Page 113 and 114:
sociales o los historiadores natura
- Page 115 and 116:
Bibliografía Básica“Orientacion