03.06.2013 Views

ekonomika saxelmwifo

ekonomika saxelmwifo

ekonomika saxelmwifo

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

es<br />

sainteresoa<br />

XX saukunis 30-ani wlebis ekonomikuri krizisi<br />

msoflio ekonomikisaTvis pirveli mniSvnelovani gakveTili iyo XX saukunis<br />

30-ani wlebis ekonomikuri krizisi. es iyo periodi, rodesac msoflio<br />

ekonomikuri ganviTarebis centrma evropidan gadainacvla amerikis SeerTebul<br />

StatebSi. Tumca, am krizisis gamomwvevi mizezebi dRevandeli msoflio<br />

ekonomikuri krizisis gamomwvevi faqtorebisagan gansxvavebuli iyo da Sedegebic<br />

ufro mZime. kerZod mosaxleobis dabali msyidvelobiTunarianobis<br />

gamo warmoebul produqciaze mniSvnelovnad daeca moTxovna, ramac gamoiwvia<br />

didi raodenobiT saqonlis gausaRebloba, `Cawola~. amas Sedegad mohyva<br />

savaWro, samrewvelo, satransporto kompaniebis da aseve msxvili sabanko<br />

struqturebis masobrivi gakotreba, fasiani qaRaldebis katastrofuli gaufasureba.<br />

1932 wels aSS-s samrewvelo produqciis moculoba TiTqmis 50%iT<br />

Semcirda, 80%-iT Semcirda avtomobilebis warmoeba. gakotrda aTasobiT<br />

banki, sagareo vaWroba Semcirda 3-jer da qveynis <strong>ekonomika</strong> daeca 1911 wlis<br />

doneze. umuSevrobam moicva mosaxleobis naxevari.<br />

imdroindeli mmarTvelebi iZulebuli iyvnen gamoeyenebinaT <strong>saxelmwifo</strong><br />

stimulirebis, regulirebis da ekonomikis dagegmvis ufro aqtiuri meqanizmebi.<br />

mis mier SemuSavebuli iqna ekonomikuri krizisidan gamosvlis e.w<br />

`axali kursi~. es iyo <strong>ekonomika</strong>Si <strong>saxelmwifo</strong> regulirebis cnobili keinsianizmis<br />

Teoriebis realizacia.<br />

j.m keinsi, romlis zogadi Teoriis arsi mdgomareobda imaSi, rom sabazro<br />

meqanizmi veRar moqmedebs avtomaturad. bunebaSi ar arsebobs srulyofili<br />

konkurencia, rom sabazro ekonomikis gamarTuli, mdgradi funqcionireba<br />

SeuZlebelia Tu ar moxda <strong>saxelmwifo</strong>s Careva <strong>ekonomika</strong>Si. keinsma faqtiurad<br />

daasabuTa, rom <strong>saxelmwifo</strong>s Careva <strong>ekonomika</strong>Si, mTavrobis funqciebis<br />

gafarToeba erTaderTi saSualebaa ekonomikuri krizisebis, depresiis, umu-<br />

Sevrobis Tavidan asacileblad, rom ganviTarebuli kapitalizmis pirobebSi<br />

yvela mniSvnelovani problemis gadawyveta unda veZeboT ara resursebis miwodebis<br />

sferoSi, aramed moTxovnis sferoSi. swored efeqtiani moTxovna,<br />

misi komponentebi, moxmareba da dagroveba aris ekonomikuri zrdisa da wonasworobis<br />

mTavari wyaro.<br />

swored aRniSnuli Teoria gaxda safuZveli imisa, rom amerikis SeerTebulma<br />

Statebma moaxdina aqtiuri Careva qveynis <strong>ekonomika</strong>Si da ganaxorciela<br />

radikaluri maregulirebeli da iZulebiTi RonisZiebebi.<br />

aseTma kompleqsurma RonisZiebebma qveyana katastrofuli mdgomareobidan<br />

gamoiyvana.<br />

Tanamedrove ekonomikuri krizisi da krizisidan gamosavlis Zieba<br />

Tanamedrove msoflio ekonomikuri krizisis ZiriTad mizezad miCneulia<br />

amerikis umsxvilesi ipoTekuri kompaniebis gauzrebeli, xSir SemTxvevaSi<br />

araprognozirebadi moqmedeba; kerZod, obligaciebis didi raodenobiT gayidva,<br />

misi gaumWirvaloba, sakredito da sainvesticio funqciebis Serwymaareva.<br />

ramac momxmareblisTvis ipoTekuri kreditebis aReba gaamartiva da<br />

mimoqcevaSi dolaris moculobis mkveTri zrda<br />

gamoiwvia. amas mohyva sabanko seqtoris sruli<br />

kraxi. am process Tan sdevda safondo birJis<br />

krizisi; finansuri instrumentebis arasworad<br />

gamoyeneba; navTobis fasebis SesamCnevi gaZvireba;<br />

saerTaSoriso sareitingo saagentoebis xSirad<br />

araswori Sefasebebi da rac yvelaze mTavaria aSSs<br />

maregulirebeli samsaxurebis (`federaluri<br />

197

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!