21.12.2013 Views

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

da arc iq da arc aq adgilobrivi mcxovreblebi mdinares kalnideres<br />

ar uwodeben, aramed _ kalende[r]is. TurqeTSi aris<br />

mdinare saxelwodebiT dere<br />

remen<br />

mende<br />

dere<br />

resi<br />

si, rac sityvasityviT `wisqvilis<br />

xevs~ niSnavs (baqraZe, 2003: 18).<br />

cnobilia, rom qarTul da kolxur warmoqmnil hidronimeb-<br />

Si gavrcelebulia -ur<br />

ur//-ul<br />

ul sufiqsi. damoukideblad -ur<br />

ur// -ul<br />

da kninobiTobis a-s darTviT: -ur<br />

ur-a//-ul<br />

ul-a. magaliTad, -ur<br />

ur:<br />

eng-ur<br />

ur-i, tex-ur<br />

ur-i (mdinareebi kolxeTSi); -ul<br />

ul: riwe-ul<br />

ul-i, Sara-ul<br />

ul-i (mdinareebi raWaSi). es sufiqsi kninobiTobis a-s darTviT<br />

ufro gavrcelebulia: Zir-ul<br />

ul-a (mdinare zemo imereT-<br />

Si), qvedr-ul<br />

ul-a (mdinare raWaSi), -ura<br />

ura: laiS-ura<br />

ura, Cix-ura<br />

(mdinareebi imereTSi da sxva (a. Rlonti). aRniSnuli magali-<br />

Tebidan gamomdinare, SeiZleba vivaraudoT, rom mdinare kalende[r]is<br />

adrindeli saxelwodeba iyo kale<br />

lend<br />

nd-u[r]a an kalend<br />

lendu[r]i<br />

da SesaZlebelia fuZed sazogado arsebiTi saxeli, an<br />

toponimi iyos. analogiurad warmoqmnili hidronimia Sqapaj-<br />

uri Rali `Sqapajuri Rele~ (koptone, arqabi, TurqeTi _<br />

o. memiSiSi).<br />

toponimi kalend<br />

lend-ur<br />

ur-i (kalenduri, kalendura), zemoT naxsenebi<br />

okandale, okandaleSi Rali (okandele) kavSirSia kalandas<br />

dResaswaulTan, romlis warmarTuli warmoSobis miuxedavad<br />

is kargad adaptirebuli iyo qristianobasTan. saqar-<br />

TveloSi is xis kultTanac SeiZleba yofiliyo kavSirSi. mosaxleobas<br />

is mainc qristianul dResaswaulebTan dakavSirebiT<br />

hqonda gaazrebuli da ara warmarTobasTan. amitom mosaxleobis<br />

cnobierebaSi ar iwvevda winaaRmdegobas is, rom warmarTuli<br />

warmoSobis dasaxlebuli punqtisa da mdinares axlos aSenebuli<br />

iyo eklesia, romlis nangrevebi axlac dasturdeba zemoT<br />

aRniSnul dasaxlebaSi. TviTon termini kalanda warmo-<br />

SobiT ukavSirdeba laTinursa da berZnuls.<br />

Cveni azriT, toponimi `kalende[r]i~ da hidronimi `kalende[r]iS<br />

Rali~ unda aixsnas berZnul-romauli gavleniT. toponimi<br />

`kalende[r]i~ formis mixedviT SedarebiT axlos dgas la-<br />

Tinur Calendae-sTan.<br />

lazur yofaSi kaland-is dResaswaulis adgilis gansazRvra<br />

sakvlvia.<br />

T a m a r v a S a k i Z e, n i n o j o r b e n a Z e<br />

viTarebiTbrunvisformian saxelTa morfologiuri<br />

da sintaqsur-semantikuri semantikuri statusisaTvis<br />

viTarebiTbrunvisformiani saxeli, romelic sintaqsurad<br />

ubralo damateba, viTarebis, adgilis, droisa Tu miznis garemoeba<br />

an Sedgenili Semasmenlis saxeladi nawili SeiZleba<br />

iyos, yovelTvis imarTvis zmnis, mimGeobisa da masdarisagan<br />

(viT. brunvis formiT) da amavdroulad Tavadac marTavs substantiur<br />

msazGvrels naTesaobiT brunvaSi:<br />

a) wavida, wasuli, wasvla<br />

wyl-is mosatan-ad<br />

b) mivida, misuli, misvla<br />

megobr-is saxl-a-mde (º mdis)<br />

zmnis, mimGeobisa Tu masdaris mier viTarebiTi brunvis<br />

formiT marTuli saxeli Tavis mxriv brunvaSi iTanxmebs TanxmovanfuZian<br />

an xmovanfuZian msazGvrels, magram Tanamedrove<br />

qarTulSi (Zveli qarTulisagan gansxvavebiT) aseT SemTxvevebSi<br />

nulsafexurebrivi SeTanxmeba gvaqvs (Sdr. Zv. qarT. saxier-ad<br />

ad<br />

moZRur-ad<br />

ad, wmida-d d mowame-d):<br />

a) gadaiqca, gadaqceuli, gadaqceva<br />

did-Ø dev-ad<br />

33<br />

34

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!