arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
da arc iq da arc aq adgilobrivi mcxovreblebi mdinares kalnideres<br />
ar uwodeben, aramed _ kalende[r]is. TurqeTSi aris<br />
mdinare saxelwodebiT dere<br />
remen<br />
mende<br />
dere<br />
resi<br />
si, rac sityvasityviT `wisqvilis<br />
xevs~ niSnavs (baqraZe, 2003: 18).<br />
cnobilia, rom qarTul da kolxur warmoqmnil hidronimeb-<br />
Si gavrcelebulia -ur<br />
ur//-ul<br />
ul sufiqsi. damoukideblad -ur<br />
ur// -ul<br />
da kninobiTobis a-s darTviT: -ur<br />
ur-a//-ul<br />
ul-a. magaliTad, -ur<br />
ur:<br />
eng-ur<br />
ur-i, tex-ur<br />
ur-i (mdinareebi kolxeTSi); -ul<br />
ul: riwe-ul<br />
ul-i, Sara-ul<br />
ul-i (mdinareebi raWaSi). es sufiqsi kninobiTobis a-s darTviT<br />
ufro gavrcelebulia: Zir-ul<br />
ul-a (mdinare zemo imereT-<br />
Si), qvedr-ul<br />
ul-a (mdinare raWaSi), -ura<br />
ura: laiS-ura<br />
ura, Cix-ura<br />
(mdinareebi imereTSi da sxva (a. Rlonti). aRniSnuli magali-<br />
Tebidan gamomdinare, SeiZleba vivaraudoT, rom mdinare kalende[r]is<br />
adrindeli saxelwodeba iyo kale<br />
lend<br />
nd-u[r]a an kalend<br />
lendu[r]i<br />
da SesaZlebelia fuZed sazogado arsebiTi saxeli, an<br />
toponimi iyos. analogiurad warmoqmnili hidronimia Sqapaj-<br />
uri Rali `Sqapajuri Rele~ (koptone, arqabi, TurqeTi _<br />
o. memiSiSi).<br />
toponimi kalend<br />
lend-ur<br />
ur-i (kalenduri, kalendura), zemoT naxsenebi<br />
okandale, okandaleSi Rali (okandele) kavSirSia kalandas<br />
dResaswaulTan, romlis warmarTuli warmoSobis miuxedavad<br />
is kargad adaptirebuli iyo qristianobasTan. saqar-<br />
TveloSi is xis kultTanac SeiZleba yofiliyo kavSirSi. mosaxleobas<br />
is mainc qristianul dResaswaulebTan dakavSirebiT<br />
hqonda gaazrebuli da ara warmarTobasTan. amitom mosaxleobis<br />
cnobierebaSi ar iwvevda winaaRmdegobas is, rom warmarTuli<br />
warmoSobis dasaxlebuli punqtisa da mdinares axlos aSenebuli<br />
iyo eklesia, romlis nangrevebi axlac dasturdeba zemoT<br />
aRniSnul dasaxlebaSi. TviTon termini kalanda warmo-<br />
SobiT ukavSirdeba laTinursa da berZnuls.<br />
Cveni azriT, toponimi `kalende[r]i~ da hidronimi `kalende[r]iS<br />
Rali~ unda aixsnas berZnul-romauli gavleniT. toponimi<br />
`kalende[r]i~ formis mixedviT SedarebiT axlos dgas la-<br />
Tinur Calendae-sTan.<br />
lazur yofaSi kaland-is dResaswaulis adgilis gansazRvra<br />
sakvlvia.<br />
T a m a r v a S a k i Z e, n i n o j o r b e n a Z e<br />
viTarebiTbrunvisformian saxelTa morfologiuri<br />
da sintaqsur-semantikuri semantikuri statusisaTvis<br />
viTarebiTbrunvisformiani saxeli, romelic sintaqsurad<br />
ubralo damateba, viTarebis, adgilis, droisa Tu miznis garemoeba<br />
an Sedgenili Semasmenlis saxeladi nawili SeiZleba<br />
iyos, yovelTvis imarTvis zmnis, mimGeobisa da masdarisagan<br />
(viT. brunvis formiT) da amavdroulad Tavadac marTavs substantiur<br />
msazGvrels naTesaobiT brunvaSi:<br />
a) wavida, wasuli, wasvla<br />
wyl-is mosatan-ad<br />
b) mivida, misuli, misvla<br />
megobr-is saxl-a-mde (º mdis)<br />
zmnis, mimGeobisa Tu masdaris mier viTarebiTi brunvis<br />
formiT marTuli saxeli Tavis mxriv brunvaSi iTanxmebs TanxmovanfuZian<br />
an xmovanfuZian msazGvrels, magram Tanamedrove<br />
qarTulSi (Zveli qarTulisagan gansxvavebiT) aseT SemTxvevebSi<br />
nulsafexurebrivi SeTanxmeba gvaqvs (Sdr. Zv. qarT. saxier-ad<br />
ad<br />
moZRur-ad<br />
ad, wmida-d d mowame-d):<br />
a) gadaiqca, gadaqceuli, gadaqceva<br />
did-Ø dev-ad<br />
33<br />
34