21.12.2013 Views

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

ome<br />

melic speci<br />

cialu<br />

luri marke<br />

kere<br />

rebiT<br />

formde<br />

mdeba<br />

ba; 3) mravlo<br />

lobi<br />

biTi<br />

ricxvis pirve<br />

veli fuZe<br />

Ze, rome<br />

melic saxe<br />

xelo<br />

lobi<br />

biTis formas ud-<br />

ris; 4) mravlo<br />

lobi<br />

biTi ricxvis meore<br />

(`iri<br />

iribi<br />

bi~) fuZe<br />

Ze, rome<br />

melic<br />

metwi<br />

twilad standar<br />

darti<br />

tize<br />

zebu<br />

bulia<br />

lia.<br />

1. mxoloobiT ricxvSi fuZeTa warmoebisas saxelobiTis<br />

forma, rogorc klasmimarT aqtantTa gamomxatveli morfologiuri<br />

odenoba, upiratesad gamoiKeneba ara uSualod `irib~<br />

brunvaTa formebis sawarmoeblad, aramed meore (`irib~) fuZe-<br />

Ta warmosaqmnelad, mag.: sax. milh `mze~ _ fuZ. milh-i-, sax.<br />

as `vercxli~ _ fuZ. as-i- da sxv. am tipis magaliTebi<br />

cxadKofen, rom saxelobiTis forma, Tu -V struqturis markerebs<br />

brunvis niSanTa kuTvnilebad ar miviCnevT, `irib~ brunva-<br />

Ta fuZes edeba safuZvlad.<br />

2. meore (`iribi~) fuZe SeiZleba gamoiKenebodes rogorc<br />

klasmimarT aqtantTa brunvebis (erg<br />

erg., mic., afeqt.) sawarmoeblad,<br />

ise klasmiumarTav aqtantTa brunvis (naT<br />

naT.) sawarmoebladac.<br />

meore fuZe SeiZleba warmodgenili iKos: a) nulovani morfemiT<br />

{-∅}, roca saxelobiTi da meore fuZe formobrivad<br />

erTmaneTs emTxvevian; b) {-V} struqturis markeriT, romlis<br />

darTva, am enis fonotaqtikidan gamomdinare, bolokiduri<br />

xmovnis apokopes axdens, mag., musa<br />

`xari~ _ erg. mus-u-r (< mu-<br />

sa-u-r)...; g) {-CV} struqturis formantebiT, romelTa darTva<br />

fuZis warmoebisas semantikurad motivirebulia: {-S´u}<br />

daerTvis I gramatikuli klasis saxelebs (garda …as´ `Zma~ da<br />

mamakacTa sakuTar saxelebisa), xolo {-lÀ´<br />

À´i} gvevlineba II klasis<br />

Kvela da III klasisi erTi Jgufis saxelTaTvis (garda as´<br />

`da~ qalTa sakuTari saxelebisa). sporadulad daCndeba agreTve<br />

{-da<br />

da}, {-la<br />

la} elementebi, romlebic fuZes Sexorcebuli<br />

odindeli formantebi Canan, mag.: sax. raj `niori~ _ naT. raj-<br />

da-lÀ´ (Sdr. xunZ. raji-du<br />

du-l `id.~), sax. muC… `qari~ _ naT. mu-<br />

Cu-la<br />

la-lÀ´ º muC-u-lÀ´ da misT.<br />

3. mravlobiTi ricxvis pirveladi (martivi) fuZe, Tu morfonologiur<br />

cvlilebebs ar gaviTvaliswinebT, mravlobiTis<br />

saxelobiTs emTxveva. igi iwarmoeba sxvadasxva sufiqsebiT ({-V-<br />

bi/-mi<br />

mi}, {-da<br />

dari<br />

ri}, {-iba<br />

ibadi<br />

di/-ba<br />

badi<br />

di}, {-a}, {-i}, {-e}, {-di<br />

di}, {-lÀ´<br />

À´a}...),<br />

romelTa gamoKeneba semantikurad motivirebulia, Tumca amgvari<br />

Sepirobebuloba Tanamimdevrulad da bolomde ar aris gatarebuli.<br />

mravlobiTobis formebi nawarmoebia mxoloobiTi<br />

ricxvis saxelobiTis formebisagan (xSirad) an imave ricxvis<br />

irib brunvaTa fuZisagan (iSviaTad).<br />

4. mravlobiTi ricxvis meore (`iribi~) fuZe mTlianad moicavs<br />

mravlobiTi ricxvis saxelobiTis ucvlel an modificirebul<br />

formas. mxoloobiTi ricxvisagan gansxvavebiT, mravlobiT-<br />

Si gamoiKofa ori ZiriTadi semantikuri Jgufi: a) adami<br />

mian<br />

anTa<br />

klasi<br />

(I-II kl. _ b klasifikatoriT) da b) nivTTa Ta klasi<br />

(III<br />

kl. _ r klasifikatoriT). am or Jgufs irib brunvaTa fuZe<br />

gansxvavebulad ewarmoeba: 1) pirvel JgufSi gaerTianebul gonier<br />

sulier da maTTan gaTanabrebul arsebebs meore fuZe<br />

ewarmoeba {-alu<br />

alu}, {-lu<br />

lu}, {-u} markerebiT, romelTagan pirveli<br />

ori rTuli agebulebisaa: -a nivTis klasis saxelTa `iribi~<br />

fuZis mawarmoebelia, -l _ damoukidebeli elementi, -u _ II<br />

fuZis niSani, rac adamianis klasis markirebas axdens [gudava<br />

1971: 96]; 2) meore JgufSi Semaval nivTis klasis saxelTa fu-<br />

Zis markerebad, mxoloobiTis msgavsad, dasturdeba {-a} da<br />

{-i}, romelTagan ufro produqtiulia {-a}. rac Seexeba {-i}-s,<br />

{-i} niSniT dasrulebul sul ramdenime saxelis fuZes daer-<br />

Tvis da SerwKmis safuZvelze am ukanaskneli xmovnis dagrZelebas<br />

iwvevs, mag.: qoT-i `nabdis fexsacmelebi~ _ erg. qoT-‹-r<br />

(

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!