arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ome<br />
melic speci<br />
cialu<br />
luri marke<br />
kere<br />
rebiT<br />
formde<br />
mdeba<br />
ba; 3) mravlo<br />
lobi<br />
biTi<br />
ricxvis pirve<br />
veli fuZe<br />
Ze, rome<br />
melic saxe<br />
xelo<br />
lobi<br />
biTis formas ud-<br />
ris; 4) mravlo<br />
lobi<br />
biTi ricxvis meore<br />
(`iri<br />
iribi<br />
bi~) fuZe<br />
Ze, rome<br />
melic<br />
metwi<br />
twilad standar<br />
darti<br />
tize<br />
zebu<br />
bulia<br />
lia.<br />
1. mxoloobiT ricxvSi fuZeTa warmoebisas saxelobiTis<br />
forma, rogorc klasmimarT aqtantTa gamomxatveli morfologiuri<br />
odenoba, upiratesad gamoiKeneba ara uSualod `irib~<br />
brunvaTa formebis sawarmoeblad, aramed meore (`irib~) fuZe-<br />
Ta warmosaqmnelad, mag.: sax. milh `mze~ _ fuZ. milh-i-, sax.<br />
as `vercxli~ _ fuZ. as-i- da sxv. am tipis magaliTebi<br />
cxadKofen, rom saxelobiTis forma, Tu -V struqturis markerebs<br />
brunvis niSanTa kuTvnilebad ar miviCnevT, `irib~ brunva-<br />
Ta fuZes edeba safuZvlad.<br />
2. meore (`iribi~) fuZe SeiZleba gamoiKenebodes rogorc<br />
klasmimarT aqtantTa brunvebis (erg<br />
erg., mic., afeqt.) sawarmoeblad,<br />
ise klasmiumarTav aqtantTa brunvis (naT<br />
naT.) sawarmoebladac.<br />
meore fuZe SeiZleba warmodgenili iKos: a) nulovani morfemiT<br />
{-∅}, roca saxelobiTi da meore fuZe formobrivad<br />
erTmaneTs emTxvevian; b) {-V} struqturis markeriT, romlis<br />
darTva, am enis fonotaqtikidan gamomdinare, bolokiduri<br />
xmovnis apokopes axdens, mag., musa<br />
`xari~ _ erg. mus-u-r (< mu-<br />
sa-u-r)...; g) {-CV} struqturis formantebiT, romelTa darTva<br />
fuZis warmoebisas semantikurad motivirebulia: {-S´u}<br />
daerTvis I gramatikuli klasis saxelebs (garda …as´ `Zma~ da<br />
mamakacTa sakuTar saxelebisa), xolo {-lÀ´<br />
À´i} gvevlineba II klasis<br />
Kvela da III klasisi erTi Jgufis saxelTaTvis (garda as´<br />
`da~ qalTa sakuTari saxelebisa). sporadulad daCndeba agreTve<br />
{-da<br />
da}, {-la<br />
la} elementebi, romlebic fuZes Sexorcebuli<br />
odindeli formantebi Canan, mag.: sax. raj `niori~ _ naT. raj-<br />
da-lÀ´ (Sdr. xunZ. raji-du<br />
du-l `id.~), sax. muC… `qari~ _ naT. mu-<br />
Cu-la<br />
la-lÀ´ º muC-u-lÀ´ da misT.<br />
3. mravlobiTi ricxvis pirveladi (martivi) fuZe, Tu morfonologiur<br />
cvlilebebs ar gaviTvaliswinebT, mravlobiTis<br />
saxelobiTs emTxveva. igi iwarmoeba sxvadasxva sufiqsebiT ({-V-<br />
bi/-mi<br />
mi}, {-da<br />
dari<br />
ri}, {-iba<br />
ibadi<br />
di/-ba<br />
badi<br />
di}, {-a}, {-i}, {-e}, {-di<br />
di}, {-lÀ´<br />
À´a}...),<br />
romelTa gamoKeneba semantikurad motivirebulia, Tumca amgvari<br />
Sepirobebuloba Tanamimdevrulad da bolomde ar aris gatarebuli.<br />
mravlobiTobis formebi nawarmoebia mxoloobiTi<br />
ricxvis saxelobiTis formebisagan (xSirad) an imave ricxvis<br />
irib brunvaTa fuZisagan (iSviaTad).<br />
4. mravlobiTi ricxvis meore (`iribi~) fuZe mTlianad moicavs<br />
mravlobiTi ricxvis saxelobiTis ucvlel an modificirebul<br />
formas. mxoloobiTi ricxvisagan gansxvavebiT, mravlobiT-<br />
Si gamoiKofa ori ZiriTadi semantikuri Jgufi: a) adami<br />
mian<br />
anTa<br />
klasi<br />
(I-II kl. _ b klasifikatoriT) da b) nivTTa Ta klasi<br />
(III<br />
kl. _ r klasifikatoriT). am or Jgufs irib brunvaTa fuZe<br />
gansxvavebulad ewarmoeba: 1) pirvel JgufSi gaerTianebul gonier<br />
sulier da maTTan gaTanabrebul arsebebs meore fuZe<br />
ewarmoeba {-alu<br />
alu}, {-lu<br />
lu}, {-u} markerebiT, romelTagan pirveli<br />
ori rTuli agebulebisaa: -a nivTis klasis saxelTa `iribi~<br />
fuZis mawarmoebelia, -l _ damoukidebeli elementi, -u _ II<br />
fuZis niSani, rac adamianis klasis markirebas axdens [gudava<br />
1971: 96]; 2) meore JgufSi Semaval nivTis klasis saxelTa fu-<br />
Zis markerebad, mxoloobiTis msgavsad, dasturdeba {-a} da<br />
{-i}, romelTagan ufro produqtiulia {-a}. rac Seexeba {-i}-s,<br />
{-i} niSniT dasrulebul sul ramdenime saxelis fuZes daer-<br />
Tvis da SerwKmis safuZvelze am ukanaskneli xmovnis dagrZelebas<br />
iwvevs, mag.: qoT-i `nabdis fexsacmelebi~ _ erg. qoT-‹-r<br />
(