21.12.2013 Views

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

9. ÊÀÅÛÉÒÉ + -ÙÄÍ/-ÙëÍ/-ÙÄÍÀ/-ÙÄÍð ÍÀßÉËÀÊÉ.<br />

10. ÍÀßÉËÀÊÉ + -ÙÄÍ/-ÙëÍ/-ÙÄÍÀ/-ÙÄÍð ÍÀßÉËÀÊÉ.<br />

11. ÓÀáÄËÆÌÍÀ (ÌÀÓÃÀÒÉ ÀÍ ÌÉÌÙÄÏÁÀ) + -ÙÄÍ/-ÙëÍ/-ÙÄÍÀ<br />

ÍÀßÉËÀÊÉ (ÁÆ. ...ÌÉÜÀ æðÆÒðËÓ áóØæ {áÄËßÉ×Ã}: ÄãÀ ÌêÃÄÎ<br />

ËÉÚÒÖËÙÄÍ ÏËÁÉÍÀà ÂÖÛÂæÄÎ ËÀÜêÑìÒÓ `ÈÀÅÉÓ (`ÌÉÓ") ÅÄÆÉÒÄÁÓ<br />

ÖÈáÒÀ áÄËÌßÉ×ÄÌ: ÉÓ ÊÉ ÀÒÀ ÃÀ ÃÀÒÀãÏÁÀ (`ÚÀÒÀÖË-ÏÁ-À")<br />

ÃÀÅÖßÚÏÈ ÜÅÄÍÓ ÈÀÅËÀÓ") ÃÀ À. Û.<br />

ÜÅÄÍÉ ÃÀÊÅÉÒÅÄÁÉÈ, -ÙÄ/-ÙÄÍ/-ÙëÍ/-ÙÄÍÀ/-ÙëÍÀ/-ÙÄÍð/-ÙÄÍêÎ/-<br />

ÙÄÍì ÍÀßÉËÀÊÓ ÓÅÀÍÖÒÛÉ, ÄÒÈÉ ÛÄáÄÃÅÉÈ, ÂÀÀÜÍÉÀ ÒÀÌÃÄÍÉÌÄ<br />

×ÖÍØÝÉÀ, ÊÄÒÞÏÃ, ÉÂÉ ÂÀÌÏÉÚÄÍÄÁÀ ÂÀÍÖÓÀÆÙÅÒÄËÏÁÉÈÉ ÍÀßÉËÀÊÉÓ<br />

×ÖÍØÝÉÉÈ, ÂÅÉÜÅÄÍÄÁÓ ÌÉÌÀÒÈÖËÄÁÀÓ ÃÀ ÌÀÓÈÀÍ ÃÀÊÀÅÛÉÒÄÁÖË<br />

ÓÉÔÚÅÀÓ ÈÉÈØÏÓ ÌÄÔ ÄØÓÐÒÄÓÉÖËÏÁÀÓ ÀÍÉàÄÁÓ. ÈÖÌÝÀ, ÖÍÃÀ ÉÈØÅÀÓ,<br />

ÒÏÌ ÌÉÓÉ ÐÉÒÅÀÍÃÄËÉ ×ÖÍØÝÉÀ ÓÅÀÍÖÒÛÉ ÓáÅÀ ÍÀßÉËÀÊÄÁÈÀÍ<br />

ÛÄÃÀÒÄÁÉÈ ÛÄÓÖÓÔÄÁÖËÉÀ ÃÀ ÖÌÄÔÄÓ ÛÄÌÈáÅÄÅÀÛÉ ÊÏÍÔÄØÓÔÉÓ<br />

ÌÉáÄÃÅÉÈÀÝ ÊÉ àÉÒÓ ÓÀÀÍÀËÉÆÏ ËÄØÓÄÌÉÓ ×ÖÍØÝÉÉÓ ÂÀÒÊÅÄÅÀ.<br />

ÒÀÝ ÛÄÄáÄÁÀ ÀÙÍÉÛÍÖËÉ ÍÀßÉËÀÊÉÓ ßÀÒÌÏÌÀÅËÏÁÀÓ, ÛÄÓÀÞËÏÀ,<br />

ÛÄÌÏÓÖËÉ ÉÚÏÓ ØÀÒÈÖËÉÃÀÍ (ÛÃÒ. ØÀÒÈÖËÉ ÄÍÉÓ ÃÉÀËÄØÔÄÁÛÉ<br />

ÂÀÅÒÝÄËÄÁÖËÉ ÖÞÅÄËÄÓÉ ÍÀßÉËÀÊÉ -ÚÄ/-ÚÄÍ) ÀÍËÀÖÔÛÉ Ù/Ú ÈÀÍáÌÏÅ-<br />

ÀÍÈÌÏÍÀÝÅËÄÏÁÉÓ ÛÄÃÄÂÀÃ.<br />

m u r m a n s u x i S v i l i<br />

pirdapiri obieqtis mravlobiTobis<br />

sufiqsis Sesaxeb zmnaTa erT JgufSi<br />

Zvel qarTulSi gamoiyofa zmnaTa erTi jgufi, romelTac<br />

SesityvebaSi pirdapiri damateba ar eZebneba, zmnis morfologia<br />

ki II seriis mwkrivebSi pirdapiri obieqtis mravlobiTobas<br />

migvaniSnebs. aseTi zmnebia: Sexed-n-a (moxed-n-a, STaxed-n-a...),<br />

ganicin-n-a, ganiRim-n-a, Semog‚Wurit-n-a, aRmoiWurit-n-a, imuxln-a...,<br />

iy‚r-n-a, ikrxial-n-a, ikrCxial-n-a, aRimRer-n-a, aRiyef-n-a...<br />

ra Tqma unda, paralelurad es zmnebi gvxvdeba n-s gare-<br />

Sec: ganicina, ganiRima... dasaxelebuli zmnebiT nagulisxmevi<br />

65<br />

moqmedebani adamianis (an cxovelis) somatur organoTa (Tvali,<br />

bage, piri, muxli...) saTanado funqcias afiqsirebs.<br />

mkvlevarTa erTi nawilis azriT (a. SaniZe, arn. Ciqobava,<br />

ant. kiziria, i. imnaiSvili...), pirdapiri damatebis arqona am<br />

rigis zmnaTa SesityvebaSi meoreulia.<br />

msgavsi semantikis zmnaTa analogiiT (mag., aRixilna Tualni...),<br />

Sexed-n-a, SemoguWurit-n-a zmnaTa SesityvebaSi pirdapir<br />

obieqtad aseve Tual<br />

alni<br />

aRdgeba: Sexed-n-a, SemoguWurit-n-a<br />

*Tualn-i (Sdr., Zv. qarT. saxedveli `Tvali~ i. abulaZe, 1973).<br />

aseTi aRdgenis realurobas zogjer konteqstic adasturebs:<br />

`a R i x i l n a nikon Tual<br />

alni<br />

da m i x e d n a m.cx. 257,11 (v. imnaiSvili,<br />

1975, 425). ganiRimna, ganicinna zmnebis SesityvebaSi<br />

SesaZlo pirdapir obieqtad b a g e n i ivaraudeba (sarjvelaZe,<br />

1982, 555 1 , v. imnaiSvili, 1975, 425). am varaudis semantikuri<br />

argumentaciisaTvis mniSvnelovania s i c i l i s a da R i m i l i s<br />

sabaseuli ganmarteba: s i c i l i ... ganyofani sicilTani ese<br />

ars: R i m i l i ars sicili simSvidiT, uƒmo, bage<br />

geTa<br />

oden Seetyobodes;<br />

s i c i l i ars mcired ƒmiani da mdabali~, Rim-Rimi<br />

`pi<br />

piris<br />

Secinili~... sicilisa da Rimilis procesebSi piris, bageebis<br />

monawileobas Zv. qarTulis saTanado konteqstebic<br />

adasturebs: m R i m v a r i T a p i r i T a etyoda duksa (pat. I, 83-<br />

45); b a g i s - y o f a dacinva, `kicxeva~ bages-moyofden me O, _<br />

mekicxviden me pb (ierem. 38, 19) (abulaZe, 1973).<br />

bunebrivia, imuƒl-n-a zmnisaTvis pirdapir damatebad aseve<br />

somaturi saxeli m u ƒ l i igulisxmeba: `xolo igi mivida sakurTxevlad,<br />

i m u ƒ l n a da mun dasTxia sisxli T‚si~ (klarj.<br />

mr. 1991, 357); Sdr., i m u ƒ l n a (mrk. 10,17) C m u ƒ l n i d a -<br />

i d g n a DE (am da msgavsi faqtebis sxvagvari gaazrebisaTvis ix.<br />

l. nozaZe, 1974, gv. 51; 2005. gv. 228).<br />

gansxvavebuli viTareba gvaqvs `xmianobis~ gamomxatvel<br />

zmnebSi i k r C x i a l n a , a R i y e f n a , i y ‚ r n a da a.S. rogorc<br />

mxolobiT, aseve mravlobiT ricxvSi dasmuli pirdapiri damatebis<br />

aRdgena SesityvebaSi am semantikis zmnaTa morfologiiT<br />

SeuZlebeli ar aris, magram bevr kiTxvas aCens. Sdr.: `aRi<br />

aRiyuv<br />

yuv-<br />

66

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!