21.12.2013 Views

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

S u q i a a f r i d o n i Z e<br />

metKvele<br />

lebis nawil<br />

wilTa forma<br />

malu<br />

luri opozi<br />

zici<br />

ciebi<br />

bisa<br />

saTvis<br />

(adieqtiuri da adverbialuri sitKvebi)<br />

1. morfologiisa da sintaqsis mWidro kavSiris erTi mniSvnelovani<br />

gamovlena Tanamedrove qarTulSi gulisxmobs zogierTi<br />

metyvelebis nawilis formalur SezRudvas.<br />

saxelebi, romlebsac brunebis unari aerTianebs, specifikuri<br />

semantikuri funqciis kvalobaze gamorCeul formebs<br />

gviCvenebs, kerZod, aRmni<br />

niSvne<br />

vneli<br />

da mimTi<br />

mTiTe<br />

Tebe<br />

beli<br />

saxelebi sxvadasxvagvar<br />

formalur CarCoebSi Tavsdeba prepoziciur msazRvrelebad<br />

maTi gamoyenebisas.<br />

2. msazRvrelebad gamoyenebuli aRmniS<br />

mniSvne<br />

vneli<br />

saxelebi, romlebic<br />

aRniSnaven sagans, Tvisebas, ricxvs an rigs, zoma-wonas,<br />

qveynis mxares... axasiaTebs moqmedsa Tu samoqmedo pirs da sxv.<br />

_ Sesabamisad, arsebiTi, zedsarTavi, ricxviTi saxelebi da mimReobebi<br />

_ saxelobiTSi mudam xmovanze mTavrdeba. es xmovani<br />

an fuZiseulia (xmovanze fuZegaTavebul saxelebSi), an –saxelobiTis<br />

-i niSani (Tanxmovanze fuZegaTavebul saxelebSi).<br />

3. gamonakliss warmoadgens mxolod mimTi<br />

mTiTe<br />

Tebe<br />

beli<br />

saxelebi,<br />

kerZod, III piris nacvalsaxelebTan Tanxvedrili CvenebiTi<br />

nacvalsaxelebi es, is, eg, romelTac rogorc saxelobiTSi, ise<br />

sxva brunvebSi Tanxmovanze uTavdebaT fuZe (orfuZianobis pirobebSi),<br />

Sesabamisad _ am, im, mag). sainteresoa, rom Tanxmovanzeve<br />

daboloebuli I da II piris nacvalsaxelebi Cven, Sen,<br />

Tqven, romelTa pirveli sami brunva formalurad identuoria<br />

da mxolod sintaqsuri analizi gamogvacnobinebs maTs funqcias,<br />

kuTvnilebiT nacvalsaxelebad gar daqmnisas TanxmovanfuZian<br />

msazGvrelTa rigSi gadainacvlebs da gahKveba am tipis brunebas.<br />

aseve iqceva I piris mx. ricxvis xmovanfuZiani nacvalsaxeli<br />

me, romelic mTlianad icvlis fuZes (> Cem-) da TanxmovanfuZian<br />

msazGvrelebs SeuerTdeba SeTanxmebis saerTo wesiT.<br />

4. rogorc Cans, saxelebis msazGvrelebad gamoKenebisas<br />

14<br />

gadamwKvetia msazGvrel saxelTa aGmniSvne<br />

vneli<br />

(da ara mimTi<br />

mTiTe<br />

Te-<br />

beli<br />

li) xasiaTi, sxva sitKvebiT rom vTqvaT, maTi srulmniS<br />

mniSvne<br />

vne-<br />

lovno<br />

noba<br />

ba, rasac nacvalsaxeli moklebulia (aki TviT termini<br />

nacval<br />

cvalsa<br />

saxe<br />

xelic<br />

swored imas miuTiTebs, rom igi SeiZleba Seenacvlos<br />

Kvela saxis saxels!).<br />

5. saxelebisagan mkveTr sxvaobas gviCvenebs adver<br />

verbi<br />

bialu<br />

luri<br />

sitKvebi _ zmnisar<br />

sarTe<br />

Tebi<br />

bi, romelTa umravlesoba saTanado zedsarTavebisgan<br />

iwarmoeba, Tanxmovanze Tavdeba da am saxiTaa gaqvavebuli<br />

(rogorc wesi, Tanamedrove an istoriul viTarebiTsa<br />

da moqmedebiTSi (kar<br />

kargi<br />

> kargad<br />

gad, cudi<br />

> cudad<br />

dad; aseve: wi-<br />

na > wina<br />

na()T, zemo<br />

> wemo<br />

mo()T, marJve<br />

Jvena<br />

> marJvniv<br />

Jvniv, marcxe<br />

cxena<br />

><br />

marcxniv<br />

cxniv; wasas<br />

sasvle<br />

vleli<br />

li (kaci) > wasas<br />

sasvle<br />

vlelad<br />

lad (gaemzada) da a. S.).<br />

ramdenime gamonaklisi gvxvdeba zmnisarTebis xmovanze fu-<br />

Zis gaTavebisa (ne<br />

nela<br />

la, Cqara<br />

ra, maGla, dabla<br />

la, male<br />

le), magram umravlesoba<br />

istoriulad Tanxmovanze Tavdeboda (maGlad<br />

><br />

maGla, mali<br />

liad<br />

> male<br />

le, neli<br />

liad<br />

> nela<br />

la...), rac saerTo suraTs<br />

ar cvlis. iqac ki, sadac zmnisarTebi xmovanze Tavdeba, saTanado<br />

zedsarTavTan opoziciuri Tanafardoba mainc mKardeba<br />

(Cqa<br />

Cqara<br />

_ Cqari<br />

ri, maGla _ maGali, nela<br />

_ neli<br />

li) da misT.<br />

6. adieqtiur da adverbialur sitKvebs Soris Tanafardobis<br />

es wesi sruliad urKevia da mis realizebas araviTari dabrkoleba<br />

ar Sehqmnia.<br />

maSasadame,<br />

prepo<br />

pozi<br />

zici<br />

ciur<br />

msazGvrelad gamoKenebu<br />

buli<br />

srulmniS<br />

mniSvne<br />

vnelo<br />

lova<br />

vani<br />

brune<br />

neba<br />

badi<br />

saxe<br />

xeli<br />

nomi<br />

mina<br />

nativ<br />

tivSi<br />

(anu<br />

sawKis brunvaSi) bolo<br />

loki<br />

kidu<br />

duri xmovnis gare<br />

reSe ar ixma<br />

mareba<br />

ba.<br />

mniSvneloba ara aqvs imas, xmovanze uTavdeba amgvar<br />

msazGvrels fuZe, Tu _ Tanxmovanze. xmovanfuZianebi, wesisamebs,<br />

sruliad ucvleli rCeba, xolo TanxmovanfuZianebi mihKveba<br />

am saxis msazvrelTa brunebis saerTo wess. es wesi normatiulia<br />

da mis revizias araviTari safuZveli ara aqvs.<br />

15

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!