21.12.2013 Views

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

drois -Á formantis meSveobiT nawarmoebi (meoradi) formebic<br />

metyvelebs.<br />

evg. jeiraniSvili udiurSi namyo drois aRmniSvnel sam finitur<br />

formas imowmebs, esenia: namyo-uwyveteli (imperfeqti),<br />

aoristi I da aoristi II (perfeqti _ r. l.). vl. fanCviZes-<br />

Tan am formebis garda namyo-winarewarsulic (pluskvamperfeqti)<br />

gvxvdeba.<br />

aRsaniSnavia, rom udiurs moepoveba mxolod ori `pirveladi~<br />

(uSualod zmnis fuZeze dayrdnobiT nawarmoebi) namyos<br />

drois forma _ aoristi (-i mawarmoebliani) da perfeqti (-e<br />

mawarmoebliani), xolo danarCeni formebi (imperfeqti, pluskvamperfeqti<br />

da sxva) -Á formantis meSveobiT iwarmoeba, romelic<br />

enklitikurad daerTvis zmnas.<br />

-Á enklitikis awmyos formaze darTvisas xdeba moqmedebis<br />

drois Secvla: awmyo + -Á > namyo usruli (imperfeqti). Tu es<br />

mawarmoebeli isedac namyo drois formas daerTvis, maSin mi-<br />

Rebul formas moqmedeba winarewarsulSi gadaaqvs. garda amisa,<br />

-Á enklitika myofadze darTviT awarmoebs pirobiT-natvri-<br />

Ti kilos formebs, ix. -Á (-iÁ) enklitikis meSveobiT nawarmoebi<br />

namyos aRmniSvneli meoreuli formebi b-es `keTeba~ (masdaris<br />

forma) zmnis magaliTze:<br />

sawyisi forma<br />

awmyo b-es-a=(ne)** `akeTebs~<br />

perfeqti b-e=(ne)<br />

aoristi b-i=(ne)<br />

nawarmoebi forma<br />

imperfeqti b-es-a=(ne)=Á<br />

pluskvamperfeqti b-e=(ne)=Á<br />

perfeqti II (SedegobiTi)b-iÁo=(ne) ----------------------<br />

myofadi I (ZiriTadi) b-al=(ne)<br />

*pluskvamperfeqti II b-i=(ne)=Á<br />

pirobiT-natvriTi I b-al=(ne)=Á<br />

myofadi aucileblobiTi b-ala=(ne) pirobiT-natvriTi aucileblobiTi<br />

b-ala=(ne)=Á<br />

myofadi II (potenciuri) b-o=(ne)<br />

koniunqtivi b-a=(ne)<br />

*kondicionali b-aÁi=(n)<br />

pirobiT-natvriTi II (potenciuri)<br />

b-o=(ne)=Á<br />

namyos koniunqtivi b-a=(ne)=Á<br />

*kontrafaqtivi b-aÁi=(n)=iÁ<br />

* warmodgenili formebi mxolod nijur kiloSi gvxvdeba.<br />

** frCxilebSi Casmulia piris aRmniSvneli formanti.<br />

39<br />

-Á formantiT nawarmoebi formebisagan evg. jeiraniSvilTan<br />

oden namyo-uwyvetelia (imperfeqti) aRniSnuli, xolo vl. fan-<br />

CviZesTan am formis garda gvaqvs: namyo-winarewarsuli (pluskvamperfeqti)<br />

da masze nawarmoebi pirobiT-natvriTi kavSirebi-<br />

Ti (awarmoebs gi- klitika), kavSirebiTi II (namyos koniunqtivi)<br />

da myofadi ZiriTadisagan da myofadi potenciurisagan nawarmoebi<br />

pirobiT-natvriTi kilos ori forma.<br />

am CamonaTvals unda daematos pirobiT-natvriTi kilos mesame<br />

forma, romelic myofadi aucileblobiTisagan iwarmoeba,<br />

mag.: zu tÁa baq-i-gi<br />

gi-zu<br />

zu-Á Sotin meno uk-ala<br />

ala-Te<br />

Te-ne<br />

ne-Á `me rom<br />

mand vyofi<br />

fili<br />

liya<br />

yavi<br />

vi, is amas ar ityoda<br />

[ueWvelad]~, xolo pirobiT-natvriTi<br />

kavSirebiTis gamoyofa calke formad, piriqiT,<br />

saeWvod moCans.<br />

unda aRiniSnos, rom es sami forma, garda pirobiT-natvri-<br />

Ti kilos mniSvnelobis gamoxatvisa, ori drois mijnaze ganvi-<br />

Tarebul moqmedebasac aRniSnavs. gramatikulad es formebi<br />

myofads warmoadgens, magram maTi moqmedeba viTardeba namyo<br />

droSi myofadsa an awmyoze miTiTebiT, mag.: meno baq-ala<br />

ala-ne<br />

ne-Á,<br />

ama baTeneqi `es unda momxda<br />

mxdari<br />

riyo<br />

yo, magram ar moxda~.<br />

safiqrebelia, rom -Á formanti istoriulad namyos mawarmoebeli<br />

meSveli zmna unda yofiliyo da aseTi funqciiT is dasturdeba<br />

kidec zogierT lezgiur enaSi, Sdr. aRuluri: mehemed<br />

m‘‡elim e `muhamedi maswavlebelia~ da mehemed m‘‡elim iÁ `muhamedi<br />

maswavlebeli iyo~. lezgiur enaSic namyo drois aRmniSvneli<br />

sxvadasxva formebis sawarmoeblad gamoyenebulia -Á mawarmoebeli,<br />

mag.: raxazva `ambobs~ _ raxazva-Á `ambobda~, iÁizma `ake-<br />

Tebs~ _ iÁizma-Á `akeTebda~, iÁida `gaakeTebs~ _ iÁida-Á `gaake-<br />

Tebda~. -Á formanti namyos mawarmoeblad gvevlineba kavkasiis albanurSic,<br />

mag.: q[risto]sen buya<br />

yana<br />

nabi<br />

biÁ-a-Á haWink eklesiax `rogorc<br />

(viTarc) qristes (erg.) Seuy<br />

uyvar<br />

varda<br />

eklesia (mic.)~ (ef. 5, 25),<br />

Tumca misi meSveli zmnis funqciiT gamoyeneba ver davadastureT.<br />

aRsaniSnavia, rom -Á mawarmoebeli udiurSi SeiZleba sxva<br />

metyvelebis nawilebsac daerTos, magram mxolod piris formantis<br />

Semdgom, postfiqsur poziciaze. namyos mawarmoeblisa<br />

da piris niSnisagan Semdgari kompleqsi faqtobrivad meSveli<br />

zmnis funqcias iZens, mag.: Sair Te-zu<br />

zu-Á, vðzTadalo-zu- `poeti<br />

ar viyavi, maswavlebeli viyavi~...<br />

40

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!