arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
drois -Á formantis meSveobiT nawarmoebi (meoradi) formebic<br />
metyvelebs.<br />
evg. jeiraniSvili udiurSi namyo drois aRmniSvnel sam finitur<br />
formas imowmebs, esenia: namyo-uwyveteli (imperfeqti),<br />
aoristi I da aoristi II (perfeqti _ r. l.). vl. fanCviZes-<br />
Tan am formebis garda namyo-winarewarsulic (pluskvamperfeqti)<br />
gvxvdeba.<br />
aRsaniSnavia, rom udiurs moepoveba mxolod ori `pirveladi~<br />
(uSualod zmnis fuZeze dayrdnobiT nawarmoebi) namyos<br />
drois forma _ aoristi (-i mawarmoebliani) da perfeqti (-e<br />
mawarmoebliani), xolo danarCeni formebi (imperfeqti, pluskvamperfeqti<br />
da sxva) -Á formantis meSveobiT iwarmoeba, romelic<br />
enklitikurad daerTvis zmnas.<br />
-Á enklitikis awmyos formaze darTvisas xdeba moqmedebis<br />
drois Secvla: awmyo + -Á > namyo usruli (imperfeqti). Tu es<br />
mawarmoebeli isedac namyo drois formas daerTvis, maSin mi-<br />
Rebul formas moqmedeba winarewarsulSi gadaaqvs. garda amisa,<br />
-Á enklitika myofadze darTviT awarmoebs pirobiT-natvri-<br />
Ti kilos formebs, ix. -Á (-iÁ) enklitikis meSveobiT nawarmoebi<br />
namyos aRmniSvneli meoreuli formebi b-es `keTeba~ (masdaris<br />
forma) zmnis magaliTze:<br />
sawyisi forma<br />
awmyo b-es-a=(ne)** `akeTebs~<br />
perfeqti b-e=(ne)<br />
aoristi b-i=(ne)<br />
nawarmoebi forma<br />
imperfeqti b-es-a=(ne)=Á<br />
pluskvamperfeqti b-e=(ne)=Á<br />
perfeqti II (SedegobiTi)b-iÁo=(ne) ----------------------<br />
myofadi I (ZiriTadi) b-al=(ne)<br />
*pluskvamperfeqti II b-i=(ne)=Á<br />
pirobiT-natvriTi I b-al=(ne)=Á<br />
myofadi aucileblobiTi b-ala=(ne) pirobiT-natvriTi aucileblobiTi<br />
b-ala=(ne)=Á<br />
myofadi II (potenciuri) b-o=(ne)<br />
koniunqtivi b-a=(ne)<br />
*kondicionali b-aÁi=(n)<br />
pirobiT-natvriTi II (potenciuri)<br />
b-o=(ne)=Á<br />
namyos koniunqtivi b-a=(ne)=Á<br />
*kontrafaqtivi b-aÁi=(n)=iÁ<br />
* warmodgenili formebi mxolod nijur kiloSi gvxvdeba.<br />
** frCxilebSi Casmulia piris aRmniSvneli formanti.<br />
39<br />
-Á formantiT nawarmoebi formebisagan evg. jeiraniSvilTan<br />
oden namyo-uwyvetelia (imperfeqti) aRniSnuli, xolo vl. fan-<br />
CviZesTan am formis garda gvaqvs: namyo-winarewarsuli (pluskvamperfeqti)<br />
da masze nawarmoebi pirobiT-natvriTi kavSirebi-<br />
Ti (awarmoebs gi- klitika), kavSirebiTi II (namyos koniunqtivi)<br />
da myofadi ZiriTadisagan da myofadi potenciurisagan nawarmoebi<br />
pirobiT-natvriTi kilos ori forma.<br />
am CamonaTvals unda daematos pirobiT-natvriTi kilos mesame<br />
forma, romelic myofadi aucileblobiTisagan iwarmoeba,<br />
mag.: zu tÁa baq-i-gi<br />
gi-zu<br />
zu-Á Sotin meno uk-ala<br />
ala-Te<br />
Te-ne<br />
ne-Á `me rom<br />
mand vyofi<br />
fili<br />
liya<br />
yavi<br />
vi, is amas ar ityoda<br />
[ueWvelad]~, xolo pirobiT-natvriTi<br />
kavSirebiTis gamoyofa calke formad, piriqiT,<br />
saeWvod moCans.<br />
unda aRiniSnos, rom es sami forma, garda pirobiT-natvri-<br />
Ti kilos mniSvnelobis gamoxatvisa, ori drois mijnaze ganvi-<br />
Tarebul moqmedebasac aRniSnavs. gramatikulad es formebi<br />
myofads warmoadgens, magram maTi moqmedeba viTardeba namyo<br />
droSi myofadsa an awmyoze miTiTebiT, mag.: meno baq-ala<br />
ala-ne<br />
ne-Á,<br />
ama baTeneqi `es unda momxda<br />
mxdari<br />
riyo<br />
yo, magram ar moxda~.<br />
safiqrebelia, rom -Á formanti istoriulad namyos mawarmoebeli<br />
meSveli zmna unda yofiliyo da aseTi funqciiT is dasturdeba<br />
kidec zogierT lezgiur enaSi, Sdr. aRuluri: mehemed<br />
m‘‡elim e `muhamedi maswavlebelia~ da mehemed m‘‡elim iÁ `muhamedi<br />
maswavlebeli iyo~. lezgiur enaSic namyo drois aRmniSvneli<br />
sxvadasxva formebis sawarmoeblad gamoyenebulia -Á mawarmoebeli,<br />
mag.: raxazva `ambobs~ _ raxazva-Á `ambobda~, iÁizma `ake-<br />
Tebs~ _ iÁizma-Á `akeTebda~, iÁida `gaakeTebs~ _ iÁida-Á `gaake-<br />
Tebda~. -Á formanti namyos mawarmoeblad gvevlineba kavkasiis albanurSic,<br />
mag.: q[risto]sen buya<br />
yana<br />
nabi<br />
biÁ-a-Á haWink eklesiax `rogorc<br />
(viTarc) qristes (erg.) Seuy<br />
uyvar<br />
varda<br />
eklesia (mic.)~ (ef. 5, 25),<br />
Tumca misi meSveli zmnis funqciiT gamoyeneba ver davadastureT.<br />
aRsaniSnavia, rom -Á mawarmoebeli udiurSi SeiZleba sxva<br />
metyvelebis nawilebsac daerTos, magram mxolod piris formantis<br />
Semdgom, postfiqsur poziciaze. namyos mawarmoeblisa<br />
da piris niSnisagan Semdgari kompleqsi faqtobrivad meSveli<br />
zmnis funqcias iZens, mag.: Sair Te-zu<br />
zu-Á, vðzTadalo-zu- `poeti<br />
ar viyavi, maswavlebeli viyavi~...<br />
40