arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
arnold Ciqobavas arnold Ciqobavas sakiTxavebi sakiTxavebi XXI
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
la yovelman erTbaSad R a R a d e b a didi da Zlieri~ (isu n.<br />
6,20 G). `didad r a m e aRmoifS<br />
ifS‚nna<br />
nna. erTgzis xolo, da misca<br />
wmida suli T‚si wmidaTa angelozTa~ (cx. g. mTawm. 397,14).<br />
ganxilul zmnaTa SesityvebebSi pirdapiri damatebis<br />
odindeli arsebobis erTgvar sakontrolo saSualebad SeiZleba<br />
gamodges sagulvebeli pirdapiri damatebis nacvlad SesityvebaSi<br />
amave fuZis moqmedebiTbrunviani substitutis Canacvlebac<br />
(suxiSvili, 2007, 31-32): m o x e d n a (ricxv. 16,5), Sdr.,<br />
m o x e d n a T u a l i T a (lim. 115,9); `da movides igini misa parexsa<br />
mas da i k r x i a l n a mwared~ (parxl. mravalT. 324 v, 28-<br />
30 b); Sdr., `i k r x i a l n a ƒ m i T a maRliTa, vidremde mSobel-<br />
Taca misTa ganuk‚rda~ [iqve 327 v, 10-12 b] (sarjvelaZe, 1995)...<br />
gamoricxuli ar aris, rom `xmianobis~ aRmniSvnel zmneb-<br />
Si -n gviandeli CanarTi iyos. es -n mogviano xanis ZeglebSic<br />
dasturdeba: i y v i r n a (q. cx. II 88,20). a R i z a x n e s (q. cx. II<br />
249,5), d a i y v i r n a (rusud. 44, 8)... sayuradReboa, rom amgvar<br />
zmnebTan Sexamebuli gansazRvrebis tipis saxelebi mravlobiT<br />
ricxvSi dganan da zmnasTan erTad moqmedebis intensivobis<br />
funqcias gamoxataven: d a i y v i r n a s a z a r e l n i man<br />
devman (rusud. 56, 34-35), zav d i d n i d a i W e x n a (rusud.<br />
124, 35) da sxv.<br />
baSi da, meore mxriv, ara nawilakisa (resp. sada<br />
nacvalsaxelis)<br />
urTierTobaSi zmnaTa formebTan: Zv. qarTulSi bunebrivia<br />
msazGvrel-sazGvrulis /kacisa Ze/ tipi; iqve uzmniswino da<br />
zmniswinian formaTa win erTnairad ixmareboda ara (resp.<br />
sada). am wesTa mixedviT Tanamedrove qarTuli arsebiTad ganxsvavdeba<br />
Zveli qarTulisagan.<br />
axal qarTulSi delimitaciis unari SeiZines zmniswinebmac<br />
da koneqciuri kategoriebis mawarmoeblebmac: ara (resp. sa-<br />
da) dauSvebelia zmniswinTa win, agreTve gvaris, qcevis, kauzaciis<br />
da situaciis mawarmoebel prefiqsTa win: bunebrivia /ar<br />
dawers/, arabunebrivia /ara dawers/, bunebrivia /ar exmareba/,<br />
arabunebrivia /ara daexmareba/ da sxv.<br />
axal qarTulSi delimitaciis unari SeiZina -a sufiqsma<br />
saxelTa bolos micemiT, naTesaobiT, moqmedebiT da viTarebiT<br />
brunvebSi, moTxrobiT brunvaSic. Tu saxeli xmovanfuZiania:<br />
bunebrivia /Zmasa hkiTxa/, arabunebrivia /Zmasa gamohkiTxa/ _<br />
zmniswinTa win dauSvebelia gavrcobili formebi.<br />
delimitaciuri unaris qona-arqona vlindeba Txzul saxelTa<br />
formebSic imave wesiT, ra wesic moqmedebs ara nawilakis<br />
damoukideblad xmarebisas. Zvel qarTulSi gvaqvs ramdenime<br />
gamonaklisi (a r c a, a r G a, Sdr. arave), rac aixsneba sxva wes-<br />
Ta gaTvaliswinebiT.<br />
T e d o u T u r g a i Z e<br />
delimitaciuri sistemis CamoKalibebisaTvis qarTulSi<br />
(ara nawilakis mixedviT)<br />
Zveli qarTulis sintagmebSi emfatikur xmovansa da<br />
zmniswinebs, agreTve koneqciuri kategoriis mawarmoeblebs Jer<br />
kidev ara hqondaT delimitaciis unari, rac kargad Cans, erTi<br />
mxriv, substantiuri msazGvrelisa da sazGvrulis urTierTo-<br />
r o s t o m f a r e u l i Z e<br />
piris niSanTa warmomavlobisaTvis qisturSi<br />
1. naxur enaTa zmnaSi, rogorc specialuri literaturidan<br />
aris cnobili, piris formaTa gasarCev ZiriTad saSualebebad<br />
gamoKofilia: pirTa nacvalsaxelebis gamoKeneba piris niSnebad<br />
(wovaTuSurSi), sxvadasxva drouli formebis gamoKeneba<br />
(CeCnuri enis qisturi dialeqti), gramatikuli klas-kategori-<br />
67<br />
68