Tema I. ZiriTadi cnebebi <strong>da</strong> terminebipirveli Tema eTmoba im ZiriTadi cnebebisa <strong>da</strong> terminebis ganmartebebs, romlebickursis manZilze iqneba gamoyenebuli. am terminebiT operireba aucilebelia iseTsakiTxebze msjelobisas <strong>da</strong> im procesebis aRsawerad, romelic gar<strong>da</strong>uvalia sxva<strong>da</strong>sxvaregionsa <strong>da</strong>, Sesabamisad, sxva<strong>da</strong>sxva kulturul sivrceSi modernizaciis procesismimdinareobisas. es aris <strong>kultura</strong>Ta Soris kontaqtis problema _ misi sxvadsxvagvarigamovlineba (asimilacia, kulturuli Soki, konfrontacia, simbiozi, sinTezi, kulturulikonfliqti, kulturuli difuzia), tradiciis roli <strong>da</strong> adgili modernizaciisprocesSi, tradiciisa <strong>da</strong> modernizaciis urTierTmimarTebis problema; identurobisproblema ara<strong>da</strong>savlur kulturebSi mimdinare modernizaciuli gar<strong>da</strong>qmnebispirobebSi <strong>da</strong> a.S.pirvel rigSi aucilebelia kulturisa <strong>da</strong> civilizaciis cnebaTa interpretaciisgadmocema, ramdena<strong>da</strong>c modernizaciuli procesebis warmoSoba <strong>da</strong> mimdinareoba orZiriTad _ kulturul <strong>da</strong> civilizaciur _ doneze xdeba <strong>da</strong> am procesebis Seswavla <strong>da</strong>analizi am ori fenomenis farglebSi <strong>da</strong> maT safuZvelze un<strong>da</strong> mimdinareobdes.kulturisa <strong>da</strong> civilizaciis cnebaTa interpretacia.kulturis fenomenze saubrisas yuradRebas gavamaxvilebT mis or aspeqtze:1. <strong>kultura</strong> _ rogorc kacobriobis universaluri maxasiaTebeli;2. <strong>kultura</strong> _ rogorc calkeul sazogadoebaTa Soris arsebuli gansxvavebebisa<strong>da</strong> mijnebis ZiriTadi safuZveli.pirveli maTgani gulisxmobs, rom <strong>kultura</strong> aris Homo sapiens-is, rogorcbiologiuri saxeobisa <strong>da</strong> socialuri arsebis unikaluri unaris Sedegi. swored amniSniT gansxvavdeba es saxeoba yvela sxva biologiuri arsebisagan. a<strong>da</strong>mianSigenetikura<strong>da</strong>a (biologiura<strong>da</strong>a) determinirebuli potencia _ iyos kulturisSemoqmedi, kvlavmwarmoebeli <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>mcemi, magram am potenciis realizeba mxolodsocialur garemoSia SesaZlebeli, rac aucilebel pirobad iTxovs kavSirs winaTaobebi<strong>da</strong>n gadmocemuli socialuri cxovrebis gamocdilebasTan <strong>da</strong> mTlianad<strong>da</strong>mokidebulia socializaciis procesze. rogorc r.benediqti aRniSnav<strong>da</strong>, `<strong>kultura</strong>ar eZleva a<strong>da</strong>mians <strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n, ar aris Cadebuli Canasaxovan ujredebSi rogorckrazanebTan an WianWvelebTan, aramed aTvisebuli un<strong>da</strong> iqnes yoveli axali Taobis mierufrosTagan Seswavlis gziT~ 1 . anTropolog e.hiobelis gansazRvrebiT, <strong>kultura</strong> aris`integrirebuli sistema qcevis Seswavlili modelebisa, romlebic <strong>da</strong>maxasiaTebeliasazogadoebis wevrTaTvis <strong>da</strong> romlebic ar warmoadgenen biologiuri memkvidreobisSedegs~ 2 .e.tailori, romelic kulturis cnebis pirveli mecnieruli gansazRvrebisavtora<strong>da</strong>a miCneuli, xazs usvams kulturis socialur bunebas. misi sityvebiT,`<strong>kultura</strong> Sedgeba codnis, rwmena-warmodgenebis, xelovnebis, zneobis, kanonebis, zne-Cveulebebisa <strong>da</strong> zogi sxva unar-Cvevisgan, romlebic SeZenilia a<strong>da</strong>mianis rogorcsazogadoebis wevris mier~ 3 .<strong>kultura</strong> SeiZleba miviCnioT aseve RirebulebaTa, qcevis normaTa <strong>da</strong> stan<strong>da</strong>rtTaerTobliobad, romelic aregulirebs a<strong>da</strong>mianTa urTierTobebs erTmaneTTan, sazogadoebasa<strong>da</strong> bunebasTan.1 kulturologia (kulturis istoria <strong>da</strong> Teoria). Tb., 2003. gv. 24.2iqve, gv.22.3 iqve.4
maSasa<strong>da</strong>me, farTo azriT, kulturis cneba `xazs usvams a<strong>da</strong>mianis gansxvavebas yvelasxva biologiuri arsebisagan. <strong>kultura</strong>Si igulisxmeba ara calkeuli SemoqmedebiTiaqti, aramed Semoqmedeba rogorc a<strong>da</strong>mianis universaluri <strong>da</strong>mokidebuleba samyarosadmi,romlis meSveobiT igi qmnis `axal samyaros~ <strong>da</strong> sakuTar Tavs~ 1 . <strong>kultura</strong>aris yovelive is, rac socialuri memkvidreobis Sedegia <strong>da</strong> rac uzrunvelyofssocialuri gamocdilebis memkvidreobiTobas.kulturis meore aspeqti ki gulisxmobs imas, rom a<strong>da</strong>mianis rogorc kulturisSemoqmedis, matareblisa <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>mcemis unari sxva<strong>da</strong>sxva sazogadoebaSi gansxvavebuladrealizdeba, ama Tu im socialuri jgufis arsebobis specifikuri pirobebisa<strong>da</strong> ganvlili istoriuli procesebis mixedviT. amdenad, Cven SegviZlia visaubroTkulturebze, romlebic qmnian samyaros unikalur, mxolod maTTvis <strong>da</strong>maxasiaTebelmodels. sxva<strong>da</strong>sxva <strong>kultura</strong>Si a<strong>da</strong>mianebi gansakuTrebulad aRiqvamen samyaros,sazogadoebas <strong>da</strong> a<strong>da</strong>mians maTTan mimarTebaSi. yovel <strong>kultura</strong>s aqvs RirebulebaTa <strong>da</strong>normaTa gansxvavebuli sistema, qcevis wesebi, idealebi <strong>da</strong> yovelive is, razece.tailori miuTiTeb<strong>da</strong>. <strong>kultura</strong>, aseT SemTxvevaSi, xdeba identifikaciis safuZveli,is, riTac a<strong>da</strong>miani gansazRvravs `Tavisiansa~ <strong>da</strong> `ucxos~. `<strong>kultura</strong>, yvelaze farTomniSvnelobiT, aris is, ris gamoc Sen ucxod iqcevi, rogorc ki Sens saxls <strong>da</strong>toveb~ 2 .amdenad, <strong>kultura</strong> aris is ZiriTadi maxasiaTebeli, ris safuZvelzec emijnebianerTmaneTs sxva<strong>da</strong>sxva sazogadoebis warmomadgenlebi, riTac isini Tavs ganarCevensxvebisagan <strong>da</strong> riTac sxvebi ganarCeven maT <strong>da</strong>narCenebisagan.amgvarad, <strong>kultura</strong> SeiZleba ganvixiloT, rogorc:1. socialuri qcevis determinanti;2. subieqturi codnisa <strong>da</strong> interpretaciebis determinanti;3. TviTidentifikaciis meqanizmi;4. socialuri cxovrebis regulatori;5. socialuri gamocdilebis translatori;6. saa<strong>da</strong>ptacio meqanizmi.kulturis sinonimad SeiZleba gamoviyenoT termini `sazogadoeba~, radgana<strong>da</strong>mianis moRvaweobis kulturul <strong>da</strong> sazogadoebriv dones kursis farglebSiTanabarmniSvnelovnad moviazrebT.civilizaciis cnebis aseve mravalgvar interpretacias Soris sami ZiriTadimidgoma ikveTeba:1. lokalur-istoriuli (n.<strong>da</strong>nilevski, o.Spengleri, a.j.toinbi, s.hanTingtoni);2. istoriul-stadiuri, romelic ama Tu im kriteriumze <strong>da</strong>yrdnobiT ganarCevsramdenime sxva<strong>da</strong>sxva tipis civilizacias;3. msoflio-istoriuli, romlis farglebSi civilizacia ganixileba rogorckacobriobis istoriuli ganviTarebis safexuri.kursis farglebSi Cven veyrdnobiT civilizaciis lokalur-istoriulinterpretacias, romelic civilizacias ganixilavs rogorc kulturul zesistemas(p.sorokini), romelic aerTianebs garkveuli maxasiaTeblebiT msgavs kulturebs.civilizacia _ esaa kulturuli identurobis yvelaze farTo done, romlisfarglebSi arsebuli kulturebi mravalferovania, Tumca erTmaneTisagan maTigansxvavebulobis xarisxi ufro naklebia, vidre sxva civilizaciebis Semadgenelikulturebi. i.v. iakoveci aRniSnavs, rom `TiToeul civilizacias aqvs sakuTaricentri-birTvi, romelic yvelaze mkafiod gamoxatavs mocemuli civilizaciis1 iqve, gv.21.2 Culture Sshock. A Reader in Modern Culture Anthropology. Ed. by Ph.K.Bock. N.Y., 1970. p.74.5
- Page 1 and 2: socialur mecnierebaTa seriakulturad
- Page 3: sarCeviTema I. ZiriTadi cnebebi da
- Page 7 and 8: tradiciatradicia _ wina Taobebidan
- Page 9 and 10: gansakuTrebuli forma, romelic ar gu
- Page 11 and 12: aqvs umciresobis kulturis ama Tu im
- Page 13 and 14: axasiaTebs komunitarul struqturebs
- Page 15 and 16: asakobrivi rolebis Tanamedroveobisa
- Page 17 and 18: ogorc tradiciuli sazogadoebis dasas
- Page 19 and 20: akulturuli Teoriebi midrekilni aria
- Page 21 and 22: Tema III. kulturaTa tipologia moder
- Page 23 and 24: ac Seexeba saqarTvelos, Zalze gavrc
- Page 25 and 26: SeiZleba migviyvanos aRmosavleT-das
- Page 27 and 28: koleqtivis urTierTmimarTebiT; damok
- Page 29 and 30: tipologizeba diqotomiuri sqemebis m
- Page 31 and 32: aucileblobaze 1 . e.saidma saWirod
- Page 33 and 34: islamistebis gaaqtiureba, romlebic
- Page 35 and 36: momakvdinebeli aRmoCndes... islami
- Page 37 and 38: warmoSobis evropuli mwerloba, romli
- Page 39 and 40: Tanamedrove ganzomilebani scildeba
- Page 41 and 42: warmoudgenelia tradiciul samyaroSi.
- Page 43 and 44: centralizebuli biourokratiuli imper
- Page 45 and 46: civilizacia perspeqtivis saqmea, an
- Page 47 and 48: kulturis gaCenis STambeWdavi magali
- Page 49 and 50: inglisuris monaTesave, magram sxva
- Page 51 and 52: imis mixedviT, Tu rogor iTxovs amas
- Page 53 and 54: Tavidan acileba, maS, rodis SeZlebs
- Page 55 and 56:
meore saintereso mosazrebaa istorii
- Page 57 and 58:
gavaanalizoT procesis arsi, SeZlebi
- Page 59 and 60:
saSualebas _ internets _ da saZiebe
- Page 61 and 62:
melvil herskovicis xelmZRvanelobiT,
- Page 63 and 64:
momdinareobs Sveicariuli qalaqis sa
- Page 65 and 66:
nawilisgan mkacri pasuxi miiRes _ T
- Page 67 and 68:
axdens imaze, Tu rogor ukavSirdeba
- Page 69 and 70:
aseve mecnierebis ganviTarebaSic. c
- Page 71 and 72:
egionalizaciis process sWirdeba meT
- Page 73 and 74:
imgvarad dasma, rom saqarTvelo auci
- Page 75 and 76:
doniT, rac aisaxeba sazogadoebis Ti
- Page 77 and 78:
naklebobas; aqvT eleqtroenergiis pr
- Page 79 and 80:
araTu SenarCunebas, aramed gavrcele
- Page 81 and 82:
ogorc Cans, globalizacia al-qadrisa
- Page 83 and 84:
sazogadoebaa, kulturuli niSniT erTi
- Page 85 and 86:
mis Tavidan acilebas, ubrundeba sak
- Page 87 and 88:
gaTavisebuli, raTa misgan iswavlo(n
- Page 89 and 90:
dasavleTis warumatebeli mcdelobebis
- Page 91 and 92:
elementze dayrdnobiT. es imas niSna
- Page 93 and 94:
im determinantTagan, romlebze dayrd
- Page 95 and 96:
gamovlinebas xedavs XVII-XVIII ss.
- Page 97 and 98:
iyo viTarebas, roca `qveynis umniSv
- Page 99 and 100:
nurobis koleqtivizmTan gaigivebis u
- Page 101 and 102:
unebrivia, rom qristianuli samyaros
- Page 103 and 104:
niSniT iyo aRbeWdili: `Cveni qveyan
- Page 105 and 106:
iCens Tavs postindustriuli ganviTar
- Page 107 and 108:
meti adamianis danaklisi arcTu mcir
- Page 109 and 110:
mosaxleobis Semcireba, pirvel rigSi
- Page 111 and 112:
CULTURE AND MODERNIZATIONSummaryIva
- Page 113 and 114:
TOPIC 3. TYPOLOGY OF CULTURES ON A
- Page 115 and 116:
consider that modern stage of devel
- Page 117 and 118:
1. Multiculturalizm;2. Pluralizm;3.
- Page 119:
supranational structures. Democracy