jgufis Tu jgufebis interesebiT, romelTa wevricaa igi. am jgufebis wevrobatradiciulia <strong>da</strong> ara nebayoflobiTi. jgufi SeiZleba iyos didi (eri, saxelmwifo,religiuri erToba <strong>da</strong> sxv.) <strong>da</strong> Se<strong>da</strong>rebiT mcire (naTesaoba, samezoblo, nacnobmegobarTawre <strong>da</strong> sxv.). Sesabamisad, ganarCeven e.w. `didjgufovan~ (magaliTad, ruseTi)<strong>da</strong> `mcirejgufovan~ koleqtivistur kulturebs.rac Seexeba saqarTvelos, Zalze gavrcelebulia zemoT motanili TvalsazrisiqarTvelTa personalizmisa <strong>da</strong> individualistobis Sesaxeb, magram, fsiqologTa mierSemoTavazebuli klasifikaciiT, `saqarTvelo warmoadgens klasikur `mcirejgufovan~koleqtivistur <strong>kultura</strong>s~, sa<strong>da</strong>c ZiriTad socialur erTeuls Seadgens naTesaoba,samegobro, nacnobTa wre <strong>da</strong> yoveldRiur cxovrebas gansazRvravs swored am jufebSiarsebuli normebi 1 . sazogadoebis wevrTa aseTi normebi saukuneTa manZilzeyalibdebo<strong>da</strong>, roca saqarTvelo (misi calkeuli nawilebi) <strong>da</strong>moukidebeli ar iyo <strong>da</strong>qveynisaTvis umniSvnelovanesi sakiTxebi mis farglebs gareT wydebo<strong>da</strong>. calkeuliindividis azrovnebisa <strong>da</strong> pasuxismgeblobis sivrce zemoT <strong>da</strong>saxelebuli jgufebiTSemoifarglebo<strong>da</strong> (anu sakmaod viwro iyo) <strong>da</strong> TiTqmis ar vrceldebo<strong>da</strong> ufro didsocialur erTobaze _ saxelmwifoze an erze <strong>da</strong>, miT umetes, iseT abstraqtulnormaze, rogoricaa kanoni 2 .vfiqrobT, g.niJaraZis mier aRniSnuli maxasiaTebeli sayuradReboa <strong>da</strong>, Tanac,konkretuli maxasiaTeblis <strong>da</strong>dgenis mcdeloba winga<strong>da</strong>dgmuli nabijia Cvenikulturis xasiaTis gansazRvris rTul gzaze, radgan igi ar warmoadgens mxoloddReisaTvis aSkara faqtis konstatacias (Tun<strong>da</strong>c kanonTan <strong>da</strong>mokidebulebisTvalsazrisiT), aramed iZleva erTgvar gasaRebsac am maxasiaTeblis istoriuliCamoyalibebis asaxsnelad.cxadia, ar vapirebT fsiqologTa <strong>da</strong> sociologTa kompetenciis farglebSi SeWras,magram Tavs uflebas mivcemT gamovTqvaT azri, rom aucilebelia, pirvel rigSi,mkafiod ganisazRvros, ra SeiZleba CaiTvalos kulturis (sazogadoebis)maxasiaTebliad <strong>da</strong> ra _ am maxasiaTeblis praqtikul gamovlinebad, realizaciad, misimoqmedebis Sedegad. sxvagvarad Tavs ver <strong>da</strong>vaRwevT aRrevasa <strong>da</strong> bundovanebas,romelsac arc Tu iSviTia qarTuli kulturis xasiaTze msjelobis dros. magaliTad,g.niJaraZesTan kanonisa <strong>da</strong> yofis erTmaneTisagan <strong>da</strong>Soreba qarTuli kulturis erTerTimaxasiaTeblis _ mcirejgufovan-koleqtivisturi xasiaTis _ gamovlinebad <strong>da</strong>Sedegad warmogvidgeba, e.jgerenaiasTan ki _ Tavad ZiriTad maxasiaTeblad (`qarTulisazogadoebis erT-erTi ZiriTadi maxasiaTebeli niSani werilobiT mocemuli normebis(kanonis) <strong>da</strong> yofis erTmaneTisagan maqsimaluri <strong>da</strong>Sorebulobaa~, _ aRniSnavs igi 3 ).Cveni azriT, pirveli midgoma ufro mkafioa <strong>da</strong> kulturis maxasiaTebelTagansazRvrisaTvis ukeTes SesaZleblobas iZleva.Cveni Tvalsazrisis sasargeblod, albaT, isic metyvelebs, rom g.niJaraZessaSualeba aqvs imsjelos zemoT <strong>da</strong>saxelebuli maxasiaTeblis funqciobasa <strong>da</strong> rolzeqarTuli kulturis istoriaSi, an, sxvagvarad rom vTqvaT, ganixilos igi istoriulWrilSi. kerZod, igi miuTiTebs am maxasiaTeblis moqmedebis a<strong>da</strong>ptaciur Rirebulebaze<strong>da</strong>moukideblobis arqonis pirobebSi: es iyo erT-erTi faqtori, romlis meSveobiT CvenSevinarCuneT TviTmyofadoba, ena, kulturuli faseulobebi 4 . es sistema morgebuli1 niJaraZe g. politikuri qceva saqarTveloSi. _ Jurn.: epoqa (sazogadoebrivi mecnierebebi). Tb., 2001, 1, gv.7.2 niJaraZe g. politikuri qceva saqarTveloSi, gv.7.3 jgerenaia e. qarTuli sufris sociofilosofia <strong>da</strong> zogierTi sxva ram. _ gaz.: “meridiani”, Tb., 2001, 27, gv.8.4 niJaraZe g. politikuri qceva saqarTveloSi, gv.7.96
iyo viTarebas, roca `qveynis umniSvnelovanes problemebs gansazRvrav<strong>da</strong> <strong>da</strong> agvareb<strong>da</strong>(cu<strong>da</strong>d Tu kargad) viRac, gareSe Zala, morCilebisa <strong>da</strong> loialobis safasurad~ 1 .marTlac, Cvens istoriaSi friad xangrZlivia periodi, roca gareSe Zala ganageb<strong>da</strong>qveynis beds, Tanac, rac kidev ufro mniSvnelovania, ara erTi Zala <strong>da</strong> ara mTlianiqveynisa, aramed sxva<strong>da</strong>sxva Zala _ calkeuli qarTuli politikuri erTeulebisa. aseTviTarebaSi, albaT, marTebulia saubari ara `movaleobis grZnobisa~ <strong>da</strong> `koleqtiuriarsebobisa <strong>da</strong> TviTSenaxvis instinqtis~ ararsebobaze (k.kapaneli), aramed sworedmcirejgufovani koleqtivis winaSe pasuxismgeblobaze, anu movaleobisa <strong>da</strong>pasuxismgeblobis sivrcis siviwroveze. aqe<strong>da</strong>nve gamomdinareobs g.niJaraZis mieraRniSnuli gawafuloba pirovnebaTaSoris urTierTobaSi, individualururTierTobaTa <strong>da</strong>myarebis, partnioris gulis mogebis Cvevebi <strong>da</strong>, amave dros, sajaroqcevis CvevaTa deficiti.<strong>da</strong>moukidebeli saxelmwifos arsebobis pirobebSi zemoT <strong>da</strong>saxelebulia<strong>da</strong>ptaciuri meqanizmi, cxadia, veRar imuSavebs, amitom qarTuli kulturis winaSeaxal viTarebasTan Seguebis amocana dgas.axla <strong>da</strong>vubrundeT individualizmi-koleqtivizmis niSniT <strong>kultura</strong>Ta(sazogadoebaTa) <strong>da</strong>savluroba-aRmosavlurobis gansazRvris problemas. Cveulebriv,individualizms <strong>da</strong>savlur, koleqtivizms ki aRmosavlur maxasiaTeblad miiCneven.aseTi <strong>da</strong>yofa, ra Tqma un<strong>da</strong>, pirobiTia. gar<strong>da</strong> amisa, yuradRebas imsaxurebs Semdegigaremoeba. literaturaSi aRniSnulia, rom sazogadoebis koleqtivisturi orientacia<strong>da</strong>, saerTod, cxovrebis wesi, kacobriobisaTvis gacilebiT ufro reprezentatiulia,vidre individualizmi, Tu gaviTvaliswinebT mis ufro xangrZliv droiT perspeqtivas<strong>da</strong> sivrciT ganfenilobas sxva<strong>da</strong>sxva qveyanaSi 2 . XVI saukunemde <strong>da</strong>savluri kulturebicmkafio koleqtivisturi orientaciiT xasiaTdebodnen, individualisturitendenciebi mxolod amis Semdeg iCens Tavs 3 .`Sua saukuneebis <strong>da</strong>savleTi iseTive `ara<strong>da</strong>savluri~ iyo, rogorc mTeli <strong>da</strong>narCenimsoflio~, _ wers n.muzaSvili. Semdeg misi saxe Secvala renesansisa <strong>da</strong> re<strong>for</strong>maciisprocesebma, romlebic <strong>da</strong>upirispir<strong>da</strong> `Suasaukuneobrivi koleqtivizmis citadels _saxelmwifosa <strong>da</strong> eklesiis simbiozs. am Widils SeiZleba individualizmisa <strong>da</strong>koleqtivizmis brZolac vuwodoT~ 4 . amitom xSirad saubroben winaindustriulisazogadoebebis koleqtivistur xasiaTze, dRes ki koleqtivisturad miiCneven samxreTevropis, laTinuri amerikis, aziuri <strong>da</strong> afrikuli kulturebis umravlesobas.<strong>da</strong>savleT evropaSi yvelaze mkafio koleqtivisturi orientaciiT espanur <strong>kultura</strong>sgamoarCeven.saqarTvelos ar hqonia urTierToba evropasTan mas Semdeg, rac iq individualisturisazogadoeba mkafiod Camoyalib<strong>da</strong>. Cveni <strong>kultura</strong>, koleqtivisturiaRmosavluri (muslimuri) kulturebis garemocvaSi, romelsac mogvianebiT ruseTisaseve koleqtivisturi <strong>kultura</strong> <strong>da</strong>emata, mcirejgufovan koleqtivistur <strong>kultura</strong>dCamoyalib<strong>da</strong>. amas xeli Seuwyo im mizezebma, romlebzec cota zemoT gvqon<strong>da</strong> saubari.holandieli fsiqologis g.hofstedes mier SemoTavazebulia kidev erTimaxasiaTebeli kulturis saxis gansasazRvrad, anu, rogorc Tavad mecnieri uwodebs,`kulturuli ganzomileba~; esaa maskulinoba-feminobis maxasiaTebeli 5 . maskulinuri1niJaraZe g. politikuri qceva saqarTveloSi, gv.7.2surmaniZe l. individualisturi <strong>da</strong> koleqtivisturi sazogadoebebi (Teoriuli modelebi <strong>da</strong> empiriulikvlevebi). Tb., 2001, gv.7.3 Гуревич А.Я. Категории средневековой культуры. М., 1984.4muzaSvili n. “orientaciebis” Sesaxeb. _ Jurn. “omega”, Tb., 2000, 7, gv.4.5 ix.: surmaniZe l. <strong>da</strong>sax. naSr., gv. 84-86; niJaraZe g. qarTuli <strong>kultura</strong>: qaluri, mamakacuri, bavSvuri. _Jurn.: dro mSvidobisa, Tb., 2001, 2, gv.79-82.97
- Page 1 and 2:
socialur mecnierebaTa seriakulturad
- Page 3 and 4:
sarCeviTema I. ZiriTadi cnebebi da
- Page 5 and 6:
maSasadame, farTo azriT, kulturis c
- Page 7 and 8:
tradiciatradicia _ wina Taobebidan
- Page 9 and 10:
gansakuTrebuli forma, romelic ar gu
- Page 11 and 12:
aqvs umciresobis kulturis ama Tu im
- Page 13 and 14:
axasiaTebs komunitarul struqturebs
- Page 15 and 16:
asakobrivi rolebis Tanamedroveobisa
- Page 17 and 18:
ogorc tradiciuli sazogadoebis dasas
- Page 19 and 20:
akulturuli Teoriebi midrekilni aria
- Page 21 and 22:
Tema III. kulturaTa tipologia moder
- Page 23 and 24:
ac Seexeba saqarTvelos, Zalze gavrc
- Page 25 and 26:
SeiZleba migviyvanos aRmosavleT-das
- Page 27 and 28:
koleqtivis urTierTmimarTebiT; damok
- Page 29 and 30:
tipologizeba diqotomiuri sqemebis m
- Page 31 and 32:
aucileblobaze 1 . e.saidma saWirod
- Page 33 and 34:
islamistebis gaaqtiureba, romlebic
- Page 35 and 36:
momakvdinebeli aRmoCndes... islami
- Page 37 and 38:
warmoSobis evropuli mwerloba, romli
- Page 39 and 40:
Tanamedrove ganzomilebani scildeba
- Page 41 and 42:
warmoudgenelia tradiciul samyaroSi.
- Page 43 and 44:
centralizebuli biourokratiuli imper
- Page 45 and 46: civilizacia perspeqtivis saqmea, an
- Page 47 and 48: kulturis gaCenis STambeWdavi magali
- Page 49 and 50: inglisuris monaTesave, magram sxva
- Page 51 and 52: imis mixedviT, Tu rogor iTxovs amas
- Page 53 and 54: Tavidan acileba, maS, rodis SeZlebs
- Page 55 and 56: meore saintereso mosazrebaa istorii
- Page 57 and 58: gavaanalizoT procesis arsi, SeZlebi
- Page 59 and 60: saSualebas _ internets _ da saZiebe
- Page 61 and 62: melvil herskovicis xelmZRvanelobiT,
- Page 63 and 64: momdinareobs Sveicariuli qalaqis sa
- Page 65 and 66: nawilisgan mkacri pasuxi miiRes _ T
- Page 67 and 68: axdens imaze, Tu rogor ukavSirdeba
- Page 69 and 70: aseve mecnierebis ganviTarebaSic. c
- Page 71 and 72: egionalizaciis process sWirdeba meT
- Page 73 and 74: imgvarad dasma, rom saqarTvelo auci
- Page 75 and 76: doniT, rac aisaxeba sazogadoebis Ti
- Page 77 and 78: naklebobas; aqvT eleqtroenergiis pr
- Page 79 and 80: araTu SenarCunebas, aramed gavrcele
- Page 81 and 82: ogorc Cans, globalizacia al-qadrisa
- Page 83 and 84: sazogadoebaa, kulturuli niSniT erTi
- Page 85 and 86: mis Tavidan acilebas, ubrundeba sak
- Page 87 and 88: gaTavisebuli, raTa misgan iswavlo(n
- Page 89 and 90: dasavleTis warumatebeli mcdelobebis
- Page 91 and 92: elementze dayrdnobiT. es imas niSna
- Page 93 and 94: im determinantTagan, romlebze dayrd
- Page 95: gamovlinebas xedavs XVII-XVIII ss.
- Page 99 and 100: nurobis koleqtivizmTan gaigivebis u
- Page 101 and 102: unebrivia, rom qristianuli samyaros
- Page 103 and 104: niSniT iyo aRbeWdili: `Cveni qveyan
- Page 105 and 106: iCens Tavs postindustriuli ganviTar
- Page 107 and 108: meti adamianis danaklisi arcTu mcir
- Page 109 and 110: mosaxleobis Semcireba, pirvel rigSi
- Page 111 and 112: CULTURE AND MODERNIZATIONSummaryIva
- Page 113 and 114: TOPIC 3. TYPOLOGY OF CULTURES ON A
- Page 115 and 116: consider that modern stage of devel
- Page 117 and 118: 1. Multiculturalizm;2. Pluralizm;3.
- Page 119: supranational structures. Democracy