Profielcommissie - Bruggen bouwen tussen natuur en ... - USG Vox

De Profielcommissies hebben zichzelf als taak gesteld om als gevolg van de informatisering
scherp te omlijnen wat kerninhouden moeten zijn van het onderwijs, veelal vertaald
in concepten per vak. Het onderwijs zal een hoofdrol dienen te spelen in het
voorstructureren en systematiseren van de uitgebreide stroom informatie waar leerlingen
over kunnen beschikken via internet.
Individualisering ten gevolge van democratisering en stijging van
welvaart en welzijn
De westerse samenlevingen met vrije, welvarende, goedgeïnformeerde, mondige en zelfstandige
burgers zijn steeds meer geïndividualiseerd. Individualisering is een bijna vanzelfsprekende
praktijk geworden als het gaat om zaken als school- en beroepskeuze. Naar
eigen smaak en inzicht kunnen jongeren hun leven inrichten gebruikmakend van eigen
talenten en mogelijkheden, weliswaar begrensd door sociaal-economische factoren.
Tegelijk neemt ook de diversiteit (qua achtergrond, herkomst en gezinssamenstelling)
van onderwijsdeelnemers toe. Zij stellen zich steeds kritischer op en vragen ruimte
voor een eigen onderwijsloopbaan en ook voor extra-curriculaire activiteiten. Ook
ouders vragen in toenemende mate binnen het onderwijs om maatwerk voor hun
eigen kind. Dit vraagt onderwijs op maat.
De toenemende individualisering levert een dilemma op voor individuen: aan de ene
kant willen ze hun persoonlijke wensen gerealiseerd zien, maar aan de andere kant
verwacht de samenleving dat zij een verantwoordelijkheid nemen in diezelfde samenleving.
Ook voor deze tweede taak moeten toekomstige burgers in de maatschappij
voorbereid worden. Er wordt wel gesproken van burgerschapscompetenties die waarden
en vaardigheden omvatten die nodig zijn voor een actieve civil society.
De Profielcommissies sluiten aan op deze trend van individualisering door te adviseren
de keuzevrijheid van de leerlingen nog verder te vergroten, en verder te differentiëren
in het onderwijsaanbod. Niet langer behoeven alle leerlingen met eenzelfde
profiel ook een identiek onderwijsprogramma te volgen. Binnen vakken moeten wel
alle leerlingen dezelfde basiskennis opdoen (concepten), maar krijgen zij ook de
mogelijkheid te kiezen uit contexten en modules die aansluiten bij hun eigen interesses
en capaciteiten.
Daarnaast stelt de samenleving ook eisen aan de toekomstige burgers. De Profielcommissies
benadrukken dat een stevige basis aan algemene kennis over de natuur
en de technologie, en over de maatschappij en de cultuur noodzakelijk is voor alle
havo- en vwo-leerlingen.
Informalisering
De verschillen tussen mensen zijn door de geschetste ontwikkelingen in vele opzichten
kleiner en persoonlijker geworden, minder bepaald door klasse/stand, ras/etniciteit,
godsdienst, geslacht en/of welstand en meer door persoonlijke preferenties.
Vanuit het besef van gelijkheid en gelijkwaardigheid van alle mensen leidt individualisering
tot meer egalitaire vormen van omgang en informalisering van de verhoudingen.
Ook de verhoging van het gemiddelde onderwijsniveau en het vergroten van de
welvaart voor iedereen dragen hiertoe bij. Hoewel informaliteit de norm is, neemt
toch de behoefte aan een zekere formalisering weer toe. Zo worden er steeds meer
regels en procedures vastgelegd om verantwoordelijkheden en aansprakelijkheden
tussen overheid en burger en burgers onderling te regelen.
Het onderwijs ziet zich voor een taak gesteld om door duidelijke eigen regelgeving de
grenzen van de informalisering voor de leerlingen te stellen en hen wegwijs te maken
18