Profielcommissie - Bruggen bouwen tussen natuur en ... - USG Vox

de basiskennis en -vaardigheden op het gebied van rekenen/wiskunde te versterken.
Ook de algemene ontwikkeling op het gebied maatschappij, cultuur, historie, natuurwetenschappen
en technologie dient versterkt te worden: zie paragraaf 6.5 en 6.6.
Wat betreft de examens hebben de Profielcommissies de CEVO gevraagd onderzoek
te doen naar het niveau vóór en ná de invoering van de tweede fase. 2 Het blijkt geen
eenvoudige opgave om deze niveaus te vergelijken. Bij de invoering van de tweede
fase zijn veel zaken veranderd waardoor directe vergelijking erg moeilijk is. Voor ongeveer
een derde van de vakken is een vergelijking niet mogelijk omdat de veranderingen
in de inhoud van deze vakken te ingrijpend waren. Waar een vergelijking wel
mogelijk is, blijkt uit de bij het CEVO beschikbare gegevens dat het niveau van de
centrale examens ongeveer gelijk gebleven is. Er blijken in de centrale examens over
het algemeen niet méér vaardigheidsvragen voor te komen dan overige (kennis)vragen.
En het CEVO constateert geen significante verschillen in de moeilijkheidsgraad
tussen de vaardigheidsvragen.
Het eindexamen havo/vwo bestaat zowel uit centrale examens als uit schoolexamens.
Sinds de invoering van de tweede fase zijn de veranderingen in het schoolexamen
groter dan de veranderingen in het centrale examen. De Profielcommissies constateren
dat er weinig bekend is over de wijze waarop schoolexamens worden afgenomen
en over het niveau ervan. Uit onderzoek naar de schoolresultaten voor het centrale
examen en het schoolexamen blijkt dat het verschil tussen gemiddelde score voor het
centrale examen en het schoolexamen toeneemt. Dit is met name het geval op zwarte,
particuliere en vrije scholen en de discrepantie blijkt toe te nemen al naar gelang
het schooltype. Op het vmbo is het verschil kleiner dan op het vwo. 3
Ten slotte benadrukken de Profielcommissies dat voor de kwaliteit en het niveau van
het onderwijs en de resultaten ervan, de docenten de belangrijkste factor zijn. De
Profielcommissies maken hierover een aantal opmerkingen in het nawoord en het bijbehorende
themadocument 8.
Studiehuis
Toegespitst op de tweede fase van het voortgezet onderwijs is het nodig onderscheid
te maken tussen de profielstructuur en het studiehuis. Scholen waren verplicht om profielen
in de tweede fase in te voeren, terwijl zij niet verplicht waren dit te doen met het
zogenaamde studiehuis. De Stuurgroep Profiel Tweede Fase heeft het begrip studiehuis
gebruikt in verschillende nota's als metafoor voor de vernieuwde bovenbouw havo en
vwo. Het studiehuis is een pedagogisch-didactische invulling met nadruk op zaken als
actief en zelfstandig leren van leerlingen, op verschillen tussen leerlingen en op variatie
in het didactisch handelen. Bij de invoering van de tweede fase hebben scholen in het
begin vooral energie gestoken in de inrichting en organisatie van de tweede fase. Het
zogenaamde studiehuis komt dan ook vooral tot uitdrukking in keuzewerktijd.
Het introduceren van de metafoor studiehuis heeft naar de opvatting van de Profielcommissies
een belangrijke discussie gestimuleerd over het leren en onderwijzen in
de bovenbouw van havo en vwo. Met betrekking tot het studiehuis signaleren de
Profielcommissies echter klachten over de balans tussen contacttijd met een vakdocent
en de tijd waarin leerlingen al dan niet onder begeleiding worden geacht zelfstandig
te werken. Ook zijn er klachten over de zogenaamde plak-en-knip-cultuur en
de aantallen werkstukken en verslagen die leerlingen moeten maken. De vormvoorschriften
voor het schoolexamen zijn echter na de invoering van de tweede fase aangepast.
Vanaf 1 augustus 2007 gelden er zelfs in het geheel geen vormvoorschriften
meer voor het schoolexamen. De Inspectie van het Onderwijs concludeert met betrekking
tot de keuzewerktijd dat deze lang niet op alle scholen is ingevoerd. Er is geen
keuzewerktijd op 32% van de havo-scholen en op 39% van de vwo-scholen. De keuzewerktijd
is de afgelopen jaren op veel scholen teruggebracht en op enkele zelfs afge-
34