Profielcommissie - Bruggen bouwen tussen natuur en ... - USG Vox

Met de invoering van de tweede fase wordt bovendien veel nadruk gelegd op vaardigheden.
Vanuit het hoger onderwijs was erop aangedrongen om leerlingen in het voortgezet
onderwijs een brede bagage mee te geven aan algemene en vakspecifieke vaardigheden.
Scholen gaan zich buigen over een vaardighedenbeleid waarin afgestemd
wordt welke vaardigheden bij welke vakken worden aangeleerd en hoe dat gedaan
moet worden. De beoordeling van vaardigheden krijgt een expliciete plaats in de praktische
opdrachten en in de handelingsdelen en er wordt geëxperimenteerd met beoordelingen
in andere vormen, zoals het maken van portfolio, schrijfdossier, werkstukken,
presentaties en verslagen. Daarbij gaat het niet alleen om het inhoudelijke eindresultaat
maar ook om de proceskant, veelal beschreven in een logboek.
Sommige scholen zien deze ontwikkelingen als een stevige stap voorwaarts met veel
kansen om hun onderwijs daadwerkelijk te vernieuwen. Andere scholen worstelen
met de concrete uitwerkingen van deze veranderingen.
Ontwikkelingen in de basisvorming/onderbouw
Voor het onderwijs in de tweede fase is het verder van belang om inzicht te krijgen in
de veranderingen die zich in de onderbouw voltrokken hebben en welke gevolgen die
hebben voor de leerlingen die overgaan naar de bovenbouw.
In 1993 gaat de basisvorming van start met een nieuw programma voor alle leerlingen.
Dit programma moet leiden tot een algehele verhoging van het peil van het jeugdonderwijs,
tot een uitstel van de verplichte studie- en beroepskeuze en tot een verbreding
en geleidelijke harmonisering van het onderwijsprogramma. Het onderwijsaanbod in de
basisvorming is sterk gestructureerd en omlijnd. Alle scholen worden gehouden aan
hetzelfde vakkenaanbod van vijftien vakken en aan inhouden die in 300 kerndoelen
worden vastgelegd. Alle leerlingen worden geacht die kerndoelen te bereiken.
Evaluatie van de basisvorming door de Inspectie van het Onderwijsonderwijs in 1999
wijst uit dat het onderwijs in de onderbouw weliswaar voldoende kwaliteit heeft en
beantwoordt aan de regelgeving, maar ook knelpunten vertoont. Het programma is
overladen, het aanbod versnipperd en inhoudelijk en didactisch laat de basisvorming
te wensen over.
Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap reageert op deze evaluatie met
enkele tijdelijke verlichtingsmaatregelen die scholen vanaf 2000 armslag bieden voor
de ernstigste knelpunten. Voor de wat langere termijn wordt scholen een herontwerp,
geen stelselwijziging, van de basisvorming in het vooruitzicht gesteld. Dat krijgt, in
nauwe relatie met het onderwijsveld, zijn beslag, waarbij de Taakgroep Vernieuwing
Basisvorming coördinerend en stimulerend optreedt.
Met ingang van 1 augustus 2006 wordt de nieuwe regeling voor de onderbouw
van kracht. De belangrijkste kaders voor de eerste leerjaren van het voortgezet
onderwijs zijn:
• Iedere school moet 58 kerndoelen aanbieden, die onderverdeeld zijn in zeven
domeinen: Nederlands, Engels, rekenen en wiskunde, mens en natuur, mens en
maatschappij, kunst en cultuur, bewegen en sport;
• Twee derde van de eerste twee leerjaren is beschikbaar voor de kerndoelen. Het
resterende derde deel onderwijstijd mag de school bestemmen voor maatwerk en
andere keuzes. Havo- en vwo-leerlingen moeten daarin een tweede en derde
moderne vreemde taal volgen;
• Na de onderbouw moet elke richting in de bovenbouw van de bijbehorende
opleiding nog toegankelijk zijn: na drie jaar havo of vwo moeten de leerlingen dus
elk profiel nog kunnen kiezen;
• De minimale onderwijstijd bedraagt 1040 klokuren per leerjaar.
26