Profielcommissie - Bruggen bouwen tussen natuur en ... - USG Vox

4 De profielstructuur in de tweede fase van het
voortgezet onderwijs
De invoering en het functioneren van de tweede fase
In augustus 1998 of een jaar later beginnen de scholen voor havo en vwo met de
tweede fase. Een uitgebreide beschrijving hiervan is te lezen in themadocument 4.
Deze invoering en het feitelijke functioneren zijn van recente datum. Een beschrijving
heeft dan onvermijdelijk een subjectief karakter.
Spoedig na de invoering ontstonden er klachten over overladen programma's,
werkdruk en organisatorische fricties. Deze kachten namen zulke vormen aan, dat
staatssecretaris Adelmund zich genoodzaakt ziet tot een reeks verlichtingsmaatregelen
die uiteindelijk resulteren in een 'Voorstel van wet houdende wijziging van de
Wet op het voorgezet onderwijs ter aanpassing van de profielen in de tweede fase
van het vwo en havo'. De voorstellen beogen de tweede fase studeerbaar, werkbaar
en beter organiseerbaar te maken en om scholen, docenten en hun leerlingen meer
keuzemogelijkheden te bieden. 1 In 2006 is deze wijzigingswet aangenomen. De veranderingen
gaan in op 1 augustus 2007.
Over een aantal zaken die in deze wijziging worden vastgelegd, hebben de Profielcommissies
al geadviseerd in 2005 in het 'Kortetermijnadvies'. Het betrof hier adviezen
over het geïntegreerde bètavak, wiskunde, het kunstvak in het profiel Cultuur
en Maatschappij, anw op havo en de profielkeuzevakken in het profiel Natuur en
Gezondheid. De Profielcommissies realiseren zich dat op dit moment de effecten
van deze wijzigingsvoorstellen nog niet te voorzien zijn. Met name de invoering van
de profielkeuzevakken en het vergroten van de keuzeruimte voor leerlingen zijn van
belang. De uitkomsten van deze veranderingen moeten worden meegenomen bij de
overwegingen om adviezen van de Profielcommissies op te volgen.
De invoering van de tweede fase is procesmatig en inhoudelijk op de voet gevolgd
door het Procesmanagement VO/het Tweede Fase Adviespunt, SLO en door de
Inspectie van het Onderwijs. Het procesmanagement VO/het Tweede Fase
Adviespunt hield de tweede-fase-ontwikkeling via periodieke enquêtes bij; SLO en
Inspectie van het Onderwijs beperkten zich tot voor hen relevante aspecten: de inen
uitvoeringspraktijk van de diverse vakprogramma's, respectievelijk de gerealiseerde
basale onderwijskwaliteit en -opbrengsten. Uiteraard zijn er op elk van deze
onderzoeken aanmerkingen te maken. Er zitten ook bezwaren aan het gegeven dat
het Tweede Fase Adviespunt de opdracht kreeg om de evaluatie uit te voeren van
de eerste jaren van de tweede fase, terwijl het zelf een hoofdrol speelde en nog
speelt in de implementatie en begeleiding. Al deze onderzoeken leverden echter wel
een rijkdom aan harde en minder harde gegevens op waar de Profielcommissies
hun voordeel mee kunnen doen. Het ontbrak de Profielcommissies aan tijd en middelen
om zelf nader onderzoek te doen.
Handhaving van de profielstructuur als zodanig
De Profielcommissies concluderen dat, op grond van de gegevens uit vooral het evaluatierapport
van het Tweede Fase Adviespunt en op basis van de kennis en de ervaring
van de leden van de Profielcommissies zelf, de profielstructuur als zodanig gehandhaafd
moet blijven. Deze profielstructuur heeft immers veel voordelen opgeleverd:
• Het aantal pakketten dat leerlingen hebben is drastisch afgenomen;
• De bovenbouw is beter organiseerbaar gebleken door de invoering van de tweede
fase. Scholen hadden weliswaar bij de start van de tweede fase moeite om de grote
ommezwaai in organisatie (studielasturen, profielen, examendossier) en verandering
van inhoud van het onderwijs te realiseren, maar nu, na zeven jaar, vinden de scholen
dat de profielen de bovenbouw beter organiseerbaar maken.
29