2009-2 - Algemene Ledenvergadering zaterdag 21 april 2012

Afb. 2 Willem II (1626-1650)
was een ambitieuze jongeman
die zich sterk tegen de vrede
van Münster keerde en op
agressieve wijze de macht in de
Republiek na zich toe probeerde
te trekken. Daarmee joeg hij
de Hollandse regenten in het
harnas waardoor na diens dood
in 1650 voorlopig geen
stadhouder meer in de belangrijkste
gewesten werd
aangesteld. Atlas van Stolk,
Rotterdam.
onderwijs aan het oranjehof in de 17de eeuw 83
cordiae in Ecclesia uit. 10 In 1632 legde hij zijn hoogleraarsambt neer om zorg te dragen voor de
opvoeding van de jonge Willem II (afb. 2). In mei dat jaar vertrok hij naar het Oranjehof te
Den Haag. Negen jaar later, toen Willem II in 1641 in het huwelijk trad met Mary Stuart,
kwam er een einde aan Rivets opvoedende taken. Hij bleef echter nog wel als predikant en
raadgever van stadhouder Frederik Hendrik aan het Haagse hof verbonden. Tien jaar later
publiceerde hij zijn vorstenspiegel Instruction du prince chrestien, dat zoals gezegd 18 dialogen
tussen een prins en zijn leermeester bevat.
De Aristotelische en de stoïsche deugdenleer spelen in dit geschrift een belangrijke rol.
Vooral Aristoteles en Seneca, maar ook Plato en Cicero worden er veelvuldig en met gezag
aangehaald. Aristotelisch is bijvoorbeeld Rivets opvatting over het ontstaan van overheden.
Overheden zijn niet ontstaan als een gevolg van de zondeval, zoals Augustinus beweerde,
maar zijn volgens Rivet onderdeel van de natuurlijke orde. 11 Verder, zo stelt de opvoeder van
10 Willem Otterspeer, Groepsportret met Dame I Het bolwerk van de vrijheid. De Leidse universiteit, 1575-1672 (Amsterdam 2000) 281-
283; Honders, Rivetus, 19-20.
11 André Rivet, Instruction du prince chrestien (Leiden 1642) 4-5. Vgl. R.A. Markus, ‘Two conceptions of poltical authority: Augustine,
De Civitate Dei, XIX. 14-15, and some thirteenth-century interpretations’, Journal of theological studies 16 (1965) 68-
100, aldaar 93-94.