2009-2 - Algemene Ledenvergadering zaterdag 21 april 2012

Hollands Spoor: oude meesters
In Hollands Spoor wordt een tentoonstelling, museum of monument uit Holland onder de
aandacht gebracht. Tom van der Molen bespreekt deze keer een tentoonstelling in het Amsterdams
Historisch Museum:
‘Oude Meesters van Amsterdam’
Van 6 maart tot en met 9 augustus 2009 is in het Amsterdams Historisch Museum de tentoonstelling ‘Oude
Meesters van Amsterdam’ te zien. De tentoonstelling laat met hoogtepunten uit de collectie van schilderijen
tot 1800 van de stad Amsterdam de vorming en geschiedenis van deze verzameling zien. Veel van de
schilderijen werden ooit vervaardigd om in de schuttersdoelens en regentenkamers van stedelijke straf- en
liefdadigheidsinstellingen te hangen. De zwerftocht van de schilderijen van hun oorspronkelijke plaats tot
de huidige museale zalen wordt voor de bezoeker inzichtelijk gemaakt aan de hand van een keuze uit de circa
duizend schilderijen uit stedelijk bezit. De geselecteerde schilderijen laten de top van Amsterdamse meesters
tot 1800 zien. Er is werk van schilders als Rembrandt, Govert Flinck, Ferdinand Bol en Jacob van Ruisdael
te zien, maar ook aantrekkelijke schilderijen van minder beroemde meesters. De gebouwen van het
Amsterdams Historisch Museum vormen een passend decor voor deze tentoonstelling. Voorheen was hier
het Burgerweeshuis gevestigd, een van die instellingen die in de 17de en 18de eeuw schilders opdracht gaven
tot het maken van groepsportretten, nu een belangrijk deel van de collectie van de stad Amsterdam.
Nergens wordt dat beter geïllustreerd dan in de voormalige regentenkamer van het Burgerweeshuis waar
de tijd stil lijkt te hebben gestaan. Nog steeds hangen hier de schilderijen die ooit voor deze ruimte geschilderd
werden.
Schutterszaal
Vanaf 1529 laten de schutters van de drie doelens in
Amsterdam (Handboog-, Voetboog- en Kloveniersdoelen)
zich in groepsverband portretteren.
Zo presenteren ze zich als verdedigers van de stad:
zelfbewuste burgers die de verantwoordelijkheid
dragen voor de veiligheid. Portretten van rotten of
vendels van schutters blijven in de mode tot 1648.
Na de Vrede van Münster laten burgers zich liever
als regenten van liefdadige instellingen afbeelden,
dan als militaire beschermers.
Op de tentoonstelling wordt een impressie gegeven
van hoe een schutterszaal in de doelen er uit
kan hebben gezien. De wanden zijn gevuld met een
Afb. 1 Pieter Isaacsz (1568/’69-1625) Schutters van de compagnie van kapitein Jacob Gerritsz Hoing en luitenant
Wybrand Appelman, 1596. Doek, 171 x 502 cm. Gedateerd op het steenblok links: A° 1596. Amsterdams
Historisch Museum, Inv.nr. SA 7338.