2009-2 - Algemene Ledenvergadering zaterdag 21 april 2012

metamorfose 113
De omslag van koopmanstad naar industriële stad die Rotterdam na 1880 doormaakte, had
echter grote gevolgen. Temeer omdat de elegante zeilschepen, die veel 18de-eeuwse stadsprenten
sierden, werden vervangen door grote logge stoomboten – met alle stank, lawaai en
vervuiling van dien. De oude stadspoorten werden gesloopt en het Maasstation, het luchtspoor
over de Binnenrotte en de Maas, en de tram deden hun intrede. Het overheersende
beeld is dat van ijzer, roetwolken en schepen die elkaar verdringen aan de kade.
Tijdens de oorlog werd E. Mees-Havelaar geïnterviewd over haar ‘leven in de Boompjes’
rond de eeuwwisseling. 8 Uit haar verhaal komt naar voren hoe druk het was op de Boompjes,
met de rammelende sleperswagens, die over de hobbelige keien rolden, het zware gedreun
van de kolenladen en de bootwerkers aan de kade. Het lawaai, de stank en de drukte leidden
ertoe dat de meeste vooraanstaande Rotterdamse families, zoals Mees, Hoyink van Papendrecht,
Daubanton, Suermondt, Nolst Trenité er vertrokken. Begin 20ste eeuw werd er ‘in
de Boompjes’ niet meer gewoond.
2000: Auto’s razen langs de hoogbouw
Na de Tweede Wereldoorlog veranderde het beeld van de Boompjes volledig. Het bombardement
van 14 mei 1940 had de binnenstad veranderd in een kale vlakte. Op dit ‘tabula rasa’
werd een geheel nieuwe stad vormgegeven, passend bij het nieuwe beeld van de stad: modern
en dynamisch. Het basisplan van Cornelis van Traa uit 1946 was jarenlang de leidraad
voor de wederopbouw van de binnenstad. 9 Van Traa wilde de relatie tussen de stad en de rivier
herstellen en aan de Boompjes, in het verlengde van de Coolsingel, plande hij daarom
drie schijfvormige torens. Hierdoor zou vanaf de Coolsingel tussen de torens door zicht blijven
op de Maas. De hoogbouw bepaalde vanaf de nieuw geplande snelwegen de skyline van
8 E. Mees-Havelaar, ‘Een kind van de Boompjes’, in: Ch.A. Cocheret, W.F. Lichtenauer en Jacob Mees (red.), Rotterdammers
over Rotterdam. Herinneringen aan een verdwenen stad (Rotterdam 1947) 58-68. Interview met E. Mees-Havelaar 20-1-1942 over
de Boompjes, GAR 73.01 183 De Monchy.
9 Een grote verandering betrof voorts de ophoging van de dijk naar aanleiding van de watersnoodramp in 1953. Hierdoor
ging de relatie tussen het water, de kade, straat en bebouwing verloren. H. Meyer, F. Hooimeijer, A. Nienhuis (red.), Atlas
van de Nederlandse waterstad (Amsterdam 2005).