vragenlijst module 1 - TIE-Netherlands

156
Train the Trainer Handboek
In naslagwerken over gevaarlijke stoffen wordt vaak de relatieve dampdichtheid ten opzichte van
lucht aangegeven.
De relatieve dampdichtheid ten opzichte van lucht is de verhouding tussen de massa van een
bepaald volume damp en de massa van hetzelfde volume lucht (bij gelijke temperatuur en druk
gemeten). Daaruit kan men aflezen of een gas zwaarder of lichter is dan lucht en daardoor op de
grond zal blijven hangen of zal opstijgen.
De relatieve dampdichtheid ten opzichte van lucht geeft dus aan hoeveel maal zo zwaar een zeker
volume van een gas of damp is, als een zelfde volume lucht. Men gaat daarbij uit van een
gasconcentratie van 100 %. De relatieve dampdichtheid van lucht ten opzichte van waterstof (H2) is
14,5. Dit komt doordat een H2 molecuul een massa heeft van 2 en lucht een molecuul massa van
28,8. (= 29) Dit betekent dat lucht ongeveer 14,5 maal zo zwaar is als waterstof. Als nu de relatieve
dampdichtheid van een gas bepaald moet worden ten opzichte van lucht dan kan men dit als volgt
doen:
Molmassa van de component / 29 = Relatieve dampdichtheid ten opzichte van lucht.
Voorbeelden Lucht : 1
Gas of damp uitstroming
Methaan : 0,55 ( lichter dan lucht )
Butaan : 2,1 ( Twee keer zo zwaar als lucht )
H2S : 1,17 ( iets zwaarder dan lucht )
De hoeveelheid gas die door een lekkage uit een vat stroomt, is afhankelijk van het soort gas, de
heersende druk en de grootte van de uitstroom opening. Indien er gas uitstroomt, zal er in het vat
een drukverlaging plaatsvinden. Een tot vloeistof verdicht gas zal trachten de originele druk te
herstellen door vloeistof te laten verdampen. Dit kost warmte en de temperatuur van de vloeistof zal
dalen tot het kookpunt, waarbij de druk zal dalen tot de atmosferische druk. Men noemt dit
“koudkoken”.
Door de temperatuurdaling kan zich door bevriezing van waterdamp boven op de vloeistof een
ijskorst vormen. De dampdruk boven een niet kokende vloeistof zal kleiner zijn dan 1 bar.
Daar de dampdruk van de betrokken stof buiten het vat nul is, zal er damp door het lek naar buiten
stromen. De uitstroom snelheid zal relatief klein zijn en is afhankelijk van de grootte van het lek, de
dampdruk en de temperatuur.
Vaste stoffen kunnen damp afstaan, waarbij temperatuursverhoging een grote rol kan spelen. Denk
hierbij aan het spaanplaatgas en kamferballen. De bronsterkte zal gering zijn. Indien de
uitstroomsnelheid groot is zal er een sterke opmenging met lucht plaatsvinden. Het effect hiervan is
dat door de grote opmenging de concentratie van bijvoorbeeld het ontsnapte brandbare gas snel
onder de onderste explosiegrens komt. Neemt de snelheid, dus ook de menging, snel af, dan zal de
concentratie waarbij de onderste explosiegrens wordt bereikt, verder van de bron af komen te
liggen.
!! Men kan alles op een theoretische manier beschouwen maar beter is: meten is weten!!