het vrouwenstandpunt van de staatkundig - DSpace at Open ...

Hoofdstuk 1 – De Staatkundig Gereformeerde Partij
1.1. Geschiedenis/bestaansrecht
Inleiding
In ons land zijn er een groot aantal politieke partijen. Iedere partij heeft haar eigen
uitgangspunten en doelstellingen. Sommige partijen lijken wel wat op elkaar wat betreft
doelstellingen; anderen daarentegen zijn elkaars tegenpolen. De meest gangbare indeling van
partijen is die van links en rechts. In de Tweede Kamer is dat zichtbaar: de diverse partijen
zitten daar links en rechts van de voorzitter. Links is doorgaans het synoniem voor progressief.
De rechtse partijen zijn in veel opzichten de tegenpool van de linkse. De PvdA wordt links
ingedeeld, terwijl de VVD rechts in het politieke spectrum zit. Echter: deze partijen vinden elkaar
wel op het gebied van abortus, euthanasie en diverse andere ethische kwesties. Het CDA wordt
noch rechts, noch links genoemd, maar staat te boek als een middenpartij. De tweedeling links
en rechts is dus niet bruikbaar voor alle partijen.
Confessioneel – niet confessioneel
Tot voor de Tweede Wereldoorlog was de beslissende factor of een partij rechts of links
werd genoemd: is een partij respectievelijk confessioneel of niet-confessioneel? Met andere
woorden: heeft een partij voor haar politieke werk een godsdienstige grondslag of niet? De
rechtse, dus confessionele partijen waren tegen de leer van de volkssoevereiniteit. Volgens
deze leer is alle gezag afkomstig van de mens. Doorgeredeneerd voor het politieke handelen
wordt dan de mens de maatstaf voor allerlei beslissingen. De christelijke partijen stelden dat de
overheid moet worden gezien als Gods dienares. In het politieke handelen is het Woord van
God dan uitgangspunt. De mens heeft niet het laatste woord. Voor het ontstaan van
confessionele partijen als ARP en RKSP moeten we terug naar de 19 e respectievelijk 20 e eeuw.
Groen van Prinsterer en Abraham Kuyper waren de grondleggers van de Anti-revolutionaire
Partij, opgericht in 1879. Schaapman heeft veel betekend voor de Rooms-Katholieke
Staatspartij. Deze partij werd opgericht in 1926 en was de voorloper van Katholieke Volkspartij
(KVP) die in 1945 werd opgericht. In het begin van de 20 e eeuw, in 1908, is de Christelijke
Historische Unie opgericht. De Savornin Lohman scheidde zich nl. af van de ARP. Jarenlang
hebben deze drie confessionele partijen, die nu zijn verenigd in het CDA, hun stempel gedrukt
op de Nederlandse politiek. 5
Waarom SGP?
Op 24 april 1918 werd in Middelburg weer een confessionele partij opgericht. De
initiatiefnemers, van wie de belangrijkste de predikant G.H. Kersten was, konden zich reeds
jaren niet meer vinden in de bestaande protestants-christelijke partijen. Zij wisten dat ze in die
opvatting niet alleen stonden. Het gevolg van deze ontevredenheid was dat velen of niet
stemden, of op de liberale partij. 6 In 1918 was de situatie gunstig om tot oprichting van een
eigen partij te komen, want bij de grondwetswijziging van 1917 was het districtenstelsel
vervangen door het stelsel van de evenredige vertegenwoordiging. 7 De initiatiefnemers wisten
dat hun aanhang verspreid was over het gehele land en niet geconcentreerd in een of meerder
kiesdistricten. Tijdens de oprichtingsvergadering werd besloten de naam Staatkundig
Gereformeerde Partij aan te nemen. Men wilde staatkunde, politiek bedrijven op grond van de
gereformeerde beginselen.
5
Ontstaan en bestaansrecht van de SGP: lesbrieven voortgezet onderwijs 1986, SGP; Landelijk Verband van
Staatkundig Gereformeerde Studieverenigingen.
6
Ontstaan en bestaansrecht van de SGP: lesbrieven voortgezet onderwijs 1986, SGP; Landelijk Verband van
Staatkundig Gereformeerde Studieverenigingen.
7
Kortmann 2001. p. 91.
7