het vernieuwde ontvankelijkheidscriterium in de voegingsprocedure ...

Een treffende beschrijving komt van één van de geïnterviewde rechters: “De vraag is of
Terwee überhaupt thuis hoort in het strafproces, de regeling als zodanig […]. Wij hebben een
daderstrafrecht, wij hebben geen systeem waarin het slachtoffer als leek kan mee procederen
in het strafproces. Als de wetgever dat wil en het Wetboek van Strafvordering daartoe inricht,
tja dan vindt iedere rechter dat natuurlijk best, maar het is een ideologische omkering van het
Wetboek van Strafvordering. Dit is een vreemde eend in de bijt waar we tegenaan zitten te
hikken […].” 152
Een andere rechter noemt de wet Terwee ‘een moeilijk figuur’. 153 Ondanks de geuite kritiek
concluderen Kool en Moerings dat deze rechters zich niet kunnen en willen onttrekken aan de
huidige maatschappelijke en politieke druk om tot voorzieningen voor het slachtoffer in het
strafproces te komen. 154 Groenhuijsen is daarover sceptischer als hij in 2008 stelt:
“De effectiviteit van de wettelijke bepalingen omtrent gedwongen schadevergoeding is ook
afhankelijk van de attitude van de strafrechters” en “Het is evident dat hier [art. 361 lid 3 Sv,
H.P.] een grote discretionaire bevoegdheid bij de rechter wordt gelegd. Het gevolg is dat als
rechters eigenlijk niet zo zitten te wachten op dit soort pseudociviele incidenten in het
strafproces, zij in het genoemde artikellid een handig alibi kunnen vinden om het slachtoffer
met een juridische toverformule af te schepen.” 155
Kool en Moerings benadrukken dat de opvattingen van het openbaar ministerie en de rechters
elkaar beïnvloeden. 156 In verschillende arrondissementen anticiperen officieren van justitie
namelijk in hun vorderingsbeleid (mede) op de opvattingen van rechters, zodat een
terughoudende opstelling van de zittende magistratuur leidt tot een minder actieve opstelling
van het openbaar ministerie. Omgekeerd blijkt dat juist in die arrondissementen sprake is van
een slecht georganiseerd slachtofferbeleid en dat de vorderingen vanuit het parket kennelijk
niet voldoende worden voorbereid, wat weer tot ergernis van rechters leidt die daardoor
gesterkt worden in hun terughoudende opstelling. Die houding staaft vervolgens de
verwachting van officieren van justitie dat de vordering minder relevant is, waardoor zij
minder actief optreden ter ondersteuning van de vordering.
152
Kool en Moerings 2001, p. 20.
153
Idem, p. 21.
154
Idem.
155
Groenhuijsen 2008, p. 134.
156
Kool en Moerings 2001, p. 67 waar over de beïnvloeding geen kwalitatief oordeel wordt gegeven.
38